Барилгын салбарт шинэ бүтээгдэхүүн, техник технологийг нэвтрүүлэх, иргэдийн эрэлт хэрэгцээг хангах, бизнес эрхлэгчдийн хамтын , ажиллагаа, зах зээлийг өргөжүүлэхээр жил бүрийн хавар "Улаанбаатар барилга 2013" үзэсгэлэнг уламжлал болгон зохион байгуулдаг.

Энэхүү барилга, орон сууц, барилгын материалын үзэсгэлэн яармаг худалдаа найм дахь жилээ энэ сарын 15-аас эхлэн өнөөдөр хүртэл үргэлжилж байна. Тус үзэсгэлэнг Барилга, хот байгуулалтын яам, Барилгын хөгжлийн төв, Нийслэлийн захирагчын ажлын алба, Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөний газар, Мишээл экспо групп ХХК хамтран зохион байгуулж байгаа юм.

Гуравдугаар сарын 01-ээс 04-ний хооронд барилгын материал, шинэ техник технологийн үзэсгэлэн болсон бол 15-18-ны хооронд "Орон сууц Хот тохижилт" үзэсгэлэн болж байна. Бүтээн байгуулалт ид өрнөж байгаа энэ үед үзэсгэлэнгийн цар хурээ жилээс жилд нэмэгджээ. Энэ нь оролцогч байгууллагуудын орчин үеийн дэвшилтэт технологоор бүтээсэн бүтээгдэхүүн, бараа материалын нэр төрлөөс харагдана.

Үзэсгэлэнд оролцогчдын хувьд энэ нь харилцан туршлага солилцох, бүтээгдэхүүн үйлчилгээ, бараа материалаа сурталчилах том боломж. Шинэчлэлийн Засгийн газраас зарласан бүтээн байгуулалтын ажлууд энэ хавраас өрнөнө. Энэ чухал үед БХБЯ-ны зүгээс Барилгын материалын үйлдвэрлэлийг дэмжих хөтөлбөрийг Засгийн газраар батлуулаад байгаа аж.

Энэ ажлын хүрээнд материал үйлдвэрлэгчдийг санхүүгийн хувьд дэмжих үүднээс 370 тэрбум төгрөгийн зээл олгохоор болсон бөгөөд энэ нь үндэсний үйлдвэрүүдэд дэмжлэг болоод зогсохгүй орон сууцны нийлүүлэлтэд эерэгээр нөлөөлнө гэж үзжээ.

Үзэсгэлэн яармаг худалдаанд 100 гаруй барилгын материалын үйлдвэрлэл, импорт, худалдаа эрхлэгчид, барилга орон сууцны захиалга авч буй байгууллагууд болон үл хөдлөх хөрөнгийн зуучлагч аж ахуй нэгжүүд оролцож байна. Түүнчлэн барилгын засвар үйлчилгээ, засал чимэглэл, интерьер, даатгалын компаниуд болон амины, зөөврийн орон сууц үйлдвэрлэгчид өөрийн бүтээгдэхүүнээ танилцууллаа.

Мөн ОХУ, БНХАУ-ын барилгын салбарын төлөөллүүд болох Алютех группын албан ёсны дистрибьютор Тэлмэн фактори ХХК гэх мэт аж ахуйн нэгжүүд оролцсон. Энэхүү үзэсгэлэн нь Монгол Улсын Засгийн үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Монгол Улсыг хөгжүүлэх цогц бодлого, Монгол Улсын нийгэм эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл болон хөгжүүлэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой гэж зохион байгуулагчид нь дүгнэж байгаа юм.

