болохгүй нь ээ. Монголчуудыг дэлхий яаж таних вэ? Алтан соёмбот улаан цэнхэр далбаагаар андахгүй гэж бодож болно. Тэгэвч...тэгэвч...Монголчууд өөрсдийгөө дэлхийд шинээр таниулах, харуулах хэрэгтэй боллоо гэж сүүлийн үес ярих болов. Энэ ч бас зөв санаа, сонирхолтой сэтгэлгээ мөн л дөө. Дэлхийн улс орнууд би биеэсээ ялгарах, онцгойрох гэж ихэд мэрийх болсон энэ цаг үеийн өнгөнд МОНГОЛ УЛС ямар байх, МОНГОЛ ХҮН ямар байх нь их чухал.

Бид Монгол хүний тухай, нэн ялангуяа гадаадад яажшуу амьдардаг билээ? гэсэн санаа дэвшүүлэн ярилцлаа.

Олон санаа цухалзавч, эцэстээ хилийн босго дава уу, үгүй юү хэн ч байлаа гэсэн "МОНГОЛ" гэсэн ганцхан нэрийг урдаа барьдаг нь туйлын үнэн бөлгөө. Нэлээн юм үзсэн, сортоотой, оюунлаг сэтгүүлч бүсгүй "Бод доо? Хилийн цаана ганцхан алхаад бид нэг нэртэй болдог. Тэр нь МОНГОЛ. Гадаадын нэгэн сургуулийн үүдэнд очоод МОНГОЛ. Аль нэгэн ажил хайж, цайны мөнгө олох гээд зогсохдоо МОНГОЛ. Юу гэж Монголоосоо гараад энэ улсад ирэв ээ? гэж бодох их өөр шүү..." гэсэн содон санаа гаргаж байна.

Монголынхоо нэрийг ямраар гаргаж яваа билээ? гэж эх орноосоо холдон одож, харийн нутагт яваа монгол хүмүүн бүхэн эргэцүүлдэг нь мэдээж. Америкийн хурдны зам дээр согтож унаад таван хошуу /бүх биеэ дэлгэж хэвтсэн хүний зураг хийх/ болж хэвтэх сайхан уу? Үхэх гэж л хүний нутагт очлоо гэж үү? Солонгосын нэгэн сүмийн үүдэнд алгаа дэлгээд эвхрээд сууж байх нь гоё харагдах уу? Гуйлга гуйх гэж хүний нутагт хөл тавилаа гэж үү? Хятадын бөглүү тосгонд өвгөн хужаагийн хөлийг угаагаад аяга хүрэхгүй будааны шөл амсаад зодуулж нүдүүлээд цагариглаж хэвтэх ямар билээ? Бусдын зарц боол болох гэж ар гэрээ хаян явлаа гэж үү? Эрээний ч юм уу Бээжин, Сөүл, Хонгонгийн улаан дэнлүүт гудамжинд нүцгэн шахам сууж, зугаацан цэнгэгчдийн цаг зуурын дэвсгэрийг "тосдож" өгөх гэж гадаад паспортаа хураалган өрийн барьцаанд орох гэж эх орноосоо гарлаа гэж үү?

Монголынхоо нэрийг гутааж л болохгүй юм шүү. Монгол хүний нэрийг бохирлож бүр болохгүй шүү. Энэ бол Монгол хүн бүрийн бодох ганц КОД. Би эл КОД гээч ганц гадаад үг хэрэглэхдээ Монгол хүн бүрийг тархиндаа бат бэх суулгаж авахыг анхааруулсан ухаантай юм. Монгол хүн гадаадын улс орнуудад гайхуулж явах учиртай. Манай хүүхдүүд Америкийн сагсан бөмбөгчид шиг од болохыг хүсч байна. Охидууд холливудын кино од болохыг хүсч байна. Манай залуус дэлхийн брэнд хувцас өмсч гангалахыг хүсч байна. Гэтэл тэдэнд юу дутаад байна вэ? Ердөө л англи хэл, мөнгө хоёр. Хүүхдүүддээ мөнгө олж өгөх гээд аав, ээж, ах дүүс нь гадаад руу ажил хийх гэж тэмцэж явцгаана. Гадаадын улс орны цалин пүнлүү манайхаас арай дээр болоод тэр л дээ. Монгол мөнгө доллар хоёр их зөрүүтэй байна. Нэг доллар: 2000 гаруй төгрөгтэй тэнцэж байна. Энэ зөрүүнээс амьдрал ахуйн зөрөө, соёл нийгмийн зөрөө ч их гарч байна. Энэ зөрүүнээс баяжих гэсэн наймаачид, бизнесмений хонжоо монжоо ч их байна. Тэгээд л хөөрхий хил давах гэж зүтгээд байх боллоо, монголчууд бидэн. Зах зээлийн эхнээс хил давсан нэг хэсэг нэлээд гайгүй хөлөө олчихоод явж байна. Дунд үеэс хил давагсад бас ч гайгүй дундуураа дүүргээд явж л байна. Жаахан хоцрогсод нэг тиймэрхүү. Гэхдээ суусан цэцнээс явсан тэнэг гэгчээр их, бага хил давсан хүний хожоо багагүй. Овойж оцойтол мөнгө үүрээд / бас үрээд/ ирдэггүй юм гэхэд орой өглөөний хоолоо олоод идчих хэл сураад ирж байгаа нь овоо л доо. Зарим нь хэл сурсандаа дулдуйдаад гадаад хэлний дамжаа нээчихсэн сэргэлэнтэж явна. Бүүр овоо. Гадаад улс орон руу монголчуудаа зуучилж өгдөг нэг хэсэг ч байна. Овоогоос овоо л доо.

