машинтай бүрэлдэхүүн би болсноос хойш нэлээдгүй хугацаа өнгөрчээ. Өмнө нь эргүүлийн болоо хороо хорины цагдаа нар дуудлага ирсэн тохиолдолд гол төлөв тавхайгаараа газар алгадан гүйсээр явган явж очдог байсан учраас ямар нэг гэмт хэрэг үйлдсэн газраас хэрэгтэн этгээд аль хэзээний зугтан зайлж амждаг байлаа. Харин "Хөдөлгөөнт эргүүл" хэмээх цагдаагийн тусгай бие бүрэлдхүүн бий болсноос хойш арван минут хүрэхгүй хугацаанд машинтай цагдаа нар дуудлагын газар яах ийхийн зуургүй ирдэг болсон нь сайшаалтай. "Хөдөлгөөнт эргүүл" бий болсноос хойш гэмт хэргийн илрүүлэлт, хэрэг зөрчлийг газар дээр нь шийдэх асуудал хурдацтай өссөн гэдэг ч бас үнэн. Гэхдээ сайны хажуугаар саар гэж байдаг шиг сүүлийн үед "Хөдөлгөөнт эргүүл"-ийнхний талаар зарим нэг таагүй үг яриа ард иргэдийн дунд амнаас ам дамжин тархах болжээ.

Мөн согтуу хөлчүү хүмүүсийг айлган сүрдүүлж халааснаас нь гарсан хэдэн төгрөгийг авчихдаг гэнэ. Мөн машин дотроо архи уусан, хүүхэн шуухантай болзсон гэх мэт асуудлууд ч цөөнгүй гардаг ажээ. Хэдэн жилийн өмнө "Хөдөлгөөнт эргүүл"-ийн машины жолооч архи хэтрүүлэн уусны улмаас УИД-ийн өмнө гарцаар гарч явсан хүнийг дайрч хөнөөсөн тохиолдол гарч байлаа. Өнөөдрийн байдлаар УЕП-ын дэргэдэх Мөрдөн байцаах тасагт "Хөдөлгөөнт эргүүл"-тэй холбоотой 13 хэрэг шалгагдаж байгаа аж. Энэ бол бас тийм ч бага тоо биш. "Хөдөлгөөнт эргүүл"-ийн нэгэн хөдөлгөөнтэй залуу хөдөөнөөс нүүж ирээд удаагүй нэгэн айлын эхнэрийг өвөртөө оруулсан түүхийг доор толилуулъя. Хөдөлгөөнт эргүүл гарч ирэхээс өмнө эргүүлийн цагдаа нар гэр хорооллын мурий тахир гудамжаар хагас түрийтэй гутлынхаа өсгийг майжийтал явган таварч байх үед мөн үүнтэй төстэй нэгэн үйл явдал болж байсан гэдэг. Гэхдээ тэр нь хорооны хэсэг хариуцсан цагдаагийн дэд ахлагч Одонхүү байжээ. Түүний хариуцсан хэсэгт найгүй архичин нөхөртэй Халиунаа хэмээх дажгүй царайлаг хүүхэн амьдрана.