Модоор хийсэн тохилог сууц

Мод бол үргэлж амьсгалж, амьдарч байдаг. Гэр доторх чийгшилт ихэсвэл мод нь чийгийг шингээн авч, харин агаар хуурай үед чийг ялгаруулан хүний амьдрах хамгийн таатай хэмжээнд байнга барин зохицуулж байдаг. Энэ зохицуулах чадвар нь мөн амьсгалын замын элдэв өвчин, багтрал, харшлыг багасгах орчныг бүрдүүлэхээс гадна элдэв нян, бактерийн үржлээс сэргийлдэг өөр ямар ч барилгын материалд байхгүй хосгүй чанар.

Ойд явахад сэтгэл уужрин тайвширдаг шиг модон байшинд тийм мэдрэмж авах боломжтой гэнэ, Үзэсгэлэнд цөөнгүй модон байшин үйлдвэрлэгчид оролцсон. Эдгээрээс анхаарал татаж байсан нь Хонко байлаа. Хонка дүнзэн байшин нь өвөл маш дулаахан, зун сэрүүхэн байдаг аж.

Мод бол хөнгөн, бат бэх материал бөгөөд ижил жинтэй төмөр, бетон материалаас бат бэхийн үзүүлэлт нь илүү байдаг учраас дүнзэн байшин нь газар хөдлөлтөд бусад материалын барилгаас илүү тэсвэртэй байдаг байна. Мод шатдаг материал. Гэвч дүнзэн байшин нь галд маш тэсвэртэй.

Түймрийн үед дүнзний зөвхөн өнгөн хэсэг нь шатаж галыг цааш үл нэвтрүүлэх давхарга үүсгэдэг. Хонкагийн дүнзэн байшин нь галын аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан бөгөөд энэ нь олон улсын стандартаар шалгагдан баталгаажсан байдаг. Эдэлгээний тухайд дүн¬зэн байшин бол урт хугацааны эдэлгээтэй.

Арчилгаа тордолгоог байнга хийвэл 100 жилээс дээш настай гэгддэг. Финляндад 400 жилийн өмнө баригдсан дүнзэн бай¬шин одоо болтол байдаг. Эдүгээ Хонка нь дэлхийн 50 гаруй оронд 70,000 гаруй үйлчлүүлэгчтэй болсон бөгөөд энэ тоо нь жил ирэх тутам өссөөр байгаа аж. Мөн эднийх Канад модон каркасан хаус захиалгаар угсардаг байна.

Үнийн хувьд дүнзэн хаус 1мкв нь 2200-2500 америк доллар, модон хаус нь 1.000.000-1.600.000 мянган төгрөг ажээ. Энэ үеэр "Өвөл зунгүй зусландаа сайхан амьдарцгаая" багц төслийн хүрээнд баригдсан Жигжид зуслангийн байрыг танилцуулж байсан.

100 хувь ашиглалтанд орсон, үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн гэвчилгээт газар эзэмших гэрчилгээтэй 40-60 мкв өвлийн хаусыг 40-60 сая төгрөгөөр худалдаалах аж. Гадна тохижилтыг нь хийсэн, хашаатай, камин зуух, саун, граж, хүүхдийн тоглоомын талбай, засварын өргөтгөл зэрэг бүгд үнэдээ багтах аж.

Дунджаар нэг мквд зөөврийн угсармал краказан амины орон сууц 450-700 мянган төгрөгний хооронд захиалга авч байгаагаа танилцуулж байсан. Гэр хорооллыг дахин төлөвлөх төсөл хэрэгжих болсонтой холбоотой иргэд амины орон сууцтай болох сонирхолтой болжээ. Нийтийн орон сууц гэхээсээ илүү амины орон сууц захиалгаар угсрах компаниудын загварын байшингуудыг сонирхож байсан юм.

"Ногоон газар", "Люксвүүд хаус", "Экологийн дулаан хаус", "Эс Ай Пи Эс Монголия", "Изо хаус", "Монгейт" зэрэг олон компани америк,' канад загварын сүүлийн үеийн технологийн байшингуудаа танилцуулахаар загварын байруудаа босгожээ.

