Оросын одон орны зурхайч Дмитрий Нижельченкогийн ярилцлагыг үргэлжлүүлэн хүргэж байна.
-Та ирээдүйн талаар юу гэж зөгнөх вэ?
-Дэлхийн ирээдүй, эсвэл аль нэгэн тив, улс орны ирээдүйг зөгнөн хэлэх маш хэцүү, итгэмээргүй хүнд ажил. Ийм зөгнөл шинжлэх ухааны ямар нэгэн суурин дээр түшиглэх ёстой. Ганц одон орны зурхай барахгүй, түүх, эдийн засаг, улстөр судлах хэрэгтэй. Хамгийн доод тал нь энэ бүхнийг нарны идэвхжлийн мөчлөг, гарагуудын хөдөлгөөнтэй холбох ёстой. Түүнээс гадна бүх хүн нэг зүйлийг ойлгоосой гэж би хүсч байна, дэлхийн ирээдүйн дүр төрхийг яг нарийн, тодорхой байдаггүй. Ирээдүй маань одоо үеэс хамаардаг, иймээс түүнийг өөрчилж болно. Яг энэ цаг мөчид амьдралаа өөрчилснөөр. Ирээдүйн дүр зураг тогтвортой бус, байнга өөрчлөгдөж хувирч байдаг. Дэлхийн хэмжээнд зөвхөн ерөнхий чиг хандлага, глобал мөчлөгүүдийг таамаглаж болно.

-Та жишээ татах уу?
-Жишээлбэл дайн дажны 100 жилийн мөчлөг гэж бий.
1914-1917 он: Дэлхийн I дайн + 1917 оны хувьсгал
1812-1814 он: 1812 оны Оросын дайн + 1814 онд Парисыг эзлэн авсан
1709 он: Шведүүдтэй хийсэн Полтавын дайн
1609-1618 он: Орос, Польшийн дайн
1501-1503 он: Ливоны ордентой хийсэн дайн
Эдгээр он жилийг эгнүүлэн бичвэл 1609-1709-1812-1914 гэсэн жагсаалт үүснэ. Өөрөөр хэлбэл 100-103 жилд дайн дажин дэгддэг тодорхой зүй тогтол ажиглагдаж байгаа биз. Энэ мөчлөг дээр тулгуурлан зөгнөхөд дэлхийн шинэ дайн 2014-2017 онд гарна. (1914 + 100/103 жил).
-Энэ тэгээд баталгаатай юу?
-Мэдээж, үүнээс гадна Ганю, Барбогийн мөчлөг гэж бий. Эдгээр мөчлөг ч мөн ялгаагүй 2017-2020 онд дэлхийн хэмжээний том дайн дэгдэнэ гэж байгааа. Үүнд итгэх шалтгаан бий, Ганю, Барбогийн мөчлөгийг өнгөрсөн үе рүү ашиглан шалгахад Дэлхийн I ба II дайны мөчлөгийг (1914 ба 1939 он) яг нарийн таамагласан юм. Өөрийн зүгээс нэмж хэлэхэд би бүр 1999-2000 оноос Орос орон, дэлхийн ирээдүйг зөгнөж байлаа. Би түүхэн үйл явдлууд болон гарагуудын байршлын хооронд ямар холбоо байгааг олж тогтоохыг хичээсэн. Эдгээр судалгаагаа нийтлүүлж ч байсан. Товчоор өгүүлэхэд 2017-2020 онд дэлхийг дахин шинээр хуваах, Дэлхийн III дайн дэгдэх магадлал маш өндөр. Энд хэдэн хүчин зүйл бий. Заримыг нь би тоочлоо, одоо харин өөрийн биеэр олж илрүүлсэн баримтуудыг өгүүлье.
2020 онд Хумхын ордод Бархасбадь, Санчир хоёр нийлнэ. Энэ бол Орос орны газар нутгийн бүхэл бүтэн байдалд аюул учирна гэсэн үг. Хумхын ордод ийм нэгдэл 854 жилийн завсарлагатай тохиодог.
Орос орны хувьд хамгийн аюултай он жилүүд 1226, 1286, 1345, 1405 он байсан. Чухам дээр дурдсан гараг эрхсийн хослолын нөлөөгөөр Бат хаан, татаар монголчуудын довтолгоон эхэлсэн юм. Ирээдүйд ийм хослол 2020, 2080, 2140, 2199 онд тохионо.
Хэрэв улам бүр хүчирхэгжиж байгаа Хятадыг авч үзвэл дунд хугацааны ирээдүйд Оросод ямар аюул учирч байгаа нь төсөөлөгдөнө. XXI зуунд та бидний мэддэг Орос улсаас юу ч үлдэхгүй байж магадгүй. Уралаас Алс Дорнод хүртэл Хятадын газар нутаг болно.
-Арай тийм юм болохгүй байлгүй дээ?