Нөхөр нь байсхийгээд л эхнэр Халиунаагаа бусадтай хардан хэмхэртэл нь балбаж, нүд амыг нь хөх эрээн болгох бөгөөд тэр тоолонд эхнэр нь хэсгийг цагдааг дууддаг байв. Хэсгийн цагдаа Одонхүү 2 удаа дуудлагаар ирж Халиунаагийн нөхөр Монхорыг эрүүлжүүлэх байр луу гавлан хүргэж өгсөн ажээ. Гурав дахь удаагаа бүсгүй ч цагдаад дуулага өгөх үед хэсгийн цагдаа нөхрийг нь гавлаж авч явахдаа "Би танай нөхрийг Чингэлтэйн эрүүлжүүлэхэд хүргэж өгчихөөд чамаас ирж өргөдөл авна" хэмээн хэлээд гарсан гэдэг. Монхор хэдийгээр согтуу байсан ч гэсэн хэсгийн цагдаагийн хэлсэн үгийг тархиндаа шууд "бичээд" авчихжээ. Уур нь хүрсэн тэрээр Та хоёр намайг ингэж улайм цайм элэг барихгүй шүү. Гайгүй би гарч ирж байгаад нэг арга бодно оо" гэж занасан байгаа юм. Дэд ахлагч Одонхүү Монхорыг эрүүлжүүлэхэд аваачиж өгчихөөд "Маргааш наад нөхрөө гаргаж болохгүй шүү. Би өөрөө ирж аваад шүүхээр оруулна. Эхнэр нь их гомдолтой байгаа" гэж хэлээд камер лүү оруулчихжээ. Хэсгийн цагдааг буцан очиж хаалгыг нь балбахад Халиунаа шууд л хаалгаа тайлаад өгчихсөн гэдэг.

Одонхүү Халицнаагийн нөхөртөө хийж тавьсан цуйванг гэрийн эзний том шаазанд зооглосныхоо дараа энгэрийн товчоо тайлж тэлээгээ султгаад "Ийм сайхан хүүхнийг хайрлахгүй зовоож байдаг танай нөхөр чинь үгүй мөн ихээхэн ухаан муутай мулгуу эр ээ. Хэрвээ надад чам шиг ийм сайхан хүүхэн заяасан бол би насан туршдаа алган дээрээ бөмбөрүүлнэ ээ" гэж сээтгэнэ уяраасан байна. Ингэх зуураа тэрбээр хүүхний ар нурууг зөөлхөн илбэн таалж байсан бөгөөд таггуулж шагшуулсандаа сэтгэл нь торго шиг уярсан Халиунаа хүүхэн хэсгийн цагдаагийн гар дээрээ суниасаар байгаад булчин шөрмөс нь зангирсан ханхар цээжийг налав. Одонхүү ч энэ завшааныг яахан алдах билээ. Эрүүлжүүлэхэд согтуу хүний хувцас тайлдаг шигээ Халиунаагийн хувцсыг яах ийхийн зуургүй мулзлан тайлаад шармай шалдан болмогц орон дээр өргөн аваачиж аль хэдийнээ засаад бэлдчихсэн хөнжилд эвтэйхэн оруулжээ. Ингээд өөрөө араас нь хамаг хувцсаа тайлан хажуугаар нь шурган оров. Архи уусаар байгаад бэлгийн сулралд орж өнөөх нь босохоо больсон эр нөхрийнхөө хажууд олон шөнө тачаадан хөрвөөсөөр дур хүсэл нь халгиж цалгисан Халиунаа хүүхэн хоёр бондгор мээмээ чичруүлэн урдаас нь хүзүүдээд авсан байна.

бүтээлгэнд толгойгоо шургуулчихсан газар доргитол хурхиран унтаж байв. Маргааш нь цагдаа Одонхүү ирж эхнэр Халиунаагаар бичүүлсэн өргөдөл гомдлын дагуу Монхорыг 30 хоногоор 111-ийн "Албадан саатуулах төвд"-д баривчлах ялаар шийтгэсэн ажээ. Ийнхүү эр нөхөр нь 111-т 30 хоноох хооронд Халиунаа Одонхүүтэй орой болгон ор хөнжлийн Хэсгийн цагдаа ч энэ үед зангирч хөвчирсөн эрхтнээ зантайлган царайлаг хүхүний дээр гарсагцаа зүүн гараараа цавийг нь тэмтрэн хоёр хөлийг нь ялимгүй алцайлгаад бэлэг эрхтнээ танимгай нь аргагүй түлхэв. Тэгтэл гал халуунаар төөнөсөн бүсгүйн умдаг руу дэд ахлагчийн зангирсан эрхтэн халхийтэл сорогдон яваад орчихжээ. Одонхүү бүх биеийнхээ хүнд жингээр хойш урагшаа ганхан хөдлөхөд Халиунаа тачаадсандаа цагдаа эрийн хүзүүгээр тас тэврэн ойртуулж өөртөө наагаад уруулыг нь озон хэл амаа орооцолдуулан хөхөөд эхэлжээ. Яг энэ үед хүүхний зургаан жил ханилсан эр нөхөр нь эрүүлжүүлэх байран дотор модон нааран дээр үмхий ханхалсан ажил ундруулж асар их аз жаргалтай шөнийг өнгөрөөх болжээ.

