яамдын төлөөлөлтэй зөвлөлдөх уулзалт зохион байгууллаа.

Тус яамны зүгээс жил бүр зохион байгуулдаг уг зөвлөлдөх уулзалтыг энэ жил Шинэчлэлийн Засгийн газрын бүтэц зохион байгуулалтаар бий болсон Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яам хүнд, хөнгөн, хүнсний үйлдвэр, мал аж ахуй, газар тариалангийн салбарыг бүхэлд нь хариуцан ажиллаж эхэлснээс хойш анх удаа зохион байгуулж байгаагаараа онцлог болов. Олон улсын байгууллага болон Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яамдын төлөөллийг оролцуулсан уг хурлаар энэ салбарын чиглэл, 2013-2016 онд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар дэлгэрэнгүй танилцуулга хийн, цаашид хэрхэн хамтран ажиллах тухай ярилцсан байна.

Энэ удаагийн уулзалтад гадаад улс орнуудаас Монгол Улсад суугаа Дипломат төлөөлөгчийн газрын төлөөлөгчид болон НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк болон холбогдох бусад газрууд өргөнөөр оролцож тус салбарт цаашид хамтран ажиллах чиглэлээ тодорхойлов.

Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Х.Золжаргал, “Байгалийн давтагдашгүй хүчин зүйлсээс хамаарч байдаг Монгол Улсын амин чухал салбар болох үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн салбарт байнгын тусламж, дэмжлэг үзүүлдэг донор орнууд, донор байгууллагын төлөөлөгчиддөө талархал илэрхийлье. Уул уурхайгаас хамааралтай эдийн засгийн бүтцийг өөрчлөх, төрөлжүүлэн хөгжүүлэх, түүхий эдийн нөөцөө үр өгөөжтэй ашиглах зорилтын хүрээнд боловсруулах, үйлдвэрийн салбарыг хөгжүүлэх бодлогыг хэрэгжүүлэхэд манай яам онцгойлон анхаарч байна. Хэдийгээр бид Үйлдвэржүүлэх бодлогод тэргүүлэх ач холбогдлыг өгч байгаа ч хүн амыг эрүүл, найдвартай хүнсээр, үйлдвэрлэлийг түүхий эдээр хангах учиртай хөдөө аж ахуйн салбарыг орхихгүй. Нэгэнт хүрсэн ололт амжилтыг бататган цаашид тогтвортой хөгжүүлэхийг чухал зорилтоо гэж үзэх болно. Олон Улсын банк, санхүүгийн байгууллагууд, НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк та бүхэнтэй хэрэгжүүлж буй хамтын ажиллагааны үр өгөөжийг дээшлүүлэхэд чиглэсэн Та бүхний бодит, ажил хэрэгч аливаа санал, зөвлөмжийг хүлээн авч хамтран ажиллахдаа таатай байх болно” гэсэн юм.

Хурлын үеэр Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яамнаас тавьж буй зорилтуудыг Стратегийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Л.Чой-Иш салбар тус бүрээр дэлгэрэнгүй танилцуулав. Тодруулбал Хүнд үйлдвэрийн салбарт гадаад, дотоод зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан дэд бүтцэд ойр орших орд газруудыг түшиглэн, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг болохын тулд шат дараалсан арга хэмжээг хэрэгжүүлэх аж. Юуны өмнө Сайншандад аж үйлдвэрийн анхны цогцолборыг барьж байгуулах бөгөөд улмаар Дархан-Сэлэнгийн бүсийн төмрийн хүдрийн ордуудыг түшиглэн орчин үеийн техник, технологи бүхий төмөрлөгийн цогцолбор байгуулах, нүүрснээс хий, шингэн түлш гаргах төслүүдийг хэрэгжүүлнэ. Дээрх зорилтын хэрэгжилт нь дэд бүтэц, зам тээвэр, эрчим хүч зэрэг бусад салбараас шууд хамаарах тул Герман, АНУ, Япон, Солонгос зэрэг үйлдвэржсэн орнууд болон сүүлийн үед үйлдвэрлэлийг цогцолбор байдлаар эрчимтэй хөгжүүлж буй Тайланд, Вьетнам зэрэг орнуудын арга туршлагаас судлах, хөрөнгө оруулалт, техник, технологи, хүний нөөцийн чадавхийг бэхжүүлэх чиглэлээр хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх хэрэгцээтэй.

