-Монгол гэрийг дэлхийн өвд бүртгүүлэхэд ямар шаардлага тавигдаж байсан бэ?
-Еидний амьдарч ирсэн эсгий гэр маань монголчуудын язгуур сууц юм шүү дээ. Одоо харин дэлхййн өв боллоо. Үүгээр бид бахархах хэрэгтэй. Монголчууд бидний уламжлалт ур хийц багтсан эсгий цагаан өргөөнд эрдэмтэн мэргэд маань монгол бичгээ урлан бичиж суусан байна шүү дээ. Тэгэхээр дэлхийн соёлт хүмүүс бахархах нь аргагүй биз дээ. Аливаа юмыг ЮНЕСКО-д бүртгүүлэхэд тусгай эксперт ажилладаг юм билээ. Түүнд монгол хүн оролцуулахгүй. Тэр бүү хэл Ази тивээс ч хүн оролнуулдаггүй. Монгол гэрийг огт мэдэхгүй хүмүүс судалж, энэ гэр гэдэг чинь үнэхээр монголчуудын нүүдлийн гайхамшигт соёлын өв юм байна гэдгийг баталсны үндсэн дээр Хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвд бүртгэж байгаа юм. Энэ сарын 2-7-нд Азербайжаны Баку хотод Соёлын биет бус өвийг хамгаалах ЮНЕСКО-ийн ээлжит наймдугаар хуралдаанаар "Монгол гэрийн уламжлалт урлал зан үйл"-ийг соелын өвөөр хүлээн зөвшөөрсөн. Жагсаалтад 31 орон өөрийн соёлын биет бус өвөө дэвшүүлсэн байна билээ. Тус хуралд Монголын үндэсний комиссьш ерөнхий нарийн бичгийн дарга Г.Жаргалсайхан оролцож, "Монголчуудын байгаль орчин, ахуй амьдралын өвөрмөц онцлогтоо зориулж бүтээсэн төдийгүй олон зууны туршид байгалийн шалгарлыг даван туулж ирсэн "Монгол гэр" хүн төрөлхтөний өв болж байгаад монголчууд бид баяртай байна" гэж хэлсэн.

-Монгол гэртэй төстэй гэр хэрэглэдэг үндэстнүүд бий. Тэд яаж хандах бол?

-Тийм шүү. Казах, Киргиз үндэстнүүд өөрийн гэсэн өвөрмөц гэртэй. Бид монгол гэрээ ЮНЕСКО-ийн өвд бүртгүүлэхдээ тоонотой, ханатай, эсгийтэй бол монгол гэр гэдэг зарчмыг баримталж энэ гэрийн эх үүсвэрээс Казах, Киргизд гэр бий болсон гадгийг тодорхойлсон. Өнөөдөр энэ гэр монголчуудын нүүдлийн соёлыг авч явж байна. Монгол гэр 5000 жилийн өмнөөс үүссэнийг эрдэмтэд батлаад байгаа.

-Сүүлийн үед монголчууд маань хот хөдөөгүй орои сууц сонирхох боллоо. Цаашдаа монгол гэрээ яаж авч явбал зохих вэ?
-Манай улсад хотжих явц хурдацтан хөгжиж байна. Үүнээс үүдээд шинэ үеийн залуучууд халуун хуйтэн устай тохилог сууцанд амьдрах гэдэг нь зөв. Тэгэхдээ гарээ барьж, унь, тооно, бүслуүрийг нь хийж чаддаг байх хэрэгтэй. Монгол гэр хун, байгальд эалтэй сууц гэдгээ баталсан шүү дээ. Манай төр засгаас рщэспийхээ гэрийг авч хэрэглэхэд яаж хандахаас нштгаалана гэж бодож байна. Саяхан Өвөрхангай аймгийн Уянга сумьш ИТХ-аас өврийн сумын нутагт үйл ажиллагаа явуулах жуулчны баазуудад зөвхөн монгол гар барихыг зөвшөөрөх захирамж гаргасан байна билээ. Тэр бүү хэл өөрийн суманд үйлдвэрлэдэг гэрнйн мод авах тухай заасан байгаа. Үршйг төрийн байгууллагууд дэмжиж, бусад аймагт хэрэгжүүлж болох л юм. Энэ мэт дэвшилттэй санааг цааш нь хөгжүүлэх л чухал байна. Бид мэдэж байгаа шүү дээ. Монгол гэрийн нэг онцлог нь буурин дээрэ ямар ч ухсан нүх, бетон суурь үлдаэдэггүй, хаана ч нүүж зөөж болдог сайхан талтай.

