2012-09-10Монгол Улсын Их хурлын гишүүн, Шадар сайд Д.Тэрбишдагва өөрийн эрхлэх асуудлын хүрээнд ажилладаг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын үйл ажиллагаатай биечлэн танилцлаа.
Засгийн газрын тохируулагч агентлаг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар нь үндэсний аюулгүй байдлын тогтолцоонд тусгайлсан чиг үүрэг хүлээсэн төрийн захиргааны байгууллага мөн. Мэргэжлийн хяналтын байгууллага нь мэргэжлийн хяналтын төв байгууллага, аймаг, нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар, хилийн мэргэжлийн хяналтын алба, сумын мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчдаас бүрдсэн, нэгдмэл, төвлөрсөн удирдлагын тогтолцоог ханган ажиллаж иржээ.
Монгол Улсын мэргэжлийн хяналтын байгууллага нь Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 4, 6, 7, 8, 15, 18 дугаар зүйл заалтуудыг бодлогын удирдлага болгон үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалд заасан бүрэлдэхүүн хэсэг, аюулгүй байдлыг хангах арга зам, төрийн албаны хуулиар үүрэгжүүлэн даалгасан аюулгүй байдлыг хангах доорхи чиглэлүүдээр хяналт шалгалт хийх тусгайлсан чиг үүргийг гүйцэтгэж байна.
Нэг. Хүний эрүүл мэнд, амьдрах орчин нөхцлийн аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 6 дугаар заалт, Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.1 3.1.3.4, 3.4.1.1, 3.4.1.2, 3.4.1.3, 3.4.1.4, 3.4.1.5, 3.4.1.7, 3.4.1.8, 3.4.1.12, 3.4.2.1, 3.4.2.4, 3.4.2.5, 3.4.2.7, 3.4.3.1, 3.4.4.3, 3.5 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 14 хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьж, эдгээр хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийж байна. Энэ хяналт нь манай улс хүлээн зөвшөөрсөн НҮБ-ын “Дэлхийн олоэ улсын эрүүл мэндийн” дүрэм, өвчин халдвар, тавхарлаас хамтран сэргийлэх харилцан хүлээх эрх үүрэг бүхий 4 конвенц нэгдсэн олон улсын эрх зүйн зохицуулалттай.хяналт болно.
Энэ хяналт нь Монгол улсад орж байгаа бүх зорчигчид, хилийн 26 боомт, бүх нутаг дэвсгэрийг хамран хийгдэж байна.
Хоёр. Мал, ургамлын хорио цээр, хүнсний аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 1.2.3, 1.2.5, 1.2.6, 3.2.5.3, 3.4, 3.4.2.1, 3.4.2.2, 3.4.2.3, 3.4.2.4, 3.4.2.5, 3.4.2.6, 3.4.2.7, 3.4.2.8, 3.4.2.9, 3.5.3.7, 3.5.5.3, 3.6.4.3 заалтуудад үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 18 хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьж, хуулиар хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийж байна.
Энэ хяналт нь Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн манай улс нэгдэн орсон 10 конвенц, дэлхийн худалдааны хэлэлцээрийг зөвшөөрч дэлхийн худалдааны байгууллагын гишүүн болоход манай талаас хүлээн зөвшөөрсөн 7 зарчим, ОХУ-БНХАУлсын байгуулсан Хорио цээрийн хэлэлцээр, 5 улстай байгуулсан санамжийн бичиг зэрэг олон улсын эрх зүйн зохицуулалттай.
Энэ хяналт нь Монгол Улсад орж гарч байгаа Мал ургамлын гаралтай болон хүнсний бүх бүтээгдэхүүнд улсын хилийн 26 боомт, Монгол улсын бүх нутаг дэвсгэр хамран хийгдэж байна.
Гурав. Хүрээлэн байгаа Байгаль орчны аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.5, 3.5.1.1, 3.5.2.2, 3.5.3.2, 3.5.3.5, 3.5.3.7 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 24 хуулийн хэрэгжилтэнд хяналт тавьж хуулиар хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийж байна.
