О.Баасанхүү: Дахин сонгууль он дамжвал Үндсэн хуулийн хямрал болно

2012-09-25

УИХ-ын гишүүн, "Шударга ёс" эвслийн бүлгийн дэд дарга О.Баасанхүүг "VIP" ярилцлагадаа урьж, цаг үеийн сэдвээр ярилцлаа.

-МАХН-ынхан гишүүнчлэлээ сэргээж байна. Энэ үйл явцыг МАН-ын удирдлага сул дорой байснаас үүдэлтэй гэж тайлбарлах хүмүүс бий. Цаашид намдаа гишүүдийг элсэн оруулах уу?

-Би үүнд гайхахгүй байгаа. МАХН, одоогийн МАН-ын 26 дугаар Их хурлаас болоод хоёр хуваагдсан. Ингэж хуваагдахад жирийн гишүүдийн зүгээс бие биенийгээ үгүйсгэсэн, буруутгасан, ялгавартайгаар хандаж байсан тохиолдол байхгүй. Өнөөдөр ард түмэн харж байгаа. МАН-ын удирдлага, зохион байгуулалт, дээр нь олон зүйл дээр хариуцлагагүй хандаж байгаа болохоор гишүүд хуучин намын нэр дээр эргээд нэгдэж байгаа юм. Энэ урсгал цаашид үргэлжилнэ гэдэгт итгэж байгаа. Хэдхэн олигарх энэ намын дотор байгаа. Тэгээд хоёр нам нэгдэж болохгүй шүү гэдэг сүрдүүлгийн болоод сөрөг хүчний байдлаар ханддаг. Тэр хүмүүс жам ёсоороо зайлах байх. Тэр үед хоёр нам нийлнэ, нэгдэнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байна.

-Орон нутгийн сонгуулийн хуулийн төслийг батлаад, цаг хугацааг нь товлолоо. Харин МАХН-ынхан энэ үед гишүүнчлэлээ сэргээж байгаа нь орон нутгийн сонгуульд ялалт байгуулах гэсэн эрмэлзэл гэж үзэх хүн байна?

-Сонгуульд ялна гэдэг бол тухай намын зорилго. МАН, Ногоон нам нь ч байна уу, бүгд л сонгуульд ялна гэж ордог. Тэр утгаар гишүүнчлэл сэргээх нь ялалтын эхлэл байхыг үгүйсгэхгүй. Бид ялахын төлөө бүх боломж, нөөцөө ашиглана. Намын удирдлага үүнд бүх хуч, анхаарлаа хандуулж байгаа.

-Холимог системээр явуулах нь зөв, буруу гэж намууд хороондоо талцсан зүйл байлаа. Харин танай намд энэ нь хэр ашигтай вэ?

-Би нам дотор өндөр албан тушаал хашдаг хүн биш, Бага хурлын гишүүн. Тиймээс намыг төлөөлөөд энэ нь зөв, тэр нь буруу гэж ярих нь ёс суртахууны хувьд зохисгүй. Хууль тогтоогчийнхоо хувьд хэлэхэд МАН, АН, "Шударга ёс" эвслээс ажлын хэсэг гараад, тодорхой зөвшилцөл, ойлголцолд хүрээд хууль баталсан. Хувь хүнийхээ хувьд нэг зүйл дээр санал нэгдэхгүй байгаа. Тэр нь 21-ний өдөр буюу өвлийн улиралд сонгууль явуулж байгаад санаа зовж байна. Таван цаг гэхэд харанхуй боддог, дээр нь хүйтэн болохоор иргэд санал өгөх үү гэдэг эргэлзээтэй. Хэрвээ ирц хүрэхгүй болчихвол дахин сонгууль явуулах болно. Дахин сонгууль нь он дамжвал Үндсэн хуулийн хямрал болно. Тиймээс цаг хугацаа нь зохисгүй л байна. Гэхдээ олонхоороо шийдээд хуулиа баталсан учраас хуулийг хэрэгжүүлэх нь зайлшгүй. Харин хүн бүрт хуулиа тайлбарлаж, сонгуульд идэвхтэй оролцуулаасай гэж хүсч байгаа Гишүүнийхээ хувьд энэ долоо хоногоос орон нутгаар явж хууль сурталчилъя гэж бодож байна.

-Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт шүүмжлэлтэй хандах хүн байна. Таны хувьд...?