Монгол гэрийн үйлдвэрлэл хэрэгцээ буурч байдаг болов уу?
-Буурдаггүй юм билээ. Манай улсад аялал жуудчлалын салбар хөгжиж түүнийг дагаад монгол гэрийн хэрэгцээ их өссөн нь яригддаг. Түүгээр ч зогсохгүй гэрийг уран чамин сийлбэрлэж уралдаг болсон. Гэрийн эд хэрэгдэлийн бизнес эрхэлдэг хүмүүс, жижиг дунд үйлдвэрүүд хот хөдөөд олноор бий болсон нь олзуурхууштай. Зуны улиралд гэр барьж амрах сонирхол хүмүуст бий болсон байна. Энэ бол том дэвшил. Монголчууд монгол гэрээ яаж орхих вэ дээ. Манай улсын говь, тал нутгийн малчид намар шинэ гэр барьж найр хурим хийх нь элбэг байдаг, Шинэ гэр барих ёслол нь нүудэлчний том соёлын өв шүүдээ. Монгол гэрт ерөөлөөс эхлээд урлагийн их өв соёл багтаж байдаг.

-Гэрийн хэрэглэлийг Хятадын эд зүйлсээр орлуулсан нь их харагддаг. Уламжлалт зүйлээ хийхийг хйоч үедээ сургаж чадахгүй байна уу даа?

-Тийм хандлага ажиглагддаг. Гэрийн буслүүр, тэнчээ зэргийг хятадаас оруулж ирсэн мяндсан эдээр орлуулсан байх жишээтэй. Бэлэн орлуулж болох зүйл элбэг ороод ирэхээр уламжлал хялгасан бүслүүр дээсээ хийхгүй байна. Нэг ёсондоо залхуурч байгаа юм уу даа. тэгээд ч дээс томох, бүслүүр хийхийг заах хүн ховор болж. Хөдөөд ажилсаг, тэмээнийхээ ноосоор утас, дээс хийдэг хүмүүс байдаг л юм билээ. Зах дээр янз бүрээр нь хийсэн байгаа харагддаг. Ор тас орхигдоогүй л юм билээ. Монгол гэрийн модноос бусад нь малын гаралтай эд зүйл хийгдсэн байдаг. Жишээ нь хананы үдээсийг тэмээний үдээрээр хийсэн байх. Унины сагалдрага гэхэд адууны хялгас, ширдэг, эсгий туурга, бүрээс нь бүгд хонины ноосоор хийгдсэн байдаг биздээ.

-"Хотод гэр барих хүн олж өгөөч" гэж ярих хүнтэй таарч байсан. Энэ байдал цаашдаа хэрхэх бол?
-Ийм явдал бий. Монгол гэрийг баргийн хүн барьчихдаггүй. Гэрийн шинэ модыг тааруулах гэж их юм болно. Гэр тохируулснаараа дараа дараадаа баригдаад байдаг. Өнөөдрийн орон сууцанд өссөн хүухэд яаж гэр барьж чадах вэ дээ. Ямар ч монгол хүн гэрээ барьж сурах хэрэгтэй." Би хотод өссөн" гээд байвал ямар байх вэ. Ерөнхий боловсролын сургуулийн хөдөлмөрийн хичээлээр гар барихыг бодитоор заах хэрэгтэй байна. Удахгүй хөлсөөр гэр барьдаг бий болж мэднэ.

