УИХ-ын Н.Учралын өргөн барьсан хуульд Ерөнхийлөгч бүхэлд нь хориг тавьлаа

УИХ-ын намрын чуулган хаахтай зэрэгцэн УИХ-ын гишүүн Н.Учрал “Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах тухай хууль”-ийг өргөн барьж батлуулсан. Тус хууль нь үндсэн хуульд заасан хүний эрх, эрх чөлөөг зорчиж буй хууль хэмээн иргэд олон нийт эсэргүүцэж байсан. Тэгвэл энэ хуульд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх бүхэлд нь хориг тавьлаа. Энэ талаар даваа гарагт Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас мэдээлэл хийхээр болсон байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн хоёрдугаар бүлгийн 12 дугаар заалтын 8-д зааснаар Ерөнхийлөгч Улсын Их Хурлын баталсан хууль, бусад шийдвэрт Үндсэн хуулийн гучин гуравдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-д зааснаар бүхэлд нь буюу зарим хэсэгт нь хориг тавина гэсэн заалттай.

Гэхдээ Ерөнхийлөгчийн тавьсан хоригийг УИХ-ын чуулганаар хэлэлцүүлж, нийт гишүүдийн 3/2 саналыг авсны дараа хоригийг хүлээж авах эсэхийг шийдэх юм. Мөн түүнчлэн УИХ-ын гишүүн бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ өргөсөн тангарагаасаа няцаж Үндсэн хууль зөрчсөн бол Улсын Их хурлын гишүүний суудлаас эгүүлэн татах үндэслэл болно хэмээн хуульд заасан байдаг байна. Ийнхүү Цэц УИХ-ын гишүүн Н.Учралыг хууль зөрчсөн хэмээн үзвэл гишүүнээс нь эгүүлэн татах асуудал ч мөн адил яригдах нь зүйн хэрэг хэмээн зарим хэвлэл мэдээллийг хэрэгслүүд онцолж байна.

Улс төрийн 24 нам Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахад санал нэгдсэ

Засгийн газрын тэргүүний захирамжаар Үндсэн хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл боловсруулах ажлын хэсэг гарч, “эцэг” хуульд шинэчлэл хийх том ажлыг эхлүүлээд буй. 1992 онд баталсан Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах энэхүү ажлын хэсгийг Монгол Улсын гурав дахь Eрөнхийлөгч Н.Энхбаяр ахалж байгаа бөгөөд нам, улс төр, иргэний нийгмийн төлөөллүүд ажлын хэсэгт ажиллаж байгаа. Тэд энэхүү хуулийн агуулга, Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах гол шалтгаан, үзэл баримтлалын шинэчлэл зэргийг тайлбарлан хэвлэлийн бага хурал зарласан юм.

 

Энэ үеэр Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр:
-1992 онд баталсан Үндсэн хууль маш чухал хууль байсан. Тэр үед гадаад, дотоод бүх нөхцөл байдал цоо шинэ тогтолцоо руу шилжихээс өөр аргагүй байсан. 1992 оны хуулийг боловсруулахдаа нам төвтэй нийгмийн харилцаанаас төр төвтэй нийгэм рүү шилжихээр томьёолсон байдаг. Ингээд УИХ нь төрийн эрх барих дээд байгууллага гэж томьёолсон. УИХ өөрөө төр болоод төр төвтэй нийгмийн харилцаа руу шилжээд хамгийн чухал,  их эрх мэдэлтэй, мундаг байгууллагыг Үндсэн хуулиараа төрүүлсэн. Үүнээс хойш 32 жил явлаа. Үндсэн хуульд бичсэн зохицуулалтаас болоод харамсалтай нь төр засаг хяналтаас гарчихсан. Хяналтаас гарсан төр засаг нь хянах ёстой хүмүүсээ хянаж чадахгүй, хариуцлага тооцож чадахгүй, хулгайг зогсоож чадахгүй байгаа нь ард түмний бухимдлыг хүргэж байна. Одоо хүн төвтэй Үндсэн хууль хэрэгтэй гэсэн захиалга эрдэмтэд, судлаачид, ТББ, социологичид болон иргэдээс гараад байгаа юм. Бидний боловсруулсан хуулийн төсөл төр төвтэй буюу хэний ч хяналтаас гадуур байдаг төр засгаас хүн төвтэй буюу хүний хяналтад ордог төр засагтай нийгмийн харилцаа руу шилжих цаг ирлээ гээд 1992 оны Үндсэн хуулийг шинэ Үндсэн хуулиар солих нь хамгийн хурдан, ард түмэнд ашигтай гарц гэж үзсэн" гэлээ.   Одоогоор улс төрийн 20 гаруй нам Үндсэн хуулийг шинэчлэх тунхаг бичигт гарын үсэг зураад байна.