Тус арга хэмжээнд оролцож байгаа компаниудын хувьд өөр өөрсдийн гэсэн давуу талуудыг харуулж, дулааны алдагдал, цэвэр бохир усны асуудал болон цахилгаан эрчим хүчийг хэмнэлттэй зарцуулах зэрэг олон асуудлуудыг давхар шийдвэрлэж өгч байгаа гэдгийг компанийн удирдлагууд онцолсон юм.

Хүйтний эрчийг ч үл тоон иргэд орон сууцуудыг сонирхож байв. Тэд орон сууцны үнэ хэтэрхий өсч байгаа энэ үед амины сууц сонгох нь тав тухтай амьдрал, хөрөнгө санхүүгийн хувьд хэмнэлттэй болохыг хүлээн зөвшөөрч байв.

20 сая төгрөгөөр нэг өрөө байр олдоход хүндхэн болсон цаг үед бид амьдарч байгаа. Тэгвэл тэр мөнгөөрөө амины орон сууцтай болох бүрэн боломжтойг үзэсгэлэнд оролцогчид хэлж байв. Тиймээс иргэд энэ төрлийн сууц барьж үйлдвэрлэж буй аль ч компанитай хамтарч ажиллах боломжтбй юм байна.

Ихэнх байшингууд нь шалаа цахилгаанаар халаах эсвэл тенээр халаах, шал гэлтгүй хана тааз ч бас цахилгаа¬наар халдаг болж. Энэ нь технологи нь дулаан байдаг байна. Халаалтыг нь ийнхүү шийдсэн бол хажууд нь гүний худаг, дотор 00-ын асуудал, цахилгаан халаалт, холболт зэргийг нь мөн шийдэх боломжтой гэнэ.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүлийн үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт Амины орон сууцтай Улаанбаатарыг бий болгохоор тусгасан байдаг. Мөн гэр хорооллыг орон сууцжуулж, инженерийн шугам сүлжээнд холбосноор агаарын бохирдлыг бууруулна гэж үзээд байгаа.

Нийслэл хотын нийт хүн амын 60 гаруй хувь гэр хороололд амьдарч байна. Мөн хөдөө орон нутгаас шилжин ирж байгаа иргэдийн 80 гаруй хувь нь гэр хороололд амьдардаг гэсэн албан ёсны судалгааг үндэсний статистикийн хорооноос гаргажээ.

Түүнчлэн нийслэл хотын агаарын бохирдол гамшгийн хэмжээнд хүрч, агаарын бохирдлыг бууруулах үүднээс олон арга хэмжээнүүд авч хэрэгжүүлж байгаа ч үр дүн харагдахгүй байгааг иргэд хэлж байсан.

Тохилог сууцны хэрэгцээ ба шаардлага

Боломжийн үнээр под хийсэн хувийн орон сууцтай болохыг хүссэн хүмүүс "Мишээл экспо" төвд тасралтгүй холхилдоно. Үйлчлүүлэгч нар "амины орон сууц"-тай болоход хэрэгтэй бүхий л мэдээлэлийг тэндээс авч байсан юм. Тэнд ч хашааны гэрэлтүүлгээс эхлээд зүлэг, хаалга, шал, цонх, плита гээд барилгын ма¬териалын бүхий л зүйлс байсан юм.

Тиймээс орон сууц шиг байшин барихад хэрэглэгдэх материалын үнэ, зориулалтыг сонирхсон юм. Манай орон шиг эрс тэс уур амьсгалтай газар Финланд дүнз, Канад модон хаус хамгийн тохиромжтой гэнэ. Үнийн хувьд финланд дүнзэн хаус бүх гүйцэтгэлийн төлбөр ороод нэг метр квадрат нь 2200-2500 ам доллар, канад модон хаус нэг саяас нэг сая 600 мянган төгрөг харин сибирийн наамал дүнзэн байшин 1750 ам доллар, энгийн наамал дүнзэн байшин 650 мянган төгрөгийн үнэтэй байна.