-Хятадууд энэ газар нутагт хэдийн суурьшиж эхэлсэн. Одоохондоо дайнгүйгээр. Харин тэд өсөж үржин, олширсны дараа бие даан, тусгаар улсаа зарлана. Энэ бол уран зөгнөл биш. Сүүлийн жилүүдэд Хятадаас Өмнөд Урал хүртэлх нутагт орхигдсон Оросын тосгон суурингуудад мянга мянган хятадууд ирж байна. Хятадад үржил шимтэй газар дутагддаг, гэтэл хажуу бөөрөнд нь байгаа Оросод тариалангийн талбай атаршиж, тосгод нь мөхөж байгаа. Ингээд л эзлэн авч, нэгтгэх байх.
-Та энэ зөгнөлөө юугаар батлах вэ?
-2018 оны долдугаар сарын 27-ны үдэш Ангараг гарагийн Агуу эсрэг оршилт /гараг нарны эсрэг орших/ ба сарны бүтэн хиртэлт тохионо. Түүнээс гадна Ангараг, сар хоёулаа Хумхын ордонд нэгдэнэ. Тэргэл сарыг дэлхийн сүүдэр бүхлээр нь бүрхэхэд дээр нь цусан улаан Ангараг гараг гялалзаж, эх дэлхийд маань хамгийн их ойртож ирнэ. Энэ муу зүйл болохын дохио. Маш муу учраас би юу гэж хэлэхээ ч мэдэхгүй байна. Сүүлийн 2000 жил ийм зүйл болоогүй.
Миний мэдэхээр түүхэнд ийм үзэгдэл лав нэг удаа болсон. 1600 оны нэгдүгээр сарын 29-нөөс 30-нд шилжих шөнө гарагуудын ийм хослол тохиосон ч гэхдээ сар бүтэн биш тал хиртсэн байсан. Дэлхийн сүүдэр сарыг ердөө 14% бүрхсэн байсан. Мөн Ангараг гарагийн эсрэг оршилт нь Агуу биш харин жирийн. Тэгээд ч бас 2018 оных шиг тийм ойртож ирээгүй байсан юм.
-Тэр үед юу болсон юм бэ?
-1600 оны хоёрдугаар сарын 19-нд буюу 21 өдрийн дараа Перу улсад галт уул сэрж, асар том дэлбэрэлт болсон. 1601 онд дэлхийн бөмбөрцгийн хойд хэсэгт “цөмийн өвөл” ирсэн дээ. Агаарт асар их үнс хөө цацагдсан тул бараг 3 жил зун болоогүй. Зуны улиралд бороо тасралтгүй орж, өвөл нь их хүйтэрсэн. 8,9-р сард эрт хүйтэрснээс болоод ургацаа тэр чигт нь алдсан. 1601 онд үр тариа үндсээрээ ялзарч, харин амжиж соёолон ургасан нь хүйтрэх үед устчихсан. 1601-1603 оныг түүхэнд Агуу өлсгөлөнгийн үе гэж тэмдэглэгдсэн билээ. 1602-1603 онд хүмүүс модны холтос, өвс ногоо, малын баас, сүүлдээ тэр бүү хэл бие биеэ идэж эхэлсэн. Эдгээр он жилд 10 сая хүн амтай Орос орны 3 сая нь үхсэн. Энэ талаар интернэтээс дэлгэрүүлж уншаарай. Агуу өлсгөлөнгийн дараа Цөвүүн цаг ирсэн. Хуурамч Дмитрий хаан, Орос Польшийн дайн гээд л үймээн самуунтай үе. Ганц жишээ дурдахад тариачдын тоо 4 дахин багасч, тариалангийн талбай 20 дахин багассан юм.
-Тэгэхээр 2018 онд Дэлхийн III дайн дэгдэх нь гарцаагүй гэсэн үг үү?
-2018 онд яг ийм үйл явдал давтагдах нь юу л бол, яагаад гэвэл түүх тойрог замаар бус спиралиар хөгждөг. Гэхдээ тэр үед Орос оронд төдийгүй дэлхий дахинд маш том асуудлууд гарч ирнэ гэж би баттай хэлж байна.
- Тэр хүнд үеийг хэрхэн туулах талаар зөвлөгөө өгөөч?
-Энэ их хэцүү асуудал. Хүн бүр өөрийн тавилантай, өөрийн үйлийн үртэй. Би тухайн хүнтэй нүүр тулан уулзаж, төрөх үед үзүүлсэн нөлөөнөөс өгсүүлээд яагаад гэдгийг тайлбарлаж өгч болох юм. Мөн ирээдүйн төлөв, ханийн зохицол, хаана амьдрах гээд зурхайг нь зурж өгч болно. Харин цааш нь тэр хүн өөрөө юу хийхээ шийднэ. Эртний одон орны зурхайчид “Одод тэнэгүүдийг удирддаг, харин мэргэн ухаантай хүн өөрийн оддыг удирддаг” гэж ярьдаг байсан. Та өөрийн амьдралын ямар ч мэдээллийг зөв ашиглах хэрэгтэй, тэгсэн цагт ямар нэг зүйлийг өөрчилж, амжилтад хүрч болно.