Энэ хяналт нь Монгол улсын цаг агаарын өөрчлөлт агаар, ус, хөрсний бохирдол , эко-системийн олон улсын 9 конвенцийн 3 протоколоор хүлээсэн эрх үүрэг бүхий олон улсын зохицуулалттай.
Энэ хяналт нь Монгол улсын бүх дэвсгэр нутгийн хамран хийгдэж байна.
Дөрөв. Геологи, уул уурхайн үйлдвэрлэл, техник аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалтын 3.2.1.2, 3.2.1.3, 3.2.4.1, 3.5.2.6, 3.2.4.3 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 5 хуулийн хэрэгжилтэнд хяналт тавьж, хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийж байна.
Энэ хяналт нь Монгол улсын нэгдэн орсон Олон улсын Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачлагын зарчмыг мөрдлөг болгон хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг явуулдаг.
Тав. Дэд бүтэц, барилга байгууламж техник аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.2.1.2, 3.2.1.4, 3.2.4.1, 3.2.4.2, 3.2.4.3, 3.4, 3.4.2.4, 3.4.3.1, 3.4.3.2, 3.4.3.3, 3.4.3.5, 3.4.3.6, 3.5, 3.5.4.4, 3.5.4.5, 3.6.3.4, 3.6.3.5 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын Их Хурлаас батлан гаргасан 18 хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьж, хуулиар хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн хяналт хийж байна.
Энэ хяналт нь Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн, Монгол Улс нэгдэн орсон 6 конвенц, 1 гэрээ, ОХУ, БНХАУ, БНСУ, БНАСАУ, БНКазакстан Улс, БНТурк Улс, БНУкрайн Улс, БНБеларусь Улстай байгуулсан Засгийн газар хоорондын хоёр талт хэлэлцээр зэрэг олон улсын эрх зүйн зохицуулалттай юм.
Зургаа. Төсөв, санхүүгийн салбарын аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.2.3, 3.2.3.1, 3.2.3.6 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 6 хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьж, эдгээр хуулиар хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийх үүрэгтэй. Энэ хяналт нь Олон улсын хяналт шалгалтын байгууллагуудын холбооны баталсан Лимагийн тунхаглалын баримт бичгийг мөрдлөг болгон хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг явуулдаг.
Энэ хяналт нь Монгол Улсын Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуулинд заасны дагуу төсвийн байгууллагууд, төрийн болон орон нутгийн өмчийн, төрийн болон орон нутгийн өмчийн оролцоотой ААНБ, Засгийн газрын тусгай сангуудын үйл ажиллагаанд 2 жилд нэгээс доошгүй удаа хийдэг.
Долоо. Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.2.1.9, 3.4.1.9, 3.4, 3.4.1, 3.4.1.6, 3.4.3, 3.4.3.1 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 16 хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьж, эдгээр хуулиар хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийх үүрэгтэй. Энэхүү хяналт нь Олон улсын хяналт шалгалтын байгууллагуудын холбооноос баталсан Лимагийн тунхаглалын баримт бичиг, Монгол улсын нэгдэн орсон Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын 16 конвенцийн үзэл санааг мөрдлөг болгон хяналт шалгалтын үйл ажиллагаагаа явуулдаг.
Хяналт шалгалтыг Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль, Хөдөлмөрийн тухай , Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай, Нийгмийн даатгалын тухай , Нийгмийн халамжийн тухай , Хөдөлмөр эрхлэлтийн тухай , Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч мэргэжилтэн авах тухай зэрэг хууль тогтоомжид заасан бүрэн эрхийн хүрээнд өмчийн хэлбэрийн бүх аж ахуйн нэгж байгууллагад төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус байдлаар хийж гүйцэтгэдэг.