-Монгол гэрийн хэв маягийг өөрчилж байгаа тухай яригддаг. Зарим нь эвхээд машинд хийчих гэр зохион бүгээсэн тухай ярьдаг?
-Бидэнд өвөг дээдсээс уламжилж ирсэн монгол гзрийг энэ байгаагаас нь өөрчлөх ямар ч боломж байхгуй. Хэрвээ байсан бол өдийд янз бүрийн гэр барьчихсан байх байсан биз. Шалгарсаар яваад байгаа нь энэ. Зохион бүтээгчид янз бүрээр урлаж болно. Тэр нь амьдрал дээр хэрэгжих нь хэцүү. Отрын гэр гзж нэг үе хийгдэж байсан. Тэр ашигтай байсан бол өнөөдөр өргөн хэрэглэгдэх байсан. Гэрийн цагаан бүрээсэнд Японы нэг материалыг ашиглаад хийсэн нь зохицохгүй салхинд явчих гээд болоогүй. Мөн сүүлийн үед нимгэн гялгар цаас гэрт нөмөргөх болсон. Тэр нь гэрт агаар салхи оруулахгүй ялзрал үүсгэх болохоор нь больсон. Энэ мэт зохицохгүй олон зүйл бий. Хэдэн жилийн өмнө дэлхийн олон улс орны сууц байрыг хүн амьдрахад таатай нөхцлөөр нь шалгаруулахад манай гэр нэгдүгээр байрт орсон байсан. Яах аргагүй л нүүдэлчний өв соёл доо. Нар мандахаас эхлээд жаргах хүртлээ гэрэлтүүлж байдаг, хана униараа шат хийгээд тэмээндзэ аччихдаг гайхамшигтай өргөө. Дээхэн үед япончууд монгол гэрийг өвөрмөцөөр өөрчлөх тухай яригдсан. Тэр бүтээгүй байх. Хүний өв соёлыг өөрчлөнө гэж яаж байж болгох вэ дээг Одоо дэлхийн өвд бүртгэгдсэн болохоор бүүр ч болохгүй биз дээ. Хамгийн чухал нь хойч үедээ урлан бүтээхээс нь эхлээд өвлүүлж үлдээх хэрэгтэй байна.

Н.ЛХАГВАСҮРЭН /ӨДРИЙН ШУУДАН/

Монгол гэрт ерөөлөөс эхлээд урлагийн их өв соёл багтаж байдаг
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (0)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео

”Солонго ярилцлага”｜Г.Баатар: Тэнгэрлэг сайхан аав минь
17:34

“Бүс ба Зам - Гэрэлт аялал” үргэлжилсээр
17:18

“Бүс ба Зам - Гэрэлт аялал” Монгол улс дахь төслийн 2025 оны үйл ажиллагаанд хамрагдахаар Монгол Улсын нүдний болор цайх өвчтэй 121 хүн 06 дугаар сарын 20-ны өдөр Эрээн боомтоор Хятад улсад иржээ.

Авлига авсан ХХЕГ-ын Нууцын албаны ажилтнуудын 2 жил нийтийн албанд томилогдох эрхийг хасаж, ₮6 саяар торголоо
15:18

Хил хамгаалах ерөнхий газар (ХХЕГ)-ын Нууц, мэдээллийн аюулгүй байдлын албаны Бүртгэлийн нэгдсэн системийн

»»

Долдугаар сард ЦАГ АГААР ямар байх вэ?
13:17

Цаг уурын байгууллагаас долдугаар сард нутгийн өмнөд хэсэг болон говийн аймгуудын нутгаар бороо хур ихтэй байх төлөвтэй байгааг мэдээлжээ.