-Нэгэнт баталсан болохоор явахаас өөр гарцгүй. Би зарчмын томоохон санал оруулсан ч бүгд уналаа. Гурван том санал оруулсан л даа Нэгдүгээрт, Оюутолгойн гэрээг 51 хувиас дээш байлгах ёстой гэж Компанийн тухай хуульд бүрэн эрх мэдлийн буюу хяналтын багцыг 100 хувь авсан нь 66 буюу түүнээс дээш хувь авна гээд байж байгаа. Үндсэн хуульд газрын доорх баялаг ард түмний өмч, төрийн мэдэлд гээд тодорхой заасан. Тэгэхээр би 49, 50-ийг зөвшөөрөхгүй. Харин 51 хувийг хүсч байгаа. Нөгөөтэйгүүр Оюутолгойн гэрээ хуулийн дагуу болсон уу, үгүй юү гэдгийг эрдэмтэн мэргэд, судлаачид гаргасан. Ганцхан ухаантай нь Ч.Сайханбилэг биш шүү дээ. Тэгэхээр энэ нөхрийг яагаад ингэж их улайраад байгаад гайхаж байна. Монголд ашигтай юм хийгээч гэснээс биш надад тустай юм хийгээ ч гэж гуйгаагүй. Өөрөөр хэлбэл энэ гэрээг надад харуулаад өгөөч гэж хэлээгүй. Монгол Улсад ашигтайгаар хийхээр бүгдээрээ сууцгааж ярилцъя гэсэн. Тиймээс Оюутолгойн гэрээний асуудал дээр бусад гишүүний адил тэмцэнэ. Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт эдийн засгийн дахин хуваарилалт хийхийн тулд татварын рефром хиймээр байна гэсэн санал оруулсан. "Бороо гоулд", "Энержи ресурс" зэрэг том компанийн шугамаар асар их мөнгө олж багаа. Харин жижиг компанитай адилхан 10 хувийн татвар төлж байна. Энэ нь утгагүй. Тиймээс том комнанид өндөр татвар тавиад, жижиг компанид нь дөрөв, таван хувийн татвар тавихад юуных нь буруу байх юм бэ. Үүнд асуудал байхгүй. Гэтэл манай УИХ-ын бүх гишүүн зөвшөөрөхгүй гээд татгалзсан. Тэгэхээр шинэчлэл гэдэг үгээр дулдуйдаж шинэчлэхгүй байгаад гайхаж байна.

-МАХН-ын даргын талаар таагүй мэдээлэл гарч байна. Гадаадад мөнгө угаасан гэж байгаад намын зүгээс хэрхэн хандаж байна вэ?

-Шүүх хурал нь ойртоод ирэхээр яллах сонирхол нь нэмэгдээд ирдэг байхгүй юу. Би Нийслэлийн шүүхэд найдвар тавьж чадахгүй байгаа. Хатуухан хэлэхэд шударга талд нь. Яагаад гэвэл анхан шатны шүүх хурал болж байхад одоогийн УИХ-д сууж байгаа хүнд гарууд мэдэгдэл хийгээд сууж байсан. Ялласны дараа чимээгүй алга болсон. Дараагийн шүүх хурал 27-нд болно гэдгийг нь мэдчихээд наана нь PR-даж л байна. Би холбогдох эрх бүхий хүмүүсээс "Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдсэн хэр олон хүн байдаг юм бэ" гэж асуусан. Үүнийг Н.Энхбаяр даргатай холбож асуугаагүй. Тэгэхэд "Ганцхан хэрэг шалгагдаж байгаа. Өөр ямар ч хэрэг байхгүй" гэсэн. Би тэр хүнд итгэж байна. Мөнгө угаах гэдэг өөр ойлголт. Тийм учраас юуг гүтгэх гээд байгаад их ойлгомжгүй байна. Аливаа улстөрчийг хэрэгт унагаахын тулд эхлээд бөмбөгддөг. Н.Энхбаяр даргыг 15 жил хэвлэлээр бөмбөгдсөн байхгүй юу. Ажилдаа анхаараад тэр болгоныг нь тоодоггүй байсан. Харин нэг үгийг мянга давтахаар үнэн юм шиг болгоод, дээр нь муу нэр зүүлгэж байгаад араас нь дуртай юмаа ярьж байна. Нэг ёсондоо дуртай зүйлээрээ оролдож байгаа юм. Хэвлэлд гараад байгаа зүйлийн ард зохион байгуулагч этгээд байгаа Түүнд зориулж хэлэхэд "Хүмүүнлэг ханд, битгий тэнэгтээд бай". Амьдрал баялаг, ард түмэн тэнэг биш. Болдогсон бол Н.Энхбаяр даргыг 1937 он шиг буудаад алчихмаар байгаа юм билээ. Иргэдийн нүдэн дээр ил байгаа ч хатуухан хэлэхэд аажуухан алах оролдлого хийгээд байгаа юм уу гэж хараад байна.

-Н.Энхбаяр даргын биеийн байдал нь ямар байгаа бол. Та уулзсан уу?

-Зөвшөөрөл өгөхгүй байна. Нийслэлийн шүүхээс нэг л удаа зөвшөөрөл өгсөн. Тэр нь гадаадын хүнтэй уулзахад нь орчуулагчийн үүрэгтэйгээр өгсөн юм. Түүнээс биш хувиараа уулзах гэхэд зөвшөөрөл өгөхгүй байна. "Би энэ хүний өмгөөлөгчөөр ажиллах гэж хүсч байсан. Өдөр болгон энэ хүнтэй уулзаж ярилцмаар байна" гэхэд н.Алтанчимэг гэдэг шүүгч уулзуулахгүй гэсэн. Манай хуулийн байгууллага олон улсын хэмжээнд нүдний булай болоод сууж байгаа. Хүн гүтгэж ингэж явахаа болиосой гэж хүсч байна

-Ярилцсанд баярлалаа.

С.Мөнхбаясгалан

Эх сурвалж: "Улаанбаатар таймс"