Монхор 30 хоноод гарч ирэхэд Халиунаа улам бүр хөдний хүйтэн хандах болсон гэдэг. Мэдээж нөхөр нь удалгүй архи ууж ээжлит агсамналаа тавьсан бөгөөд энэ удаа Халиунаагийн нууц амраг хэсгийн цагдаа Одонхүү түүнийг Мааньтын архины эмчилгээнд зургаан сараар явуулж орхижээ. Ийнхүү хоёр амраг зургаан сар дур зоргоороо жаргаж, хайр дурлал, тачаалын бал бурмыг амссаны дараа нэг л өдөр Халиунаагийн нөхөр нь Мааньтын архины эмчилгээнээс улам бүр хачин хөрий царайтай болчихон гэртээ ороод ирэв. Маантын архины албадан эмчилгээнд явсан Монхор архинаас гарах нь бүү хэл улам бүр донтож эхлэх болов. Хаа сайгүй хотын бүх дүүрэг, бүх гудманд таньдаг архичинтай болж уух архиныхаа хүрээг улам бүр нэмчихээд улаан нүдэлсэн амьтан гуйвсаар гэртээ харьдаг ажээ. Энэ үед Одонхүү тушаал дэвшиж мөрдсөн дээрээ хоёр зураастай цагдаагийн ахлагч болсон байна. Дээрээс ирсэн тогтоолын дагуу хороо болгон 10 архичин гаргаж Мааньт рүү явуулах даалгавар авсан Одонхүү хорооноосоо 7 архичинг баривчлуулаад Нарантуул захаас 2 архичинг "шүүржээ".

Ганц архичин олохоор явж байгаад гэнэт Монхортой таарчихав. Одонхүү ч дор нь сэтгэж эв эрүүл явсан хөөрхий архчин эрийг Мааньтын архины албадан эмчилгээнд 2 дахь удаагаа 1 жилийн хугацаатай явуулах нь тэр. Энэ хооронд Халиунаа Одонхүүгийн хүүхдийг гаргаад зогсохгүй, хашаа байшингаа зараад өөр тийшээ арилж өгсөн байжээ. Монхор Мааньтнын архины эмчилгээнээс буцаж ирээд нэгэнт толгой хорогдох орон гэргүй болсон тул Хархорины захын хажуугийн траншейнд толгой хорогдох болов. Энэ бол одоогоос арван жилийн өмнө болсон явдал. Одонхүү цагдаагийн ахлах ахлагч болчихоод "Хөдөлгөөнт эргүүл"-д ажилд орсон байна. Түүний хувьд шөнийн эргүүлд явах үедээ эгзэгийг нь тааруулж байгаад агсам эрчүүдийн эхнэрийг сардаа нэгээс хоёр удаа зайдагначихаад байдаг болжээ. Дөнгөж 22 нас хүрч яваа Анхмаа гэгч хүүхний нөхөр Мэндээ сүүлийн үед хааяа хатуу дарс хүрчихээд гэртээ орж ирэхдээ агсам согтуу тавьдаг ажээ.