Найм. Боловсрол, соёл иргэншлийн аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.1.4.2, 3.1.4.3, 3.2.1.6, 3.1.4.1, 3.1.4.2, 3.1.4.3, 3.1.4.7, 3.1.4.9 дахь заалтуудыг үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 9 хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьж, эдгээр хуулиар хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн хяналт хийх үүрэгтэй. Энэ хяналт нь манай улс хүлээн зөвшөөрсөн хүүхдийн сурч боловсрох эрхийг хамгаалах, алагчлах байдлыг арилгах, соёлын өвийг хадгалан хамгаалах зэрэг ГААГ, НҮБ, Юнескогийн харилцан үүрэг хүлээх эрх бүхий олон улсын 8 конвенцын эрх зүйн зохицуулалттай. Энэ хяналтад Монгол улсад боловсрол, соёлын харилцаанд оролцогч бүхий л байгууллага аж ахуйн нэгж, иргэн хамаарагдаж байна.
Ёс. Хилийн хорио цээр чанар аюулгүй байдлын хяналт
Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.1.1.1, 3.1.2.4, 3.1.2.5, 3.1.2.7, 3.2.2.5, 3.2.5, 3.4.1.4, 3.4.1.5,3.4.1.11, 3.4.1.12, 3.4.2.8, 3.5.3.6, 3.5.3.7, 3.5.4.2, 3.5.4.5 заалтуудтай уялдуулан гаргасан Монгол Улсын хууль тогтоомж, олон улсын гэрээ, хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх зорилтын хүрээнд олон улсын түвшинд шуурхай мэдээлэх хүний хөл хориот өвчин, мал амьтны гоц халдварт өвчин, хог ургамал, хөнөөлт шавж хил нэвтрэх, дамжин тархахаас урьдчилан сэргийлэх, экспорт, импортын бараа бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд хяналт, шалгалтыг хийж байна.
Дээрх зорилтын хүрээнд хүний эрүүл мэнд, мал, ургамал, хорио цээр, хүнсний аюулгүй байдал, тусгай, цацраг, химийн хорт болон аюултай бодисын аюулгүй байдлын чиглэлүүдээр хяналт тавьж Монгол Улсын хилийн байнгын болон түр үйл ажиллагаагаа явуулдаг 26 боомтод Хилийн мэргэжлийн хяналтын 13 алба, хэлтэс, нийт 387 улсын байцаагчдын бүрэлдэхүүнтэйгээр хяналтын үйл ажиллагаанд Монгол Улсын 60, Олон Улсын гэрээ 16, тунхаглал 1, УИХ-ын тогтоол 9, Засгийн газрын тогтоол 34, сайдын тушаал 30, газрын даргын тушаал 19 тус тус эрх зүйн үндэслэлийн хүрээнд ажиллаж байна.
Арав. Химийн бодис-онц аюултай тэсэрч дэлбэрэх болон хийн бодисын аюулгүй байдлын хяналт
Энэ хяналт нь үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.5.4.5 заалтад үндэслэн Улсын их хурлаас батлан гаргасан 2 хуулийн хэрэгжилтэнд хяналт тавьж, хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсдэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийж байна.
Энэ хяналт нь Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн манай улс нэгдэн орсон 3 конвенц, 1 протоколын зарчмыг мөрдлөг болгон хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг явуулдаг.
Арван нэг. Тусгай хяналт
Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 4.1.3, 4.1.4 заалтуудтай уялдуулан Улсын их хурлаас баталсан 6 хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээгсэд болох Үндэсний аюулгүй байдлыг сахин хамгаалах чиг үүрэг бүхий төрийн тусгай байгууллагад захиргааны хяналт хийдэг.
Энэ хяналт нь нийтээр дагаж мөрдөх 3 журмаар зохицуулагдах бөгөөд төрийн чиг үүрэг гүйцэтгэдэг, үйл ажиллагаа нь нууцын зэрэглэлд хамаарагддаг түүнчлэн төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад батлан хамгаалах, аюулгүй байдалтай холбоотой хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах хяналт, шалгалтыг хийж гүйцэтгэж байна.
Шалгалтыг тусгай хяналтын журмыг баримтлан МХЕГ болон аймаг, нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын улсын байцаагч нар уг хяналтыг хэрэгжүүлж байна.
Өнөөдөр Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын нийгмийн эрэлт хэрэгцээ өндөр байгаа бөгөөд ямарч байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэн бизнес эрхлэх, эрүүл аюулгүй орчинд ажиллах, амьдрах, стандартын шаардлага хангасан, чанартай ажил үйлчилгээ, бүтээгдэхүүн хэрэглэх эрхээ эдлэхийн тулд хамгийн түрүүнд Мэргэжлийн хяналтын байгууллагад ханддаг болжээ.