»»

BTS хамтлаг 2026 онд шинэ цомог, дэлхийн аялан тоглолтоор эргэн ирнэ
12:49

Мягмар гарагийн /2025.07.01/ орой Өмнөд Солонгосын алдарт BTS хамтлаг ирэх жил эргэн эрэлтээ хийнэ гэж Weverse

»»

Путин, Макрон нар гурван жилийн дараа дахин утсаар ярилаа
12:47

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар долдугаар сарын 1-ний өдөр утсаар

»»

“Дээлтэй Монгол” наадам энэ сарын 8-нд болно
10:33

Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, Соёл, Спорт, Аялал жуулчлал,

»»

Дэлгүүрийн худалдагчийг зодсон эрэгтэйг 48 цаг саатуулжээ
09:06

Цагдаагийн байгууллагад энэ оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн 22:40 цагт Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 7-р багийн

»»

Нагоя башёд Монголын 20 бөх барилдана
08:45

Японы сумо бөхийн холбооноос ирэх сарын 13-нд эхлэх Нагоя башёгийн банцүкэг өчигдөр зарлаж манай улсаас 20 бөх дөрвөн зиндаанд зодоглох юм.

»»

Ой хээрийн хоёр түймрийг бүрэн унтраалаа
17:04

Өнөөдөр хоёр гал түймрийг бүрэн унтраасан талаар ОБЕГ-аас мэдээллээ.

»»

Өвөр Монголын цөлийг зассан туршлага
15:40

Энэ жил “Гурван умард” төсөл хэрэгжиж эхэлсний 47 жилийн ой тохиож байна. Хагас зуун жил үргэлжилсэн уйгагүй хөдөлмөрөөр Өвөр Монгол орон эх орныхоо хойд хилд нуршгүй ногоон хэрэм босгож, улс орны экологийн аюулгүй байдлыг үр ашигтайгаар баталгаажуулсан юм.

Харилцаа хамтын ажиллагаагаа гүнзгийрүүлж, Хятад Монголын найрамдлын түүхийг өгүүлнэ
15:39

6-р сарын 10-нд Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн Хүбэй муж, ӨМӨЗО дахь хамтарсан сурвалжилгын арга хэмжээний нээлтийн үеэр Бүх Хятадын Сэтгүүлчдийн Нийгэмлэг болон Монголын СНЭ-ыэ дарга нар захидал илгээж, хамтарсан сурвалжилга амжилттай эхэлсэнд баяр хүргэжээ.

Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийнхний хамтарсан сурвалжилга эхэллээ
15:38

Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийн Хүбэй, ӨМӨЗО дахь "Боломжоо хуваалцан, хамтдаа хөгжье" хамтарсан сурвалжилгын үйл ажиллагаа ӨМӨЗО-ны Тунляо хотод 6-р сарын 10-ны үдээс хойш эхэллээ. Энэхүү арга хэмжээг БХСН, БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ, Монголын СНЭ хамтран гүйцэтгэж, ӨМӨЗО-ны Ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллин алба, Хүбэй мужийн Ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн алба хамтран зохион байгуулж буй юм.

Шэнь Миньжуань:Хятад, Монголын хүмүүнлэгийн солилцооны агуулгыг баяжуулж, найрамдлыг бэхжүүлнэ
15:37

БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Шэнь Миньжуань Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хамтарсан сурвалжилгын арга хэмжээнд захидал илгээж, Бүх Хятадын сэтгүүлчдийн нийгэмлэг, БНХАУ-аас Монгол улсад суугаа Элчин Сайдын Яам, Монгол Улсын СНЭ, ӨМӨЗО-ны ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн алба, Хүбэй мужийн ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн албанаас хамтран зохион байгуулж буй Хятад, Монголын сэтгүүлчдийн Хүбэй, Өвөр Монгол дахь хамтарсан сурвалжилгын ажиллагаа эхэлсэнд баяр хүргэв.