 

13 настай охины биеийг үнэлүүлсэн хэргийн шүүх хурал хойшиллоо

13 настай охины цахим хаягаас түүний нэр зургийг ашиглан "Санхүү өгнө авна" гэх фейсбүүк групп дээр зар байршуулж ашиг олж, биеийг нь үнэлүүлсэн хэрэг Цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэн. Тус хэргийн шүүх хурал нэгдүгээр сарын 24-ны өдөр 15:00 цагт  Хан- Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх хурал дээр болохоор товлогдсон. Гэвч тус хэргийн шүүх хуралд оролцох прокурор өвчтэй гэсэн шалтгаанаар шүүх хуралдааныг түр хойшилжээ.  Сүүлийн үед бага насны охидтой фэйсбүүкээр удаан хугацаанд харилцаж байгаад нүцгэн зураг, бичлэгийг нь авч улмаар өөр хүнд харуулна, дэлгэнэ гэж айлган, сүрдүүж бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангах зэрэг цахимаар үйлдэгдсэн гэмт хэргийн тоо өссөөр байна. Тиймээс эцэг, эхчүүд хариуцлагатай байж хүүхдийнхээ цахим орчинг нягталж байхыг сануулж байна.

 

Ч.Маралмаа өмгөөлөгчөөсөө татгалзаж, шүүх хурал дахин хойшиллоо

Долоон автомашин мөргөж, бага насны хоёр хүүхдийг хүнд гэмтээсэн хэрэгт холбогдоод буй Ч.Маралмаа өмгөөлөгчөөсөө татгалзсан учраас шүүх хурал хоёрдугаар сарын 10-ныг хүртэл хойшилжээ. Тодруулбал, Тээврийн Прокурорын газраас Ч.Маралмаад холбогдуулж тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсоны улмаас бусдад хүндэвтэр хохирол болон их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн. Шүүх хэргийг хүлээн авч, шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлгээс шүүх хуралдааныг 2023 оны нэгдүгээр сарын 24-ний өдрийн 11.00 цагт товлосон бөгөөд шүүгдэгч Ч.Маралмаа нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт өөрийн сонгон авсан өмгөөлөгчөөсөө татгалзаж, цаашид шүүх хуралдаанд өөр өмгөөлөгчтэй оролцох хүсэлт гаргасан тул хүсэлтийг хүлээн авч шүүх хуралдааныг 2023 оны хоёрдугаар сарын 10-ны өдрийн 10.00 цаг хүртэл хугацаагаар хойшлуулж шийдвэрлэв.

Түүнд холбогдох хэргийн урьдчилсан хэлэлцүүлэг /2023.01.11/ болж, шүүх хурлыг нэгдүгээр сарын 24-нд товлосон юм. Тухайн үед хохирогч охины аав "Одоо ярих юм алга. Урьдчилсан хэлэлцүүлгийн дараа мэдээлэл өгье. Охины маань шинжээчийн дүгнэлт хүндэвтэр гэдгээрээ батлагдсан. Охины хөлийн шарх анисан. Харах үзэмжний хувьд онгорхой, үрчийгээд муухай болсон" гэдгийг хэлж байв.

Хоёр хүүхэд хүнд гэмтээж, долоон машин мөргөсөн жолооч Ч.Маралмаад холбогдох хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагаа хоёр сар гаруй хугацаанд үргэлжилж, өнгөрсөн сард хилийн хориг тавьсан.

Хохирогчийн өмгөөлөгчийн мэдээлснээр, шүүх хуралд хоёр хохирогчийн өмгөөлөгч, Ч.Маралмаа нар оролцсон бөгөөд прокурор нь солигдсон гэв.

