ажилладаг. Тэдэнтэй уулзан ийн ярилцав.

(“Шуурхай бүлэг 105”-ын II тасгийн дарга Д.Мөнхтогоо)

-Танай бүлэгт хичнээн аврагчид байдаг вэ. Баярын өдөр гэлтгүй энгийн үед бэлэн байдалд ажилладаг байх?
-Дөрвөн ээлжтэй. Нэг ээлжинд долуулаа гарна. Хоёр жолооч, гурван аврагч, нэг эмч, тасгийн даргатайгаа ажилладаг. Шуурхай албанд таван машин бий. Хоёр нь байнга бэлэн байдалд үүрэг гүйцэтгэнэ. Хотын хэмжээний гамшиг осол, янз бүрийн дуудлагад голцуу явдаг.

-Шуурхай бүлэгт хоёр машин байсан. Машины тоо нэмэгджээ?
-Тэгсэн. Гадаа гараашид байгаа.

-Баяр ёслолын үед дуудлага нэмэгддэг үү?
-Өнгөрсөн онд 400 орчим дуудлагатай байсан. Он гараад 50 гаруй дуудлага хүлээн авч ажилласан. Хальтиргаа гулгаа ихтэй байгаа болохоор зам тээврийн осол зонхилдог. Мөн ахуйн, үйлдвэрлэлийн ослууд бий.

-Улирлаас шалтгаалж осол их, бага гардаг уу?
-Дуудлагын төрөл л өөрчлөгддөг. Зун нь үер ус, өвөл болохоор хальтиргаа гулгааны дуудлага ихэснэ. Хавар газар гэсэхээр нуранги гээд дуудлага ирдэг.

-Яаралтай дуудлагад явахад замын түгжрэл саад болдог. Сүүлийн үед улсын дугаараар ангилж явуулах болсон. Энэ нь замын хөдөлгөөнд хэр нөлөө үзүүлж байна вэ?
-Хөдөлгөөн сийрэг болсон. Замын түгжрэлтэй үед явахад хэцүү байсан. Одоо бол нэгдүгээр эгнээгээр явж байгаа.

-Аврагчид ямар ч баярын үеэр ажилладаг. Энэ жилийн сар шинийн баярын өдрүүдэд “хонины ээлж” аль тасгийнханд таараад байна вэ?
-Манай II тасаг таарсан. 08.00 цагаас эхлэн 24.00 цагаар ажиллана. Шинийн нэгний өглөө бууна. Нөгөө ээлж дахиад гарна. Ээлжнээс буусан ч баярын хамгаалалт гээд бэлэн байдалд байдаг. Хотоос гарч явж болохгүй яаралтай дуудсан тохиолдолд бэлэн байх ёстой. Архи, дарс ууж болохгүй.

-Өнгөрсөн онд ээлжинд гарсан хүмүүс энэ жилдээ гарахгүй байж болох уу?
-Үгүй. Ээлж нь яаж таарсан тэр хуваарийн дагуу л ажиллана. Нэг тасаг гурван жил дараалан шинэ жилийн баяраар ажиллаж байсан тохиолдол байгаа.

-Бусад баярыг бодвол сар шинэ урт үргэлжилдэг. Энэ үед дуудлага хэр нэмэгддэг вэ?
-Ерөнхийдөө гайгүй дээ. Баярын үеэр галын дуудлага их байдаг. Хүмүүс гэр орноо цоожлоод явчихдаг. Энэ хойгуур гал гарах нь элбэг.

-Гал гарсан тохиолдолд аврах ангиуд очоод, шаардлагатай тохиолдолд шуурхай бүлгийг дуудах уу?
-Нийслэлийн хэмжээнд 13 галын анги бий. Эдгээр ангиуд очиж ажиллаад хүн аврах, нуранги зайлуулах шаардлагатай бол манайхыг дуудна.

-Хамгийн сүүлд дуудлагаар ажилласан том осол гэвэл?
-Галын дуудлага байсан. “Хатан сүйх”-д гал гарч, тэнд байсан хүмүүсийг аварсан байгаа. Тухайн бүсэд 30-аад хүн байсан гэсэн. Бид очоод 11 хүнийг гаргасан.

