В.Путин өөрийнхөө дүрмээр л тоглодог

2014-04-08

НАТО, ОХУ-ын үүсгэсэн иргэний болон цэргийн бүхий л талын хамтын ажиллагаа үгүй боллоо. Умард Атлантын далайн

орнуудын цэрэг армийн байгууллагын дээд коммандлагчдын нэг оросууд Украиний хилийн ойролцоо 40000 цэргээ байрлуулж, асар богино хугацаанд эзлэн түрэмгийлж чадах талаар мэдээллээ.

Дэлхий тэр чигтээ эл байдлыг нүд цавчилгүй ажиглаж байна. Үнэхээр В.Путин Украинийг хоёр хуваах гээд байна уу?

Тэрбээр гуравдугаар сарын 18-нд Крымын хойгийг булаан авах хүртэл нэг ч ажиглагч түүнийг ингэнэ чинээ санаагүй юм. Магад энэ нь түүний улс төрийн өөр нэгэн тоглоом байх. Хэсэг хэлэлцээр хийхээс хэтрэлгүйгээр асуудлыг нэг тийш болгох биз гэж одоо ажиглагчид таамаглаж байна.

Юутай ч ОХУ, Их Британи, АНУ-ын үзэглэсэн 1994 оны Будапештийн санамж бичигт зааснаар Орост хууль ёсны эрх бий нь бий. Энэхүү бичиг баримт нь дэлхийн цөмийн зэвсгийг үл дэлгэрүүлэх үйлсэд чухал ач холбогдолтой. Гэрээнд тунхагласнаар Украинийг цөмийн зэвсгээс ангижруулсны дараа Москва тус улсын бүрэн бүтэн, тогтвортой байдлыг хангах үүрэгтэй. Хэлэлцээр хийсэн тэр үед Киев цөмийн зэвсгийн нөөцөөрөө дэлхийд эхний гуравдугаарт зогсдог байв.

Тийм ч учраас Оросын үндсэрхэг үзэлтнүүд Крымыг авах ёстой гэх үзэл цухалзаж эхэлсэн учиртай. В.Путин төмөр нудрагаа ширүүхэн буулгасан байж мэдэх ч олон улсын гэрээг хүндэтгэн үзсэн. Уг нь өнгөрсөн сарын 04-ний өдөр хэвлэлийнхэнтэй ярилцлага хийхдээ Крымыг эзлэхгүй гэж амлах шахуу хэлж байсан ч байдал өөрчлөгдөв. Тус хойгийг Оросын мэдэлд өгөх эсэх гуравдугаар сарын 16-ны өдрийн бүх нийтийн санал асуулгыг Кремль дэмжихээр барах уу, бүр хүчлэн тулгасан.

Германы Канцлер Ангела Меркелийн хэлснээр В.Путин бодит байдлыг ойлгоогүй ч байж болох юм. Энэ нь Крымыг авсан учрыг тайлбарлахад маш энгийн тайлбар болно. Тэрбээр өөрийн гэсэн бодит байдлыг бий болгожээ. Баруунтай түнжин хагарах талаар бодсон нь лавтай. Гэхдээ энэ байдал тэгтлээ удаан үргэлжлэхгүй. Маш ухаалаг сэтгэж, урагш хөдөлсөн хэрэг гэж болно.

В.Путиний шинэ ертөнцийн дэглэмд Их 8, НҮБ-ын Аюулгүй зөвлөл гэх мэт институциуд байгаад ч нэмэргүй. Огт хэрэгсэхгүй гэсэн үг юм. Их 8-аас хаслаа гээд В.Путинийг айлгахгүй. Харин Будапештийн санамж бичгийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулсанд л АНУ, Канад, Их Британийн зүгээс их л зовонгуй байгаа. Учир нь тэдэнд Оросыг тонгорох барьц олдохгүй.

В.Путин харин ч завшсан гэж болно. Сөрөг хүчнийхнийгээ дарж авч нэр төрийн үнэлэмжээ өсгөснөөс гадна Крымыг эргүүлэн авсанд олон Орос дуртай байгаа. Газар нутаг нь улам тэлсний дээр түүнээс үүдэх сөрөг нөлөө гарахгүй. Үүнээс илүүтэйгээр эрхэм Ерөнхийлөгч Оросын элитүүдийг бас тэдний мөнгийг эрхэндээ оруулахыг хүсдэг нь ойлгомжтой.

Тус улсын хамгийн чинээлэг олигархиудын нэг Михайл Ходорковскийг 2003 онд гэнэтхэн баривчилж, арван жил торны цаана түгжиж чадсан. Ингэснээр М.Ходорковскийн санхүүжилтээр үйл ажиллагаа явуулдаг байсан сөрөг хүчний намуудын хөлийг тушиж өөрийнхөө замыг улам дардан болгосон нь үнэн. Ерөнхийлөгч болохдоо сурталчилгаандаа том олигархиудыг ашиглаж байсан нь Владимир Путинийг их мөнгөнөөс өөр юу ч дийлэхгүй гэдгийг харуулсан явдал болов. Тиймээс ч өнгөрсөн арваад жилийн хугацаанд хөрөнгө чинээгээ арвижуулж, өрсөлдөгчдөөсөө ч их мөнгөтэй болоход анхаарал хандуулсан юм.