Америкад суурьшсан монголчуудаас ажлын байртай болчихсон, өөрийгөө болоод өрөөл нөхдөө ажилтай болгочихсон хүн нэг бус байгаа дуулдана. Энэчлэн сураглаад байвал,Их британи, Герман, Швед, Польш, Орос, Япон, Солонгос зэрэг улсад овоо суурьшаад авсан газар бүхэндээ монголчууд сайхан амьдарч яваа. Нэлээд олон монгол хүн цугларсан газар архи ууж, зодолдохоо больчихоод Үндэсний баяр наадам, Цагаан сараа тэмдэглэж монголоороо омогшиж, бахархаж амьдардаг болцгоожээ. Үүнд баярлахгүй юунд баярлах билээ. Эх орноо санацгаасан монголчууд руугаа зорьж очоод манай урлагийнхан ч айлчлан тоглолт их хийх боллоо. Төрийн тэргүүнүүд айлчлах, зочлох бүртээ монголчуудтайгаа уулзаж, зарим нэг улс орны Засгийн газартай зөвшилцөж, хэлэлцсэний үрээр сурах, амьдрах орчныг сайжруулах, ирэх очих "гацаа"-г арилгах гээд шийдэх юм байж байна. Шийдсээр ч байх нь мэдээж. Солонгосын монголчуудаас эхлээд ядаж гадаадад амьдардаг монголчуудаа даатгалд хамруулья, тэтгэвэрт гарахад нь нааштай болгоё, сонгуульд оролцож саналаа өгөх боломжоор хангая гээд ахицтай юм зөндөө л дөө. Тэр ч байтугай гадаадад хэрэг өдөөгөөд шоронд суугаа монгол хүнээ эх оронд нь шилжүүлж авчрах тухай багагүй ярьж хөөцөлдөж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж БНХАУ-ын дарга Хуа Жинтаод захидал бичиж цаазаар авахуулах гэж байсан гэмтний ялыг хөнгөрүүлж ч үзсэн. Энэ бол монгол хүнийхээ төлөө тавьж буй төрийн бодлогын нэгэн жишээ. Цаашдаа гадаадад амьдардаг Монгол хүн очсон улс орондоо шоовдорлогдохгүй явах бололцоог хангах нэн чухал юм. Чингис хааны үед дэлхийн эзлэгдсэн улс орныхон өлмий дор нь сөхөрцгөөж байсан шиг өнөөдөр Монгол хүн бүрийн өмнө бөхөлзөх нь ч хаашаа юм. Гэхдээ Монгол хүнийг тоож амьдардаг цаг үе айсуй.Манай нэрт сэтгүүлч Бэсүд Ч.Эрдэнэ "МОНЦАМЭ ДЭЭЖ" сэтгүүлийн эхний дугаарын "Онцлох зурвас"-т бичихдээ "...Бидний зарим хүмүүсийн мэдэрч, мэдэж, ойлгож буйгаар Монголын цаг иржээ гэлтэй" гэж онцолсон. Тун үнэн. Дэлхийд Монголын цаг ирлээ. Оюутолгой үүцээ дэлгээд, Тавантолгой үүдээ нээгээд монголын их уурхай дэлхийд нэрийн хуудас болж эхэллээ. Монголыг зөвхөн морь, тэмээ, динозаврын ясаар харах бус Уул уурхайн баян ордоор харах боллоо.

Монгол Улсаа эртний монголын сүлд ШОНХОР шувуугаар таниулах ажлыг Соёл, Спорт, Аялал жуулчлалын сайд Ц.Оюунгэрэл дэвшүүллээ. Монгол Улсын брэнд бараа, Монгол хүний гарын цүнх...гээд монголтой холбогдох наад захын тэмдгийг ШОНХОР-оор таньж болох нь. Гадаадын жуулчид ч Монголыг ШОНХОР-оор таньдаг болох нь. Арабын хэдэн баячуул монголоос шонхор аваачин зугаацдаг хөг өнгөрч, Монголчууд Монголдоо Шонхороороо зугаацаж суух цаг ирэх нь.

Монгол хүн монголдоо татагдана гэвэл Шонхортоо татагдах нь. Шинэ цагийн Монголчууд эртний монголын сүлд эрчлэн дүүлэх шонхор мэт амьдрах цаг ирлээ. Монголчуудыг дэлхийтэй, дэлхийг монголчуудтай холбон нисэх шувуу- ШОНХОР-ын дэвэлт улам өндөрт хүрэх болтугай. Чингис хааны мөрөн дээрээс нисч явсан шонхор шувуу өнөөдөр хөлд орж яваа монгол хүүхдийн алган дээрээс нисч МОНГОЛ гэсэн нэгэн нэрийг ертөнцийн чихнээ хүргэх цаг ирлээ.

Жигмэдийн Батсайхан