Нэг удаа эхнэрийгээ түлхэж орхитол цаадах нь уурандаа шууд л цагдаа руу утасдаж орхив. Мэндээ үүнийг үл тоомсорлон шалан дээр бүхлээрээ унтаж байтал гэнэт гаднаас "Хөдөлгөөнт эргүүл"-ийн хоёр цагдаагийн хамт багийн ахлагч Одонхүү ороод ирсэн байна. Одонхүүг дохио өгөхөд орж ирсэн хоёр цагдаа согтуу залуугийн мөрөн дээрээс татан босгоход нойрмоглож сэрсэн Мэндээ хоёр цагдаатай барилцалдан нэгнийх нь мөрдсийг хуу татаад хаячихав. Одонхүү энэ л үеийг хүлээж байсан аятай "Цагдаагийн эрх чөлөөнд халддаг наад муу архчингаа гавлаад аваад гар!" гэж үүрэгдсэн байна. Энэ үед Анхмаа нөхрөө өрөвдөн "Манай нөхөр бид хоёр хэд хоногийн дараа Хужирт явах гэж байгаа. Одоо яадаг билээ" гэвэл Одонхүү "Цагдаагийн эрх чөлөөнд халдсан болохоор нөхөр чинь дор хаяж 30 хоног баривчлагдана" хэмээн гэдийжээ. Цагдаагийн ахлах ахлагч "За яахав би эргэж ирээд чамтай ярилцаж, 111-т хориулахгүй байх талаар яръя" гэж хэлчихээд гарсан байна.

Цагийн дараа Одонхүү Анхмаа дээр явж ороод "Бүх зүйл бүтэх байх. Гэхдээ чамаас бас шалтгаална" гээд хацрыг нь илжээ. Тэрхүү цагдаагийн ахлах ахлагчийн жагсаал хувцас нь зхоисон гэж жигтэйхэн, өндөр нуруулаг, нүд хөмсөг болсон сайхан залуу байсан тул үнэндээ нөхрөө бариад авчихсандаа харамсах сэтгэл нь арилжээ. Залуу бүсгүйн хийж өгсөн цайнаас ойчих зуураа Одонхүү "Өнөө шөнө чи ганцаараа хонох гэж байгаа юм уу?" гэвэл Анхмаа жаахан аальгүйтэн "Харин тиймээ. Ганцаараа болохоор жаахан айгаад л байна. Тэглээ гээд яахав дээ" хэмээн санаа алдахад цагдаа залуу "Одоо шөнийн 03 цаг болчихсон болохоор нэе их дуудлага энэ тэрээ ирэхгүй. Би танайд хононо оо" хэмээн түс тас хэлсэн байна. Харин Анхмаа үгүй ч гэсэнгүй за ч гэсэнгүй. Бүсгүйд үп таних эртэй нүүр нүүрээ хараад суух нь авгүй санагдсан учир гэрлээ унтрааж орхижээ.

Тас харанхуйд цагдаа Одонхүү Анхмаагийн хажууд' ирж суугаад дотоож руу нь гараа шургуулахад хүүхэн очүүхэн төдйй эсэргүүцсэнгүй. Яг энэ үед Мэндээд ёстой аз таарчээ. Камерт нь орсон гомо эр нэгэн залуу хөвүүнийг хүчиндэхээр довтолжээ. Энэ үед Мэндээ самбаачлан камерын хаалгыг балбаж гарсан байна. "Зүгэйр' мөрөөрөө хэвтэхгүЙ яасан ядаргаатай архичид вэ!" гэсээр нэг цагдаагийн дэслэгч хоёр цагдаа хүрээд иржээ. Цагдаагийн дэслэгчийг хараад байтал Мэндээгийн' багын найз нь байх таарав. "Хүүе Мэндээ чи яасан юм бэ?" гэсээр тэр хоёр уулзаж, удалгүй' түүнийг эрүүлжүүлэхээс гаргажээ. Мэндээ ч дотор нь уужирч гэртээ' яаран орж ирвэл "Хөдөлгөөнт эргүүл"-ийн ахлагч залуу өөрийнх нь унтдаг диван дээр эхнэрийнх нь дээр гарчихсан даана ч гамгүй эдэлж байв.

Ц.Хандмаа

Эх сурвалж: www.bolod.mn