-Аврагч нарын багаж хэрэгсэл асуудал дагуулдаг. Энэ жилийн тухайд шинэчлэл хийгдсэн гэж дуулдсан. Техник хэрэгслийн хувьд хангалттай байна уу?
-Багаж хэрэгслийн хангамж сайн хийгдсэн. Машин, гар багажнууд бүгд шинэчлэгдсэн.

-Хуучин хаанахын багаж хэрэглэж байсан юм бэ?
-Оросын багаж хэрэглэж байлаа. Харин одоо Голландын багаж ирсэн. Хүчин чадал ч сайтай юм билээ.

-Битүүний өдөр ажлынхаа байранд л битүүрэх үү?
-Байрандаа л битүүрнэ. Дуудлага ирсэн даруйд бэлэн байх үүрэгтэй хүмүүс.

-Дуудлага ирсэн даруйд хэдэн минутын дотор тухайн газарт очсон байх ёстой вэ. Тогтсон хугацаа гэж байх уу?
-Хол ойроос л хамаарна. Багаж хэрэгслээ аваад нэг минутын хугацаанд гараад явах жишээтэй. Дуудлага төвөөс ирдэг. Тэнд ангилаад нааш явуулдаг. Хэрэв 105 явах ёстой гэвэл манайх шууд гарна. Тухайн газарт очиход замын түгжрэл гээд янз бүрийн юм нөлөөлнө. Тэрнээс биш хугацаа алдаж очсон юм байхгүй.

-Шуурхай бүлгийнхэн хэзээнээс бэлэн байдалд шилжин ажиллах вэ?
-Хагас сайн өдрөөс эхлэн өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжин ажиллана.

-Өдөрт хичнээн дуудлага ирдэг вэ?
-Янз бүр. Дуудлагагүй өдөр ч байна. Заримдаа 5-6 дуудлага ирэх тохиолдол бий.

-Хүн бүр л сар шинэдээ бэлдэж байна. Таны хувьд хэр бэлдэж байгаа вэ?
-Бэлдэлгүй яах вэ. Өчигдөр цалин буусан. Одоо тэгээд юмаа авна даа.

-Цалин гэснээс та нарын гар дээрээ авч байгаа мөнгө амьдралд чинь хүрэлцээтэй байж чаддаг уу?
-Гайгүй шүү. Хангалуун биш юмаа гэхэд цалингаас цалингийн хооронд амьдраад л байна.

-Аврагчдад илүү цагийн мөнгө ч юм уу, хүний амь аварлаа гэхэд нэмэгдэл өгдөг үү?
-Аварсан хүний тоогоор урамшуулал олгох сайдын тушаал гарсан.

-Та нарын бэлтгэл сургуулилт хэр байдаг вэ. Энгийн үед байнга бэлтгэлтэй байх уу?
-Аврах ажиллагааны чиглэлээр өдөр тутамд хоёр цагийн бэлтгэл хийнэ. Ээлжээ хүлээж авсан даруйдаа бие, сэтгэл санаагаа бэлдэнэ. Машин тэрэг, багаж хэрэгслээ шалгана.

-Хүйтний улиралд машиныг халаах хэцүү. Яаралтай дуудлагад явдаг болохоор машинаа байнга халаах шаардлага гарах уу?
-Дулаан гарааштай болохоор машинд асуудал гарахгүй.

-Сар шинээр бөхийн барилдаан болно. Эрчүүд л болсон хойно бөх сонирхоно биз. Энэ жилийн тухайд хэн гэдэг бөхийг түрүүлээсэй гэж бодож байна вэ?
-Наадам, цагаан сарын бөхийг алгасахгүй үзнэ. Нутгийнхаа бөхийг дэмжинэ дээ.

-Та аль нутгийн хүн бэ?
-Өвөрхангай. Д.Сумьяабазарыг их дэмждэг. Нөгөөх маань барилдахаа байсан. Сайн барилдаж байгаа залуучуудаа дэмжинэ.

-Баярынхаа гоёог бэлдэж амжсан уу?
-Олон жил өмссөн дээл бий. Тэрийгээ л өмсөнө дөө.

-Ээлжнээсээ буугаад хамгийн түрүүнд хаана очиж золгох вэ?
-Аав, ээж маань хөдөө байдаг.

-Очиж амжихгүй биз дээ?
-Амжихгүй болохоор дүү нар маань ирж золгох байх. Ээлжийнхээ амралтыг аваад аав, ээждээ очиж золгоно доо.