Өөрөөр хэлбэл иргэд, бизнес эрхлэгчидийн мэргэжлийн хяналт шалгалтын талаарх хандлага өөрчлөгдөж, аль болохоор хяналт шалгалтад хамрагдаж, улсын байцаагчдаас эрх зүйн болон мэргэжлийн зөвлөгөө, зааварчилгааг авч өөрийн бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээний чанар, стандартын хангалтыг сайжруулан зах зээлд өрсөлдөх эерэг сэтгэл зүй төлөвшиж байна.
Өнгөрөгч 2011 онд Мэргэжлийн хяналтын системийн байгууллагуудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаас гадна аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдээс 34480 албан бичиг, 9819 өргөдөл ирүүлж, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын 1286 шууд утсанд 536 иргэн хандаж, нийт 44835 субьект өөрт тулгамдсан асуудлаа тавьж шийдвэрлүүлсэн тоо бий. Монгол Улсын Их Хурлын “Төрийн захиргааны нэгдсэн тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг шинэчлэн батлах тухай” 2002 оны 58 дугаар тогтоол, Засгийн газрын “Тохируулагч, хэрэгжүүлэгч агентлаг байгуулах тухай” 2002 оны 162 дугаар тоот тогтоолоор яàìäûí õàðúÿàíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéñàí çàõèðãààíû õÿíàëòûí 13 алба, нэгжийг нэгтгэн Улсын мэргэжлийн хяналтын газрыг Монгол Улсын Ерөнхий сайдын эрхлэх ажлын хүрээнд байгуулснаар мэргэжлийн хяналтын нэгдсэн тогтолцоо бий болсон.
МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛИЙН БОДЛОГО
ҮР ДҮНГЭЭ ӨГЧ БАЙНА
Энэ жил Ìîíãîë Óëñад төрийн захиргааны хяналт үүсч хөгжсөний 90, Мэргэжлийн хяналт шалгалтын байгууллагууд нэгдсэн тогтолцоонд орсны 10 жилийн ой давхцаж байгаагаараа илүү онцлогтой.
Мэргэжлийн хяналт нэгдсэн тогтолцоонд орж, хяналт шалгалтыг олон улсын жишиг стандартын дагуу эрсдэлд суурилсан нэгдсэн бодлого, төлөвлөгөөгөөр улсын хэмжээнд нэгэн зэрэг системчилсэн хэлбэрээр хийж, аж ахуйн нэгж, байгууллагын дотоод хяналтын тогтолцоог буй болгосноор иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагад хийх хяналт шалгалтын давхардал эрс буурч, тухайн салбарын бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээний чанар, аюулгүй байдал дээшилж байна.
Өөрөөр хэлбэл иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад олон тоогоор, давхардуулан хийгддэг байсан хяналт шалгалт арилж, төрийн хяналт шалгалтын давхардал, хүнд суртал, чирэгдлийг бууруулсан үр дүнтэй ажиллаж байгаа юм. Тухайлбал, урьд өмнө нь нэг аймагт жилийн туршид дунджаар 3-4 хяналт шалгалт хойно хойноосоо дараалан хийгддэг байсан бол одоо нэг аймагт 3-5 жилд нэг удаа бүх салбар чиглэлийг хамарсан, хоорондын уялдаа холбоо сайтай иж бүрэн нэгдсэн шалгалт хийдэг болж, тухайн үеийн хяналт øàëãàëòûн тооã 8 äàõèí áóóðуулснаар õàðüöàíãóé ¿ð àøèãòàé áàéäàë áèé áîëæýý.
Тус тусдаа байсан олон хяналтыг “нэг дээвэр дор” оруулснаар төрийн захиргаа /мэргэжлийн/-ны хяналтын “Нэг цэгийн үйлчилгээ”-г бий болгож, илүү боловсронгүй, үр нөлөөтэй хяналтын тогтолцоог бүрдүүлж чадсан юм.