Харин Хөнгөн үйлдвэрийн салбарыг бодлогоор дэмжиж, Үйлдвэр технологийн паркууд байгуулан кластераар хөгжүүлэх, ноос ноолуур, арьс ширний түүхий эдээ дотооддоо бүрэн боловсруулан нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, оёмол сүлжмэлийн салбарыг сэргээн хөгжүүлэх бодлого барьж байна. Ноос ноолуур, арьс ширний үйлдвэрүүдийг эргэлтийн хөрөнгө, техник технологийн шинэчлэл хийх санхүүгийн эх үүсвэрээр дэмжих зорилгоор Засгийн газрын бонд гаргах асуудлыг шийдвэрлэж эхэлсэн. Энэхүү хүчин чармайлтыг бодит ажил хэрэг болгох үйлст ноос ноолууран утас, даавуу ээрэх, нэхэх хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, Монгол ноолуурын тансаг брэнд бий болгох, гадаад зах зээлд гаргахад Итали, Япон, Герман, арьс ширний боловсруулах үйлдвэрийн салбарт Итали, Турк, Солонгос, Чех зэрэг улс орнуудтай хамтран ажиллах, оёмол, бэлэн хувцас, бүтээгдэхүүний гадаад зах зээлийг бий болгох гээд олон асуудлууд шийдвэрээ хүлээж байна.

Мал аж ахуйн салбарт шинэчлэл хийх хүрээнд 155 мянга гаруй малчин өрхийг хоршоолох нэгдсэн бодлогыг хэрэгжүүлэн мал аж ахуйн салбарын эдийн засгийн үр өгөөжийг дээшлүүлэх, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг тогтвортой нэмэгдүүлэх, ялангуяа төвлөрсөн хот суурингийн хүн амын мах, сүүний хангамжийг сайжруулах, мал сүргээ эрүүлжүүлэх, малын ашиг шимийг нэмэгдүүлэх бодлого баримтлан ажиллана. Хөдөө аж ахуйн хоршоо, эрчимжсэн фермийн аж ахуй өндөр хөгжсөн Герман, Франц, Япон, БНСУ, АНУ, Канад, Австрали, Шинэ Зеланд зэрэг орны арга туршлагаас суралцах, тэдний дэвшилтэт технологийг Монголд нутагшуулахыг зорьж байна.

Хүнсний салбарт, үйлдвэрийн аргаар боловсруулсан мах, сүүний хангамжийг нэмэгдүүлэх, өндөгний хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлээр бүрэн хангах, импортыг орлох хүнсний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, Монголын малын болон ургамлын гаралтай “органик” хүнсний бүтээгдэхүүнийг бий болгон экспортлох, хүнсний бүтээгдэхүүний логистикийн сүлжээг сайжруулах зэрэг олон зорилтыг дэвшүүлээд байна. Дээрх зорилтын хүрээнд Франц, Япон, АНУ, БНСУ зэрэг органик хүнсний бүтээгдэхүүний баталгаажуулалт, үйлдвэрлэлээр тэргүүлдэг улс орнуудтай хамтын ажиллагааг өрнүүлэх нь чухал юм.

Газар тариалангийн салбарт гэхэд өнгөрсөн жилүүдэд улаан буудай, төмсөөр дотоодын хэрэгцээгээ хангасан амжилтаа ахиулан тариалангийн үйлдвэрлэлийг баруун, зүүн бүсэд сэргээн хөгжүүлэх, төвийн бүсэд эрчимжүүлэн тогтворжуулах, улмаар экспортын баримжаатай хөгжүүлэх, хүнсний ногооны хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлээр бүрэн хангах зорилт тавиад байна. Энэхүү зорилтын хүрээнд үр тарианы үйлдвэрлэлд байгаль орчинд ээлтэй, цаг уурын өөрчлөлтөд дасан зохицсон дэлхийн шилдэг технологийг бүрэн нэвтрүүлэх техникийн боломжийг нэмэгдүүлэх, усалгаатай тариалан, хүлэмжийн аж ахуйг хөгжүүлэхэд гадаадын улс орнуудын шилдэг, тэргүүний техник, технологийг нэвтрүүлэхэд газар тариалангийн салбарт дэлхийд тэргүүлдэг Канад, АНУ, ОХУ, БНХАУ, БНСУ, Япон, Голланд, Израйль зэрэг орнуудтай хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх сонирхолтой байгааг салбар яамнаас танилцуулав.

Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн салбарт дэвшүүлсэн дээрх зорилтыг хэрэгжүүлэхэд өөрийн орны түүхий эдийн нөөц боломж, түншлэгч орны хөрөнгө санхүү, техник технологийн давуу талыг хослуулан харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, гадаадын өндөр технологи, ноу-хауг Монголд нэвтрүүлэх, нутагшуулах, техник, технологийн шинэчлэл хийхтэй холбогдсон хөнгөлөлттэй зээл, лизингийн үйлчилгээ болон санхүүгийн бусад боломжит эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, цаг үеэ олсон мэдээ, мэдээллээр хангахад Олон улсын байгууллага болон Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яамдын дэмжлэг туслалцаа, идэвх санаачлага ихээхэн чухал гэдгийг энэ үеэр онцолж байлаа.

Н.Гантуяа