-Шуурхай бүлгийн тоог нэмэх шаардлагатай гэсэн мэдээлэл байгаа. Энэ үнэн үү?
-Манайх баруун, зүүн тал руугаа хол учраас дуудлагад явахаар хугацаа алддаг. Тэгэхээр тэр хэсэгт ажиллах салбар байгуулах талаар яригдаж байгаа.

-Онцгой байдлын албанд хүчин зүтгээд хэдэн жил болж байна вэ?
-22 жил болж байна. Гал түймэртэй тэмцэх газар гэж байхад жолооч хийж байлаа. Шуурхай бүлэгт ажиллаад зургаан жил боллоо.

-Жолооч байх амаргүй биз?
-Тэгэлгүй яах вэ. Хурдан явахаас гадна аюулгүй байдлаа хангах хэрэгтэй. Машин дотор байгаа хүмүүсийн амь насыг хамгаалж явах ёстой.

-Ярилцлагынхаа төгсгөлийн асуултыг танд үлдээе?
-Хамт олондоо удахгүй болох гэж байгаа Тийн ялгуулсан хэмээгч усан могой жилдээ эрүүл саруул, энх тунх байхыг хүсье.

Б.Өлзийбүрэн: Хэцүү зүйл нь замын түгжрэл (“Шуурхай бүлэг105”-ын жолооч, холбоочин Б.Өлзийбүрэн)

-Онцгой байдлын албанд ажиллаад хэдэн жил болж байна вэ?
-Шуурхай бүлгийг байгуулагдахад жолоочоор орж долоо дахь жилдээ ажиллаж байна. Харин онцгой байдлын албанд ажиллаад 15 жил болжээ.

-Жолооч хүний зовлон бэрхшээлийг яриад байвал дуусахгүй л байх?
-Хэцүү зүйл нь замын түгжрэл.

-Дуут дохио дуугараад замын хөдөлгөөнд орохоор жолооч нар дагаж давхих, урдуур чинь гүйцэж түрүүлэх гээд асуудал гарна биз?
-Тэгэлгүй яах вэ. Дуудлага болгон дээр ийм тохиолдол гардаг. Машин араас дагаад давхих, цуваагаар явж байхад дундуур орж ирэх гээд яриад байвал асуудал их.

-Дуудлагад явж байхдаа цуваагаар явах журамтай хэрэг үү?
-Тийм.

-Сүүлийн үед барилга байгууламж баригдаад хуучны замууд байхгүй болсон. Тэгэхээр тойрч явах тохиолдол их гарах уу?
-Мэддэг байсан гарцууд бөглөрчихсөн байдаг. Тэгэхээр яалт ч үгүй төв замаар явах болдог.

-Машинд эвдрэл хэр гарах вэ?
-Өдөр болгон шалгадаг болохоор гайгүй дээ. Дугуй хагарах гээд асуудал гарна. Хурд сааруулагч дээгүүр гарахдаа тормоз гишгэхгүй. Дуудлагаар явж байгаа болохоор тэгж явах боломжгүй байдаг.

-Албаныхаа машинаар хэдэн км цагийн хурдтай явах вэ?
-60 км цагаас дээш. Аюулгүй байдлаа хангаж явна. 60-тай явж чадахгүй үе ч бий шүү дээ.

-Хувийн машинаараа явах үедээ давхидаг уу?
-Тохируулаад явна.

-Дуудлагад явж байх үедээ “Зам тавь” гээд орилдог. Та тэрийг хэлдэг үү?
-Хажууд сууж байгаа тасгийн дарга хэлнэ. Би машин барьж яваа хүн яаж тэгж хэлэх вэ. Гэхдээ тэр машиныг тэг, ингэ гээд хэлэх үе гарна.

-Хэдийгээр машин барьж яваа ч шаардлагатай үед аврах ажиллагаанд оролцох уу?
-Оролцоно. Жишээлбэл, нэг аврагч өөр газарт ажиллахаар хүнээр дутна.

-Энэ жил та их азтай байгаа. Битүүний өдөр ээлжнээс бууна. Шинийн нэгний өдөр гэр бүлийнхэнтэйгээ баярлах нь?
-Ээж минь хөдөө байдаг. Гэхдээ ойрхон. Очоод л золгоно доо. Манай тасаг анх байгуулагдахдаа бүх баяр дээр таарч ажилласан.

А.Лхагважав