Мэргэжлийн хяналтын чиг үүрэг яамдуудад харьяалагддаг байсан үед төрийн захиргааны байгууллагуудыг шалгах, тэдгээрт захиргааны арга хэмжээ авах боломжгүй байсан бол өнөөдөр энэхүү боломж бүрдсэнээс гадна õÿíàëò øàëãàëòûí àæëûã èæ á¿ðýí ÿâóóëæ, íýãäñýí óäèðäëàãààð õàíãàõ, төрийн хяналт шалгалт хөндлөнгийн, улс төрөөс ангид хараат бус байх үндсэн зарчим хэрэгжих боломжтой болсон байна. Монгол улсын Засгийн газрын мэргэжлийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа бол ард иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд үзүүлдэг төр засгийн үйлчилгээ бус улс үндэстнийхээ аюулгүй байдал, ашиг сонирхолыг эрхэмлэн тодорхой чиглэлүүдээр онцгой үүрэг хүлээсэн төрийн захиргааны хяналт бөгөөд Улсын мэргэжлийн хяналтын байгууллага нь үндэсний аюулгүй байдлын тогтолцоонд тусгайлсан чиг үүрэгтэй төрийн захиргааны байгууллага билээ.
Түүнчлэн Монгол Улсын Их Хурлаас 2003 онд “Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль”-ийг баталснаар мэргэжлийн хяналтын үйл ажиллагааны эрх зүйн үндэс бүрдсэн бол 2010 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн тус хуулинд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар хяналт шалгалт явуулах журмыг илүү тодруулж, ил тод, шударга байдлыг илүүтэйгээр баталгаажуулах чиглэлээр нэмэлт өөрчлөлтүүдийг оруулснаар мэргэжлийн хяналтын шинэчлэлийн бодлогыг хэрэгжүүлэх эрх зүйн үндэс бүрэлджээ.
Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар нь үйл ажиллагаандаа гадаад улс орны тэргүүн туршлагыг нэвтрүүлэх, гадаад орны ижил төстэй болон олон улсын байгууллагатай хамтын ажиллагаа хөгжүүлэх, салбарт хэрэгжиж байгаа гадаадын төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг зохицуулах, үр ашгийг дээшлүүлэхэд ихээхэн анхаарал хандуулан ажиллаж байна.
Гадаад улс орнуудын хяналтын байгууллагуудын бүтэц чиг үүрэг нь тухайн орны хууль эрх зүйн орчноосоо хамааран харилцан адилгүй боловч сүүлийн жилүүдэд хяналтын чиглэлүүдээ нэгдсэн тогтолцоонд шилжүүлэх буюу салбараар нь нэгтгэх чиг хандлагыг ÁÍÕÀÓ-ûí ×àíàðûí õÿíàëò øàëãàëò õîðèî öýýðèéí åðºíõèé ãàçàð, ÁÍÑÓ-ûí Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí àãåíòëàã, БНСУ-ын Мал эмнэлэг, ургамал, загасны хорио цээрийн хяналтын газар, Дани, Хорват, Спрска улсын мэргэжлийн хяналтын байгууллагуудын туршлагаас харж болно.
