Ц.Нямдорж: Тендерийн хуулийг оролдож, энэ жилийн бүтээн байгуулалтыг баллах нь

2014-05-30

Төсвийн болон Эдийн засгийн байнгын хорооны хамтарсан хуралдаанаар Бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай

хуулийг хүчингүйд тооцох тухай хуулийн төслийг хэлэлцсэн юм. Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаяр уг хуулийн төслийг боловруулах болсон үндэслэлээ “Хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа тендерийн хуульд төсвийн хөрөнгө оруулалтаар санхүүжих төслүүд цаг хугацаандаа хэрэгждэггүй.
    Нийтэд үр ашиг багатай байгаа нь Зас гийн газрын хурдтай, үр ашиг тай, олонхид чиглэсэн хөгжлийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд хүндрэл учруулж байна. Тиймээс Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа хөгжлийн бодлого, түүний дотор төсвийн хөрөнгө оруулалтын оновчтой, үр ашигтай байдлыг нэмэгдүүлэхтэй уялдуулан одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийг шинэчлэх шаард лагатай гэж үз сэн учраас энэ хуу лийн төслийг боловсруулсан” гэв.
     Хуулийн төслийн агуулгыг энгий нээр тайлбарлавал, тендерийг хамгийн бага буюу доод үнээр тодруулдгийг өөрчлөх юм. Өөрөөр хэлбэл, үнийн саналаар бус тухайн бараа, ажил үйлчилгээг төсөвт өртөгт нь багтаан хугацаанд нь чанартай гүйцэтгэж чадах тендерийг шалгаруулдаг байхад оршиж байгаа юм. Цаашлаад тендертэй холбоотой аливаа маргааныг шүүх биш дээд шатны төрийн захиргааны байгууллагад гаргах замаар шийдвэрлэдэг байх, тендер шалгаруулалтын хугацааг багасгах зэрэгт оршиж байгаа юм. Түүнчлэн тендерийг чанартай гүйцэтгэж, хугацаандаа хүлээлгэн өгсөн эсэхээс хамаарч компаниудыг эрэмбэлж нийтэд мэдээлэх асууд лыг хуулийн төсөлд шинээр тусгасан нь дараа дараагийн тендер амжилттай хэрэгжих үндэслэл, хариуцлагын тогтолцоог сайж руулахад ахиц болно гэж үзжээ. Хэр вээ хуулийн төслийг батал бал төсвийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах үйл явц хурдан шуурхай, үр бүтээлчтэй болохын сацуу эдийн засагт өндөр үр ашгаа өгөх хууль эрх зүйн орчин бүрдэнэ хэмээн хуулийн төсөл боловсруулагчид үзжээ. Харин сөрөг хүчнийхэн шинээр боловсруулсан хуулийн төслийг бүхлээр нь дэмжихгүй гэдгээ илэрхийлсэн. Учир нь, сонгон шалгаруулалтгүйгээр тендерийн эрх мэдлийг сайд нарт өгөх нь тендерийг будлиантуулах цаашлаад авлигын эх үүсвэр бий болно хэмээн үзэж байгаа юм. Хуулийн төслийн танилцуулгатай холбогдуулан зарим гишүүн Эдийн засгийн хөгжлийн сайдаас асуулт асууж тодрууллаа.

УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа:

-Энэ хуулийн төсөлд нэг ноцтой заалт байна. Юу вэ гэхээр сонгон шалгаруулалтыг бүхэлд нь цуцлах эсвэл тендерийн саналыг буцаах шийдвэр гаргасан бол гомдол гаргаж болохгүй гэж байна. Миний ойлгож байгаагаар би тендер зарлачихлаа. Тендерт оролцогч саналаа өгчихсөн байхад тендерийг бүхэлд нь цуцлах эсвэл саналыг буцаах шийдвэр комиссоос гаргачихвал би гомдол гаргах эрхгүй юм байна. Хуулийн дагуу бүх юмаа хийгээд өгчихсөн байхад яагаад гомдол гаргах эрхгүй гэж. Эндээс нөгөө улс төрийн өнгө аяс харагдаад байна. Тиймээс тендерт оролцогч гомдол гаргаж болохгүй гэсэн заалт их ноцтой байна. Яагаад ийм хатуу үндэслэл тавьсан юм бэ гэж асууя.

Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаяр:

-Энэ хуулийг ноцтой гэж үзээд байгаа зүйлд нь хариулт өгье. Сонгон шалгаруулалт хийж байх үед шаардлага хангахгүй байна гэж үзвэл хэн нэгнийг нь шалгаруулахгүйгээр буцаах гэсэн байгаа. Нэг зүйлийг хэлэхэд энэ бол цэвэр эдийн засгийн аж ахуйн асуу дал. Ямар нэгэн улс төрийн өнгө аяс хараад байх шаардлага байхгүй. Ямар компани ямар чадав хи, чадвартай вэ гэдгийг шалгаруулдаг болох гээд байна шүү дээ. Түүнээс биш компанийн эзний цаад улс төрийн үзэл баримтлал энэ тэр нь огтхон ч хамаагүй гэдгийг албан ёсоор хэлье. Улс төрийн өнгө аяс гэх өнцгөөс харахгүй байхыг хүсч байна.