Орост улс төрд хутгалдахгүй л бол хөрөнгөтэй олигархи байх нь сайхан хэрэг. Хууль эрх зүйн орчин нь бүрдчихсэн бүхий л үйл ажиллагааны зохицуулалт маш боловсронгуйн дээр шулуухан. Тэдэнд ганцхан зарчим байдаг. Тэр нь Орост мөнгөө дураараа үрэхийг хүсвэл В.Путиний замаас л зайлахад болно. Нээрэн ч 2003 оноос хойш В.Путинтай арсалдах олигархи гарч ирээгүй. М.Ходорковскийн хэрэг асар том сургамж болсны баталгаа нь тэр.

В.Путиний санааг тэгтэл нь их зовоох ганцхан зүйл бол хилийн чанадаас хялбархан урсаж орж ирэх гадаадын их мөнгө. Гадны хөрөнгийг хянахад бэрх учраас Оросын шинэ элитүүдийг гадаад дахь мөнгөө эх орондоо эргүүлэн авчрахыг эртнээс шаардаж буй. Олигархиуд мөнгөө Орост биш гадаадад их хэмжээгээр нь үрдэг. Тухайлбал, хүүхдээ гадны үнэтэй сургуульд сургах, Манхэттэн гэх мэт зэрэглэл өндөртэй газар орон сууц худалдан авах аль эсвэл Европын орнуудад тансаг бараа цуглуулахаар дэлгүүр хэснэ.

Оросоос гарах хөрөнгө мөнгөний хэмжээ сүүлийн жилүүдэд огцом өссөөр дан ганц 2013 оны байдлаар 60 тэрбум ам.долларт хүрсэн байх юм. Эдийн засагчид болон улс төрийн ажиглагчдын үзэж буйгаар Оросын олигархиудад эх орноосоо дүрвэх эсвэл гадаад дахь хөрөнгөө эргүүлэн татаж, тансаг байдлаасаа татгалзах гэсэн хоёрхон зам үлдээд байгаа аж.

Крымыг булаан авсан нь В.Путинд Орос хийгээд Барууны ертөнцийн дунд санхүүгийн төмөр хөшиг татах сайхан боломжийг олгосон. Барууны хичээл зүтгэлээр тус улсын олигархиуд Америк, Европын орнуудад дураараа дургих эрхгүй болсноор хэтэвчин дэх хэдээ Орост үрэхээс өөр замгүй болжээ. Магад энэ л В.Путиний халдашгүй байдлаа баталгаажуулах их мөнгө хуримтлуулах яг хүсч байсан боломж нь байж мэднэ. Крымын булаан эзлэлт бүхэлдээ В.Путиний ялалт болж дуусав аа.

Улмаар үгэнд нь ордоггүй муу залуусаас ч хөрөнгө хураах боломж үүсч байгаа юм. Үүн дээр В.Путин бол дэлхийн улс төрийн аймшигтай мангас гэдэг ойлголт ч хүчтэй нөлөөлнө. Фидель Кастро, Ким Чен Ун, Башар Аль Ассадыг хар л даа. Тэд тэрүүхэндээ өөрсдийгөө тун сайн под хийлгэж байна шүү дээ.

Дэлхийд хамгийн шуугиантай байгаа Украиний асуудалд В.Путин өөрийнхөө дүрмээр тоглож байна. Түүнийг хэн ч дийлэхгүй. Бараг оролдох ч үгүй. Яагаад гэвэл, өнөөдөр дэлхий дээр цөмийн зэвсэгтэй, батлан хамгаалах хүч сайтай улсын удирдагч, дарангуйлагч гээд хэнийг ч яаж ч чадахгүй л байна.

БНАСАУ-ын Ким Чен Ун өөрийнхөөрөө л аашилж байна. Барууныхан түүнийг дарангуйлагч, хүний эрхийг зөрчигч гэж буруутгаж, шүүмжилдэг ч дорвитой арга хэмжээ авсан нь билүү? ОХУ-тай харьцуулахад яг л ижилхэн хориг арга хэмжээ авахаас хэтрэхгүй. Пхеньян үе үе цөмийн пуужин туршиж, өмнөд хөрш рүүгээ гал нээдэг ч гол шүүмжлэгч барууны орнууд асар их баялагтай Африкийн туниа муутай улсууд руу цэргийн хүч оруулсан шигээ алхам хийж чадахгүй л байна.

Тиймээс л В.Путин өөрийнхөө дүрмээр тоглож, өөрийнхөө хүссэнээр ялалт байгуулж буй хэрэг. Украиний асуудал хаашаа эргэж, хэрхэн дуусах нь зөвхөн түүний дурын асуудал.

Тобби