ÁÍÕÀÓ -ûí Çàñãèéí ãàçðûí áóöàëòã¿é òóñëàìæààð “Íýãäñýí òºâ ëàáîðàòîðèéí áàðèëãà áàðèõ ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàõ, ÕÁÍÃÓ -ûí Õîëáîîíû Ãåîëîãèéí øèíæëýõ óõààí, áàéãàëèéí íººöèéí õ¿ðýýëýí (BGR)-ãýýñ õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà “Óóë óóðõàéí ñàëáàð äàõü áàéãàëü îð÷íû õàìãààëàë”, ÀÍÓ-ûí Çàñãèéí ãàçðûí òóñëàìæààð õýðýãæèæ áóé “Ìîíãîë Óëñàä Öºìèéí áîëîí öàöðàã èäýâõò ìàòåðèàëûí ýêñïîðò, èìïîðòûã õÿíàõ, òåõíèêèéí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõ”, Ãåðìàíû Òåõíèêèéí õàìòûí àæèëëàãààíû íèéãýìëýã(GTZ)-èéí õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà “Áàéãàëèéí íººöèéí õàìãààëàëò, àøèãëàëò áèîëîãèéí òºðºë ç¿éë áà óóð àìüñãàëûí ººð÷ëºëò”õºòºëáºð,Îëîí óëñûí ñàíõ¿¿ãèéí êîðïîðàöààñ õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà “Áèçíåñèéí õÿíàëòûí øèíý÷ëýë” төсөл хөтөлбөрүүдэд МХЕГ хамрагдаж үүний дагуу 2011, 2012 оны байдлаар хяналтын 145 улсын байцаагч, ажилтнуудыг гадаадын 19 (БНХАУ, ОХУ, Туркменистан, БНСУ, Япон , АНУ, Грек, Гон-Конг, ХБНГУ, Тайланд, Малайз, Филлипин, Австри, Серби, Босни, Азербажан, БНВУ, Их Британи, Литва) улс оронд сургалт, танилцах аялал, хуралд оролцууллаа.
БНХАУ, Литва, Серби, Их британиийн хяналтын байгууллагын төлөөлөгчид, НҮБ-ын ESCAP-ийн төлөөлөгч Ха Сон Хүн, Српска холбооны улсын Мэргэжлийн хяналтын мэдээлэл, технологи төлөвлөлтийн хэлтсийн дарга Горан Вронич нарын нийт 15 гадаадын зөвлөх мэргэжилтнүүдийг урин ирүүлж хяналтын шинэчлэлтийн үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлэн ажилласны үр дүнд “Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулж Их Хурлаар батлуулах, хүнсний аюулгүй байдлын хяналтын чиглэлээр “Хяналт шалгалтын объектыг эрсдэлийн ангилалд хамааруулах шалгуур, үзүүлэлт”-ийг боловсруулж Засгийн газраар батлуулах, хяналт шалгалтад ашиглах хяналтын хуудсыг боловсруулж батлуулах ажлыг амжилттай хийж гүйцэтгэжээ.
НЭГДСЭН ТОГТОЛЦООНД ШИЛЖСЭНЭЭР ЗӨРЧИЛ ДУТАГДАЛ
НУУЦ ҮЛДЭХ БОЛОМЖГҮЙ БОЛЛОО
Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар Засгийн газраас дэвшүүлсэн мэргэжлийн хяналтын үйл ажиллагааг олон улсын жишиг стандартад нийцүүлэн хөгжүүлэх зорилтын хүрээнд мýðãýæëèéí õÿíàëòûí øèíý÷ëýëèéí áîäëîãûã òóóøòàé õýðýãæ¿¿ëж, ýðñäýëä ñóóðèëñàí õÿíàëò øàëãàëòûã хяналтын хуудсаар хийх, хуулийн хэрэгжилтийг яам, агентлаг, Засаг даргын хуулиар хүлээсэн үүргийн хүрээнд гаргаж, Засгийн газарт танилцуулах, аж ахуйн нэгж, байгууллагын дотоодын хяналтыг сайжруулах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэн дîòîîäын õÿíàëò шалгалтыí òîãòîëöîîã áèé áîëãîí õýâø¿¿ëýõ çàìààð эрсдэлийг бууруулах, õÿíàëò øàëãàëòûí ¿ð íºëººã äýýøë¿¿ëýх, ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà, óëñûí áàéöààã÷èéí øèéäâýð á¿ðýí õýðýãæèõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ, уëñûí áàéöààã÷äыг ñóðãàæ ìýðãýш¿¿ëýõ, àæëûí íºõöëèéã äýýøë¿¿ëýõ, лабораторийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, олон улсын харилцааг хөгжүүлж, туршлага судлах зэрэг олон ажлуудыг үр дүнтэй хэрэгжүүлжээ. Тухайлбал: -Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулинд орсон нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу хяналт шалгалтын объектыг эрсдэлийн ангилалд хамааруулах 29 шалгуур үзүүлэлтийг боловсруулан Засгийн газрын тогтоолоор батлуулсан бөгөөд эдгээр шалгуур үзүүлэлтүүдэд үндэслэн улсын хэмжээний нийт 93643 объектод эрсдлийн үнэлгээ хийж, мэргэжлийн хяналт шалгалтыг эрсдэлийн үнэлгээнд тулгуурлан зохион байгуулах горимд бүрэн шилжсэн.