УИХ-ын гишүүн Ж.Эрдэнэбат:

-Оруулж ирсэн хуулийн төсөл өмнөх хуулиас дээрдсэн юм алга байна. Харин ч бүр дордуулчихаж. Бага үнийн арга гэж яриад байх юм. Ийм заалт аль ч хуульд байхгүй.Бага үнийн арга гэж яриад байгаа заалтыг би хэлээд өгье. Төрийн хөрөнгөөр бараа, үйлчилгээ худал дан авах тухай хуулийн 28.3-т шаардлагад нийцсэн тендерийг үнэлэх үнд сэн шалгуур нь үнэ байна гэж заа сан. Үүнийг л хэлээд баых шиг байна. Харин нэг авууштэй зүйл нь орон нутаг болон Монгол Улсад үйлдвэрлэсэн бараа ажил үйлчилгээ, орон нутгаас ажиллах хүчин авах давуу эрх олгосон үүнийг үнэлэх үнэлгээг дээшлүүлсэн сайн тал нь байна.

УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж:

-Ажлаа хийж чадахгүй болохоор хууль тонгочуулаад байх юм. Одоо яриад байгаа энэ элдэв, бэрхшээл дутагдал ажлаа хийж чаддаггүй хүмүүсийн хэлдэг үг. Бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн төслийг долоон жилийн дараа шинэчилсэн найруулга гэсэн хэлбэ рээр тонгочуулж оруулж ирлээ. Үүний цаана хууль, төр, ёс сур тахуун тогтворгүй байдал хэвших нь ээ. Одоо яриад байгаа болохгүй, бүтэхгүй бүх зүйл энэ Засгийн газар гарч ирээд тендерийг гуялчихсантай холбоотой.
     Хэлсээр байхад нэг хэсгийг нь Сангийн яам, нөгөө хэсгийг нь Эдийн засгийн хөгжлийн яам, үлдсэнийг нь Шадар сайд гээд тал талаас нь чангаагаад байхаар ажил яаж явах юм бэ. Сайд нарыг тендерээс холдуулах биш улам ойртуулах тогтолцоог та нар бүрдүүлэх гэж байна. Энэ дотор авлига, эрх мэдэл, шунал гээд бүх юм явна. Хэдэн сайд нар чинь тендерийн хойноос хөөцөлдсөөр байгаад дуусах нь Батбаяр сайд аа. Хамгийн буруу тогтолцоог та нар хийж байна. Тендерээс сайд нь хол байх тусам тендер зөв явдаг юм. Сайд нь оролцоод ирэхээр нутаг нуга, ах дүү хамаатан саднаа хүчээр шургуулаад ирэхээр тендерийн бүх будлиан эхэлдэг. Гэтэл сайд нарт улам ойртуулаад, их хэмжээний мөнгийг төв аппарат нь шалгаруулдаг тогтолцоог бий бол гох гээд байх юм. Ингэж болохгүй ээ. Дарга нарыг тендерээс холдуулах хэрэгтэй.
    Тендерийг шүүхээр шийдвэрлэх нь буруу гэж зарим хүн ярьж байна. Монгол Улсын хуульд хэрэг маргааныг шүү хээр шийдвэрлэнэ гэж заасан байдаг. Эцсийн дүндээ тендерийн маргаанд шүүхээс өөр цэг тавих газар байхгүй. Одоо дагаж мөрдөж байгаа хуулиас болж тендерийн үйл ажиллагаа явахгүй, гацаад байна гэх юм. Засгийн газрынхан та нар ажлаа хийж чадахгүй байна. Яамдад тендерийн эрх мэдлийг өгч байгаа шиг буруу юм байхгүй. Шинэ яам байгуулж, сайд нь болсон Батбаяр та ганц шинэ хууль оруулж ирээд батлуулчих. Дандаа хуучин хэдэн хуулиа тонгочуулаад наана, цаана болгоод байх юм. Нөгөө “Зэрэг нэмэх”-ийн өмнө кинон дээр еэвэнгийн тал хулгайлаад баригдчихаад хоёр талыг нь эргүүлдэг шиг юм болж байна шүү дээ. Сайжруулах чиглэлээр хийж байгаа юм нэг ч адга. Дандаа муужруулах чиглэлээр хийж байна. Энэ жилийн бүтээн байгуулалтын ажлыг энэ хуулийн хэлэлцүүлэг баллаж магадгүй шүү. Энэ мэт гишүүд санал шүүмжлэл хэлж, асуулт асуусны дараа санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон 24 гишүүний 18 нь дэмжиж, чуул ганы нэгдсэн хуралдаанаар уг хуулийн төслийг хэлэлцүүлэхээр боллоо.

С.Дуламсүрэн

Үнэн.мн