Хятад улс сансар судлалын өдрөөрөө Хятад маягийн сансар судллын шинэ аяллаа эхлүүлэв
15:36

4-р сарын 24-ний өдөр бол Хятадын сансар судлалын арав дах өдөрлөг юм. Энэ өдөр мөн Хятад улсын анхны хиймэл дагуул "Дүнфанхүн-1"-ийг амжилттай хөөргөсний 55 жилийн ой юм. Энэ өдөр "Шэньжөү-20" нисэгчтэй сансрын хөлгийг хөөргөж, орчлон ертөнцийг судлах шинэ аяныг дахин эхлүүлсэн юм.

Өнөөдөр бид бүгдээрээ одон орон сонирхогчид болсон. 04-р сард бид сансрын нисгэгчиддээ хүндэтгэл үзүүлэх ёстой, уудам орчлонгийн нууцыг тайлж, сансрын нисгэгчдийн бичсэн хятад маягийн романтикийг мэдрэх ёстой.

Супер хиймэл оюун бүтээх лаборатори байгуулжээ
14:53

НЬЮ-ЙОРК, 2025 оны долоодугаар сарын 1 /Bloomberg/. Өгөгдсөн даалгаврыг хүний түвшинд эсвэл бүр илүү сайн

»»

Баяр наадмын нээлтийн тасалбар 07 сарын 02 буюу маргааш 07 цагаас худалдаанд гарна
14:31

Баяр наадмын нээлтийн тасалбар 07 сарын 02 буюу маргааш 07 цагаас худалдаанд гарна

»»

Ерөнхий Сайд Г.Занданшатар: Засгийн газар үнэнч, ил тод, хариуцлагатай байх зарчмыг тууштай баримтлана. Хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй бодлого хэрэгжүүлж, тэдний эрх ашгийг хамгаалж ажилллана
13:57

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа дипломат төлөөлөгчийн газар болон олон

»»

Ганцмод-Гашуунсухайт боомтын хил дамнасан төмөр замын шав тавилаа
12:55

Хятад, Монголын уламжлалт анагаах ухааны эмчийн ур чадварыг дээшлүүлэх сургалт болов
12:37

Эрч хүчтэй залуу насаа хайрлая
12:00

Найруулагч:	С.УРЬХАН
Эх сурвалж:	СОЛОНГО

Уламжлалт заслаар бяцхан охины ”Нойрмог”нүдийг сэргээлээ
11:50

Зохиогч:	Ц.Урантунгалаг,Б.Сурнаа
Найруулагч:	Б.СУРНАА
Эх сурвалж:	solongonews.mn

2025 онд ахмад настанд амралт, сувиллын үйлчилгээ үзүүлэх байгууллагын жагсаалт гарлаа
09:57

Ахмад настны тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.2-т заасан эрхийн бичгийн хөнгөлөлттэй үнээр ахмад настанд амралт,

»»

Дональд Трампын дэвшүүлсэн хуулийн төслийг Маск дахин шүүмжлэв
09:25

Зургадугаар сарын 28-ны өдөр Америкийн бизнес эрхлэгч Элон Маск АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трампын дэвшүүлсэн "том мөртөө

»»

Аутизмын хүрээний эмгэгийн оношилгоог эрт илрүүлж, эмчлэх боломж нээгдлээ
15:34

”Монгол Улсад эмчлэгдэх боломжгүй өвчлөлийг бууруулах” бодлогын хүрээнд СЭМҮТ-ийн нарийн мэргэжлийн хүүхдийн

»»

Баруун Европ даяар хэт халж байна
15:25

БЕРЛИН, 2025 оны зургаадугаар сарын 30 /DW/. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Баруун Европын орнуудад агаарын хэм

»»

Blue Origin жуулчдыг сансарт аялуулжээ
12:44

НЬЮ-ЙОРК, 2025 оны зургаадугаар сарын 30 /TASS/. Америкийн “Blue Origin” компани сансрын дэд тойрог замд

»»

Хөх хот Улаанбаатар чиглэлд шууд нислэг үйлдэнэ
10:25

Хөх хот Улаанбаатар чиглэлд шууд нислэг үйлдэнэ

»»

Улаанбурханы товлолт дархлаажуулалтад бүрэн хамрагдаагүй хүүхдүүдийн гэрт нь очиж вакцин хийнэ
09:49

Улаанбурханы нөхцөл байдалтай холбоотойгоор дархлаажуулалтыг эрчимжүүлэхээр болоод байна.