-Хяналт шалгалтыг төлөвлөхдөө тухайн объектын эрсдэлийн ангиллыг үндэслэх зарчмыг баримтлан бүгдийг хамарсан шалгалт хийх бус, объектын эрсдэлийн ангиллыг үндэслэн эрсдэл их, дунд объектуудад хяналт шалгалтыг хийх, эрсдэл багатай үнэлэгдсэн байгууллагуудад хийх шалгалтыг эрс багасгах бодлого барьж, тухайн жилийн хяналт шалгалтын төлөвлөгөөг өмнөх оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дотор баталж, олон нийтэд мэдээлдэг болсон.
-Хяналт шалгалтыг мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас баталсан 140 хяналтын хуудсаар явуулж байгаа нь шалгуулагч этгээдэд ойлгомжтой, ил тод болж, хувь хүний нөлөөллөөс ангид, адил тэгш, хàðààò áóñààð хэрэгжүүлэх нөхцлийг бүрдүүлсэн.
-“Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил”-ийн хүрээнд Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас олгож байсан 42 нэр төрлийн дүгнэлт гэрчилгээний 37 /88.0%/-ийг бүрэн зогсоосон.
-Бизнесийн эрх зүйн орчныг сайжруулах зорилгоор Монгол Улсын үндэсний стандартуудын үзүүлэлтүүдийг Европын холбооны болон олон улсын стандартуудад нийцүүлэх чиглэлээр Монгол Улсад мөрдөж буй үндэсний 3405 стандартад шүүлт хийж, цаашид хэвээр мөрдөх болон хүчингүй болгох, шинэчлэх, шинээр мөрдүүлэх зайлшгүй шаардлагатай стандартуудын жагсаалтыг салбар тус бүрээр гаргаж СХЗГ болон Шадар сайдын ажлын албанд хүргүүлсэн.
-Монгол Улсын Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан “Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãóóäûã îð÷èí ¿åèéí òåõíèê, òåõíîëîãè á¿õèé ëàáîðàòîðèòîé áîëãîæ, ìàòåðèàëëàã áààçûã áýõæ¿¿ëæ, áîëîâñîí õ¿÷íèé ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàх” зорилтын хүрээнд ÁÍÕÀÓ-ûí Çàñãèéí ãàçðûí áóöàëòã¿é òóñëàìæààð õýðýãæèæ áàéãàà “Íýãäñýí òºâ ëàáîðàòîðèéí áàðèëãà áàðèõ, òåõíèêèéí ÷àäàâõ áýõæ¿¿ëýõ” òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëæ, олон улсын ISO 17025:2006 стандартын шаардлага хангасан ëàáîðàòîðèéí øèíý áàðèëãûã áàðèóëсан бөгөөд стандартын шаардлагыг хангасан òîíîã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàх, ажилтныг мэргэшүүлэх сургалтад хамруулах ажлыг зохион байгуулж, энэ онд àøèãëàëòàíä îðóóëàхаар ажиллаж байгаа.
-Мөн Засгийн газрын 2012 оны 175 дугаар тогтоолоор Стандартчилал, хэмжил зүйн газрын харьяа орон нутаг дахь хүнс, эрүүл ахуй, нян судлал, ургамлын үр, хорио цээрийн лабораториудын байр, багаж, тоног төхөөрөмжийг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын харьяанд балансаас балансад шилжүүлэх асуудлыг шийдвэрлэсэн бөгөөд улсын хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораторийн нэгдсэн сүлжээ байгуулах ажлыг эхлүүлээд байна.