Харин дэлхий эсвэл улс орны хувьд ямар нэг зүйлийг өөрчлөх маш хэцүү. Яагаад гэвэл хүн амын 20% нь бие даан бодож сэтгэн, дүн шинжилгээ хийж, шийдвэр гаргах чадвартай. Харин үлдсэн 80% нь зүгээр л бие биеэ хуулбарладаг, эр зориг сул, шийдмэг бус, удирдах чадваргүй. Энэ “алтан огтлол” хэзээд тогтмол. Жинхэнэ лидерүүд буюу улс орондоо, дэлхийд ямар нэг юмыг өөрчлөх хүмүүс маш цөөхөн. Ихэнх хүмүүс улс орны битгий хэл өөрийн амьдралд ямар нэг зүйл өөрчлөх чадваргүй байдаг. Украин, Орос улсын лидерүүдийн алхам үйлдлүүд нь Крыловын алдартай ёгт өгүүллийн хун, хавч, цурхай гурвын үлгэрийг санагдуулдаг. Тус бүрдээ өөр рүүгээ татаж байдаг. Төр засагт сайн хүмүүс байдаггүй. Иймээс улстөрчдөд итгэж найдаж болохгүй. Зөвхөн өөртөө болон бурханд л найд.
Улстөрчид хүн амын 80%-ийн толгойг амархан эргүүлж чадна. Тэдгээр хүмүүс бие даан бодох, хариуцлагатай шийдвэр гаргах чадваргүй. Үүнд л асуудал оршиж байна. Энэхүү дийлэнх олонх амархан хууртагддаг, луйварт хялбар өртдөг. Иймээс л сонгуулиуд ашиггүй, тэд улс орны юуг ч шийдэхгүй. Энэ бүхэн хуурамч дүр үзүүлэлт, урьдчилан бэлдсэн тоглолт.
-Ак болоход та хорвоогийн төгсгөл болохгүй гэсэн?
-Ертөнцийн сүйрэл, төгсгөл гэж байгаа нь хүмүүсийг амин чухал асуудлаас холдуулах оролдлого. Энэ нэг ёсондоо айлган сүрдүүлэлт, удирдалт. Хүн ам айж байгаа бол түүнийг захирах их амархан. Мөн ядуу, тэнэг хүмүүсийг эрхэндээ оруулах хялбар. Иймээс л боловсролын түвшнийг хамгийн доор байлгахыг хүсдэг хэрэг. Толгойдоо юмгүй хүмүүсийг захирах, удирдах амархан гэж тэр. Хорвоо дэлхий сөнөх тухай яриа славянчууд, хуучин ЗХУ-ын орнуудын иргэдийн дунд л их тархсан. Гэтэл мусульманчууд, буддистууд хорвоо сөнөхийг хүлээдэггүй.
-Яагаад?
-Яагаад гэвэл Орос, Украинд үндэсний үзэл байхгүй. Үндэсний үзэлтэй хүмүүсийг захирч чадахгүй. Ийм хүмүүсийн үзэл санаа, итгэл үнэмшил, ёс суртахууны үнэт зүйлс агуу тул бусдаар удирдуулахыг зөвшөөрөхгүй. Үүнийг Оросын улстөрчид сайн мэднэ. Иймээс л тэд өөрийн орны тал нь согтуу, тал нь тэнэг хүн амыг сүүлт од унана, гэрэл цахилгаангүй болно, долларыг татвартай болгоно гэж айлгадаг. Энэ бүхнийг ганцхан зорилгоор хийдэг. Эхлээд хүмүүсийг айлгаад дараа нь тэдгээр асуудлыг шийдсэн дүр үзүүлдэг. Тэгсэн цагт бүгд санаа амарч, амьсгаа аван ямар сайн засаг төртэйгээ гайхна. Бүгд дараагийн мэхлэлт хүртэл сэтгэл хангалуун амьдардаг.
-Арай үгүй байлгүй дээ?
-Хүн амыг санаатайгаар, зорилготойгоор тэнэг, мангар болгох бодлого явж байна. Оросод олон жилийн өмнөөс дунд сургуульд одон орны хичээлийг заахаа больсон. Гэтэл одоо телевиз, сонинд солиотой, итгэмээргүй, уран зөгнөл мэт зүйл гарч байна. Одон орон судлал, физикийн шинжлэх ухааны үүднээс авч үзэхэд байж болшгүй юм ярих юм. Дундад зууны харанхуй, бүдүүлэг үе эргэж ирсэн мэт. Хичнээн ичгүүргүй худлаа хэлэх тутам хүмүүс их дуртайяа итгэх юм даа.
-Та хүмүүст юу захимаар байна? Бид юунд найдах ёстой вэ?
-Би хүмүүст нэг л зүйлийг хүсье. Итгэл найдвараа хадгалж, мэргэн ухаантай байхыг ерөөе. Бурханд, өөртөө, соёлын болон ёс суртахууны үнэт зүйлсэд, хайр, гэрэл гэгээд итгэ. Жинхэнэ итгэл үнэмшилтэй хүн юунаас ч айдаггүй. Харин мэргэн ухаантай хүн өөрийн хувь заяаг, өөрийн оддыг захирда