Тодруулбал, өнгөрсөн оны аравдугаар сард /2022.10.10/ Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороо “Олимп” хотхоны ойролцоо “Ланд Круйзер-200” маркийн автомашин хашлага давж, хоёр хүүхэд болон эсрэг урсгалын долоон автомашин мөргөсөн ноцтой осол гарсан. Ч.Маралмааг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн хоёр дахь хэсгийн 2.2, 2.4 дэх заалтаар яллагдагчаар татаад буйг албаныхан мэдээлсэн.

 

Амьсгалын замын цочмог халдвараар 2 хүүхэд нас барлаа

Улсын хэмжээнд томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдал алаг цоог дэгдэлтийн түвшинд байна. Одоогийн байдлаар улсын хэмжээнд нэг аймаг дэгдэлтийн түвшинд хүрсэн байгаа. Нийт өрхийн эрүүл мэндийн төв болон нэгдсэн эмнэлгийн амбулаториор үйлчлүүлж байгаа иргэдийн ес орчим хувь нь томуу, томуу төст өвчинтэй гэж оношлогдсон байгаа бол хэвтэн эмчлүүлж байгаа иргэдийн 23 хувь нь амьсгалын замын цочмог хүнд халдвартай байна хэмээн ХӨСҮТ-ээс мэдээлсэн.

Энэ оны нэгдүгээр сарын 24-ны өдрийн байдлаар аймаг, дүүргийн нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасагт хэвтэн эмчлүүлэгсэдийн 85.7 хувь нь амьсгалын замын цочмог хүнд халдвартай байна. Үүнийг өмнөх өдөртэй нь харьцуулахад 1.7 хувиар нэмэгджээ. Томуу, томуу төст өвчний шалтгаант дуудлага хотын хэмжээнд нийт дуудлагын 60 орчим хувийг эзэлсэн. Вирус судлалын лабораториос шинжилгээ хийхэд томуугийн А вирусний H1N1 В дийлэнхийг нь эзэлж байсан бол H3N2 В вирусний дэгдэлт нэмэгдэх хандлагатай байгаа аж.

Өвчлөгсдийг насны бүлгээр авч үзэхэд 70 орчим хувийг 15 хүртэлх насны хүүхдүүд эзэлж байгаа бол үүнээс 4 хүртэлх насны хүүхдүүд 50.6 хувийг нь бүрдүүлж байна. Эмнэлэгт хэвтэж буй хүүхдүүдийн 87.3 хувь нь 15 хүртэлх насныхан байгаагаас 76 хувь нь дөрөв хүртэлх насныхан байгаа бөгөөд тэдгээр хүүхдүүдийн 80-90 хувь нь вакцинд хамрагдаагүй байгаа нь өвчлөлийн тоог нэмэгдүүлжээ. Улмаар Өнгөрсөн долоо хоногт амьсгалын замын цочмог халдварын хүндрэлээр бага насны хүүхэд нас барсан тохиолдол Баянзүрх дүүргийн эмнэлэгт нэг, Орхон аймагт нэг бүртгэгдсэн болохыг" ХӨСҮТ-ээс мэдээллээ.

 

Хүүхдийн мөнгөнөөс “сугарч” хоцорсон ээжүүд шаардлага хүргүүллээ

Ээжүүдийн төлөөлөл Хөдөлөмөр нийгмийн хамгааллын яам болон Үндэсний статистикийн хороонд шаардлага хүргүүлж, үзэл бодлоо илэрхийлэв.Тэд үр хүүхддүүдээ төрд ялгаварлан гадуурхагдаж байгаа талаар хэлж, жилд 10 сая төгрөгийн татвар төлөх боломжтой тул хүүхдийн мөнгөнөөс хассан талаар мэдээлж байлаа.  Засгийн газраас “Хүүхдийн мөнгийг чинээлэг орлоготой 9 хувиас бусад айлын хүүхдүүдэд ялгаварлалгүй олгоно” гэж мэдэгдсэн ч бүртгэлийн байгууллагын бүтэлгүйтлээс болж эгэл жирийн амьдралтай мянга мянган айлын хүүхдүүд хүүхдийн мөнгөний гадна үлдээд байсан юм. Харин Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалан албатуудынхаа будлианы араас ахин залруулга хийсэн боловч системийн алдаа өрх толгойлсон болон ам бүлэн олон гэр бүлүүдийн төлөөлөл ийнхүү мэдээлэл хийхэд хүргэжээ.