-Төрийн хяналт шалгалтын хуулинд орсон өөрчлөлт, шинэ хяналтын тогтолцооны дагуу “Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий шаардлага стандарт”-ыг шинэчлэн боловсруулж, МХЕГ-ын даргын тушаалаар батлуулсан бөгөөд хяналт шалгалтын ажлын зохион байгуулалт сайжирч, давхардал арилах, хяналт шалгалтын баримт бичгийг стандарт шаардлагын дагуу албан хэрэг хөтлөлтийн зааврыг чанд баримтлан үйлддэг болоход ахиц гарах төдийгүй улсын байцаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээг чанд мөрдөх, аливаа хөндлөнгийн нөлөөнөөс ангид шударга ажиллах, мэргэжлийн хяналт шалгалтын ажил үйлчилгээг иргэд, бизнес эрхлэгчдэд илүү ойр дөхөм болгох зорилгыг хэрэгжүүлэх нөхцлийг бүрдүүлжээ.
-Улсын байцаагчийн үнэмлэх, тэмдэг, акт, дүгнэлт, албан шаардлага, торгуулийн хуудасны загварыг шинэчлэн боловсруулж, Засгийн газрын 2012 оны 38 дугаар тогтоолоор батлуулан нийт улсын байцаагчдын үнэмлэх, тэмдгийг солих ажлыг хэрэгжүүлжээ. -“Àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãûí äîòîîäûí õÿíàëòûí íèéòëýã æóðàì”-ûí òºñëèéã ñàíàà÷ëàí áîëîâñðóóëæ, Засгийн газрын 311 дүгээр тогтоолоор батлуулснаас гадна дотоод хяналтыг сурталчлах, нэвтрүүлэх зорилгоор нийт 516 аж ахуйн нэгж, байгууллагын 1693 ажилтан, төв орон нутгийн МХГ-ын 627 ажилтан, улсын байцаагч, орон тооны бус 400 гаруй улсын байцаагчдад 26 удаагийн сургалт зохион байгуулсан байна.
-“Хяналт шалгалтын удирдлагын цахим систем байгуулах” зураг төслийн ажлыг ОУСК-тай хамтран хийсэн бөгөөд хяналт шалгалтын мэдээллийг нэгтгэх хялбар системийг боловсруулан мэдээллийг нэгтгэн сан бүрдүүлсэн.
-Хяналт шалгалтаар илэрсэн Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдал, хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд шууд ба шууд бусаар хор хохирол учруулж болзошгүй аюултай нөхцөл байдал, эрсдэл бүхий 52 шуурхай мэдээг багцлан Монгол улсын ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, Шадар сайд, ЗГХЭГ-т тухай бүрт хүргүүлсэн байна.
-Óëñûí áàéöààã÷äын ººðèé㺺 õºãæ¿¿ëýõ, áîëîâñðîë, ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð, ÿëàíãóÿà õóóëü ýðõ ç¿éí ìýäëýãýý äýýøë¿¿ëýõ болоцоог хангах зорилгоор сургалтын хөтөлбөрүүдийг боловсруулан, зорилтот сургалтуудыг тогтмол зохион байгуулж байна. -Цаашид үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал, хууль зүйн үндэслэл, шаардлага, õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûí àëñûí õàðàà, ýðõýì çîðèëãîд ò¿øèãëýñýí, ñàëáàðûí ñòðàòåãèéí óäèðäëàãà, òºëºâëºëò, õÿíàëò øèíæèëãýý ¿íýëãýý, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ñî¸í ãýãýýð¿¿ëýõ, ýðñäýëèéí ¿íýëãýý, ìýäýýëýë, òåõíîëîãèéí óäèðäëàãà çýðýã áàéãóóëëàãûí õºãæëèéí ìºí ÷àíàðò ñóóðèëñàí òîãòâîðòîé á¿òýö áèé áîëîõ øààðäëàãàтай байгаа бөгөөд “Улсын мэргэжлийн хяналтын албаны нийтлэг дүрэм” болон Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын үйл ажиллагааны стратеги, бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулж, Шадар сайдад саналаа хүргүүлээд байна.
Та бүхэнд мэргэжлийн хяналтын байгууллагатай хамтран Үндсэн хуулинд заасан “эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрх”-ээ хамгаалуулахын зэрэгцээ хууль зөрчсөн аливаа үйлдэлийн эсрэг хамтдаа тэмцэхийг уриалж байна.