»»

"Багийн бага сургууль"-д хувийн хэвшлийнхэн хөрөнгө оруулна
09:24

Боловсролын яам, НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хэрэгжүүлэх “Багийн бага сургууль” санаачилга албан ёсоор эхэллээ.

»»

"Түймрээр эхээсээ өнчирсөн хоёр янзагыг хариуцлагатай айлд хүлээлгэн өгнө"
09:16

Сэлэнгэ аймгийн Алтанбулаг сумын ойн түймэрт өртөж, эхээсээ өнчирсөн 2 янзагыг өөрсдийн нутагт нь амьдардаг

»»

С.Молор-Эрдэнэ Монголчуудтай “таарсан” анхны философич гэж үү?
08:58

Олон нийтийн анхаарлын төвд байдаг хүмүүсийн нэг бол философич С.Молор-Эрдэнэ . Тэрээр “Монголчууд анх удаа л

»»

“GEM Mall”-д эхнэрээ хутгалж хөнөөсөн хэрэг гарлаа
08:07

Өнөөдөр Баянгол дүүргийн 6 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “GEM Mall” худалдааны төвд эмэгтэй хүнийг

»»

Дорнодын түймрийг унтрааж, Хөвсгөл, Сэлэнгэ, Булган аймагт гарсан 7 түймрийг цурамд оруулжээ
19:16

Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын Өвөр эрээн багийн “Тарам” гэдэг газар өчигдөр буюу энэ сарын 26-нд гарсан ой,

»»

Ерөнхий Сайд Г.Занданшатар Хүнс, Хөдөө Аж Ахуй, Хөнгөн Үйлдвэрийн салбарын цаг үеийн ажлын талаар УИХ-д мэдээлэл хийлээ
19:14

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын цаг үеийн

»»

Японд ажлаас үүдэлтэй сэтгэцийн өвчлөл дээд хэмжээнд хүрчээ
18:24

ТОКИО, 2025 оны зургаадугаар сарын 27 /NHK/. Японд ажилтай холбоотой сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудлаар

»»

Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн Жамсрангийн Самбуугийн алдар гавьяаг мөнхжүүллээ
17:31

АРД ОЛОНДОО МОНГОЛ ТӨРИЙН МЭРГЭН ӨВӨӨ ХЭМЭЭН АЛДАРШСАН ТӨР, НИЙГМИЙН НЭРТ ЗҮТГЭЛТЭН

»»

Хятад-Төв Азийн олон улсын соёл аялал жуулчлалын анхны галт тэрэг Ши-Аниас аялж эхэллээ
16:23

Энэ онд Казахстаны "Хятадын аялал жуулчлалын жил" тохиож байна. Хятад, Казахстаны соёлын солилцоог дэмжиж, Хятад, Төв Азийн орнуудын дэд бүтцийн холболтыг гүнзгийрүүлэх зорилгоор өчигдөр Хятадын Ши-Ань хотоос Казахстаны Алматы хот чиглэлийн Хятад-Төв Азийн олон улсын соёл аялал жуулчлалын тусгай галт тэрэгний анхны галт тэрэг Ши Ань өртөөнөөс хөдөллөө. Тусгай галт тэрэг Шааньши, Ганьсу, Шиньжян зэрэг муж, өөртөө засах орныг дайран өнгөрч, Хоргос боомтоос хил гарч, 05-р сарын 31-нд Алматы хотод ирэх төлөвтэй байна.