Байшингийн дулааныг алдахгүй байх будаг бас байдаг гэнэ. Тээнэгэлзэж байсан хүмүүст төмөр савны нэг талд будгаар будаж туршилт хийж үзүүлж байсан юм. Энэ будаг цагаан, цэнхэр, улаан, ногоон гэсэн өнгөний сонголттой. Нэг литр будгаар нэг мкв талбайг будна. Литрийн үнэ нь 35 мянга гэнэ.

Амины орон сууцтай болоход ус, дулааны асуудал нэн тэргүүнд тавигддаг. Гүний худаг гаргахад нэг метрийг 110 мянган төгрөгөөр өрөмддөг гэнэ. Өндөрлөг, нам дор гээд ямар газар өрөмдөхөөсөө шалтгаалаад цэвэр ус гарах метрүүд өөр өөр байдаг байна. Худгийн насос, труба, холболтын хоолой нь энэ үнэнд ордоггүй гэж байв.

Халаах төхөөрөмжийн хувьд халдаг хулдаас, халаагуур гэсэн хоёр сонголт байсан юм. Халаагуур нь ус хийж сантехникийн нэмэлт холболтгүй цахилгаанаар халдаг. Дулааны хэмжээг өөрөө бүрэн тохируулах боломжтой бөгөөд төвийн дулаантай байрнаас дутахааргүй хална гэж байв.

Харин хоногт 1000-2000 төгрөгний цахилгаан зарцуулдаг гэнэ. Халдаг хулдаас цагт 0,13 квт цахилгаан зарцуулдаг. Хоногт 10 цаг ажиллана гэж тооцоолбол нэг мкв хулдаасны сарын хэрэглээ 3276 төгрөг болно гэж мэргэжлийн хүн зөвөлгөө өгч байлаа. Мөн ус нэвтрүүлэхгүй тул аюулгүй гэж байсан юм.

Халдаг хулдаасны метр квадрат нь 55 мянган төгрөгийн үнэтэй байв. Мөн цахилгаан халаалтын зуух нэг сая 500 мянгаас гурван сая 800 мянган төгрөгийн үнэтэй байсан. Хамгийн бага нь 40 м2 хамгийн их нь 600 м2 талбай халаадаг байна. Бусад цахилгаан зуухнаас ус, үл хөлдөх шингэний аль алинаар нь халдагаараа давуу талтай зуух юм.

Төвийн холболтгүй байшинг "тохилог сууц" болгоход бохирын асуудлыг сайн шийдэх хэрэгтэй. Өнөөдөр манайд зоорь ухаж юмкост булах нь элбэг байдаг гэнэ. Ингэж хийхэд 8-10 сая төгрөг шаардагддаг гэж байв. Харин бохирыг 3-5 жилд нэг удаа соруулж авахуулдаг байна. Сүүлийн үед манайд бохирын бие даасан цэвэршүүлсэн байгууламж шинээр нэвтрээд байгаа гэнэ.

Энэ төхөөрөмж нь бохирыг 98%-аас илүү цэвэршүүлдэг. Зай талбай бага эзэлнэ, үнэр дарагч бодистой, ашиглалтын зардал бага, цэвэршүүлсэн усыг нь дахин ашиглах боломжтой гээд олон давуу талтай юм. Мөн уг төхөөрөмж нь хоногт 1.5квт цахилгаан зарцуулдаг гэсэн юм. Бохир ирсэн үед л ажилладаг учраас цахилгаанд маш хэмнэлттэй гэсэн юм.

Тохилог сууцны дараагийн шалгуур ариун цэврийн өрөөны тохижилт. Тохилог сууцыг халуун усгүйгээр төсөөлөхөд бэрх. Тиймээс бойлер буюу ус халаагчийг өргөн хэрэглэх болсон. Бойлерийн эзэлхүүн нь 25-1000 литр хүртэл байдаг. Үнийн хувьд нэг зуун 50 мянгаас долоон сая 500 мянган төгрөгийн хооронд хэлбэлздэг байна.

Бойлерийг сонгохдоо зэврэхгүй, хэрэглээний усыг үнэргүй халаах зэрэг шалгуураар сонгодог байна. Хэрвээ үйлчлүүлэгч хүсвэл дотор дизейн, гаднах тохижилтоо хийлгэх боломж энд бас байсан юм. Зураг төсөл хийлгэхэд нэг мкв нь 20 мянгаас 40 мянган төгрөгийн хооронд байдаг байна.

Шилэн хана, цонхыг монгол, герман, хятад гэсэн технилогоор үйлдвэрлэж байгаа гэнэ. Герман шилтэй нэг метр квадрат нь цонх 280-330, хятад шилтэй цонх 95-180 мянган төгрөгийн хэлбэлзэлтэй байна. Өнөөдөр хэрэглэж байгаа цонхны стандарт хэмжээ 2.25 байдаг ба нэг цонхны дундаж үнэ 580 мянга болдог гэнэ.

"Улаанбаатар барилга 2013" үзэсгэлэн бол хүн амыг орон сууцжуулж, барилгын салбарт хэрэгцээт шинэ техник технологийг танилцуулах, ард иргэдийн хэрэгцээ, шаардлагыг хангах, зах зээлийг өргөжүүлэх талаар цогц мэдээлэл өгч, хоо¬ронд нь холбох зорилготой.

Үзэсгэлэнд нийтийн болон амины орон сууцын захиалга, танилцуулга байснаас гадна барилгын материал үйлдвэрлэл, импортын компаниуд барилгын сантехникийн төхөөрөмж, ханын дүүрэгч материал, цонх, засаглалын чимэглэлийн материалыг дэлгэжээ.

Нийлүүлэлт ихтэй нийтийн орон сууц

Жил бүрийн барилгын үзэсгэлэнд оролцох нийтийн орон сууц нийлүүлэгчид цөөрдөггүй. Харин ч нэмэгдэж байгаа нь энэ үзэсгэлэнгээс харагдаж байлаа. Нийлүүлэлт нэмэгдэхийн хэрээр үнэ ч бас нэмэгдэж. Нийтийн орон сууц үнийн хувьд нэг мкв нь нэг сая 280 мянгаас хоёр сая 150 мянган төгрөгний хооронд захиалга авч байлаа.

Тухайлбал "Зүүн хүрээ шилтгээн" хотхон 1 мкв нэг сая 950 мянга, "Да хүрээ" хотхон 1 мкв нэг сая 280 мянга, "Бүти тоуэр" 1мкв хоёр сая 150 мянга, "Нарлаг тоуэн" хотхон 1 мкв нэг сая 599 мянга 900, "Баянхайрхан Трейд" ХХК-ийн Эрх чөлөө-3 хотхон 1 мкв нэг сая 800 мянга, "Голден парк" цогцолбор хотхон нэг мкв нь нэг сая 699 мянга, Ньюдьюрал ХХК-ийн орон сууц 1 мкв нэг сая 600 мянгаас нэг сая 680 мянгаар тус тус захиалга авах аж.

Мөн орон сууц худалдан авч байгаа иргэд барилгын гүйцэтгэлийн явцаар хэсэгчилэн төлөх боломжтой ба банкны орон сууцны зээлэнд хамрагдах боломжтой юм байна. Орон сууцны үнэ сонирхохоор ирсэн иргэдийн хувьд орон сууцны үнэ өндөр байна. Үүний зэрэгцээ хэрэгцээтэй байгаа талбай багатай байгаа орон сууц нь ховор байна. Гэхдээ цаашид энэ байдлаар барил-гын компаниуд оролцвол дулаарахаар нэлээд нэмэгдэх хандлагатай юм байна хэмээж байлаа.

Б.Нямзул, Г.Баярцэцэг

Эх сурвалж: "Нийслэл таймс"