Баабар: Монгол Зөвлөлтийн 1921 оны хэлэлцээр
Баабар: Монгол Зөвлөлтийн 1921 оны хэлэлцээр
2021-10-25 1921 оны есдүгээр сарын дундуур Монголын Ардын Засгийн газрын хуралдаанаар Орос улстай найрамдалт харилцаа тогтоон, хууль зүйн дагуу гэрээ бичгээр баталгаажуулах асуудлыг
хэлэлцэн Ерөнхий сайдын орлогч бөгөөд Сангийн яамны сайд, МАН-ын Төв Хорооны тэргүүлэгч Солийн Данзан тэргүүтэй Монгол Ардын Засгийн газрын албан ёсны төлөөлөгчдийг томилон ЗОУ руу мордуулахаар шийдвэрлэжээ. Төлөөлөгчдийн бүрэлдэхүүнд Бүх цэргийн жанжин, Цэргийн яамны сайд Дамдины Сүхбаатар, Гадаад явдлын яамны дэд сайд Баолингийн Цэрэндорж нарыг явуулахаар тогтсоны дээр Богд хаантай зөвшин тохиролцсоны дагуу түүний бие төлөөлөгчөөр шадар сайд Эрдэнэ жонон ван Ширнэндамдинг бас багтаах болов. Төлөөлөгчдийн нарийн бичгийг хөтлөх түшмэлээр ГЯЯ-ны ажилтан Даваа, орчуулагчаар Засгийн газрын хэлтсийн эрхлэгч Эрдэнэ Батхаан нарыг томилов.
Гадаад явдлын Яамны тэргүүн сайд Бодоогоос төлөөлөгчдөд хэлэлцээ яриа хийж, холбогдох баримт бичигт гарын үсэг зурах бүрэн эрхийн үнэмлэх, тамга шийтгэн олгосон байна. Уг бүрэн эрхийн үнэмлэхэд Данзан тэргүүтэй төлөөлөгч: “Орос улсын Засгийн газартай ямар ч хэрэг хэлэлцэх ба гэрээ бичиг шууд хэлэлцэн тогтоох бүрэн эрх олгож”.
Ийнхүү Ханддорж, Намнансүрэн нарын элээсэн замаар тэднээс дутахгүй итгэл найдвар өвөртлөсөөр Данзан тэргүүтэй төлөөлөгчид 1921 оны есдүгээр сарын хуучдаар Хүрээнээс мордож, аравдугаар сарын эхээр Москва хотноо хүрэлцэн очлоо.
Монголын төлөөлөгчид Москвад ирсэн нь зөвлөлтүүдийг нэлээд сандаргалаа. Зөвлөлт засаг Бээжинтэй албан ёсны харилцаа тогтоох гэж зэхээд яг бэлэн болчихсон байхад Гадаад Монголын талаар ямар нэгэн шийдвэр гаргах нь дэндүү “хариуцлагагүй” зүйл байв. Монголд ч болов хувьсгал хийсэн нь сайшаалтай зүйл боловч Коминтерний энэ ажиллагаа шинэ Зөвлөлт Засгийн Алс Дорнод дахь дипломатын бодлогоос түрүүлээд хэт эртэдчихжээ. Монголд хийсэн ажлын бүтээлээ Москвагаар албан ёсоор баталгаажуулах гэж төлөөлөгчдийг нь дагуулж ирсэн Шумяцкий Гадаад явдлын Ардын комиссариатынхныг ятгаж гарав. Гэтэл Хятадын асуудал хариуцсан Карахан, Йоффе нарын бурхи үүнийг нь эсэргүүцэж гарлаа. Иймээс 1921 оны аравдугаар сарын эхний хагаст Гадаад явдлын Ардын комисссариат болон Коминтерний гүйцэтгэх зөвлөл энэ асуудлаар гурван хурал, комиссын хоёр уулзалт болж бөөн маргаан дэгдээжээ. Гадаад явдлын Ардын комиссар Чичерин Шумяцкийг Монголын асуудал мэддэг хамгийн том мэргэжилтэн гэж хүлээн зөвшөөрдөг тул түүнийг дэмжив. Зөвлөлт Оросын хувьд Гадаад Монгол геополитикийн асар их ач холбогдолтой гэсэн түүний үндэслэлийг Чичерин бүрэн зөвшөөрч байлаа. Тэрээр 1921 оны аравдугаар сарын 18-нд Ленинд бичихдээ:
[ Монголын ] Хувьсгалт Засгийн газар нь бидний гарт орж ирсэн маш том хөзөр юм. Үүнийг буй болгосон нь Номхон далайгаас Каспийн тэнгис хүртэл хувьсгалын эсэргүү фронт байгуулах гэсэн япончуудын төлөвлөгөөг эвдэж байна. Найрамдалт Монголоор халхлагдсан манай хил бүрэн дүүрэн аюулгүй болж байна гэсэн үг…[1]
Ингээд эцэст нь монголчуудтай хэлэлцээ хийхээр болж, Зөвлөлт Орос улсын Засгийн газрын төлөөлөгчийн тэргүүнээр Гадаад хэрэг эрхэлсэн Ардын Комиссариатын Дорнод хэлтсийн дарга Сергей Иванович Духовский, гишүүнээр мөн газрын эдийн засаг, эрхийн тасгийн ажилтан Борис Филиппович Гец нарыг томилсон бөгөөд хэлэлцээнд оролцсон хоёр талын төлөөлөгчийн зиндааг харьцуулахад их л сонин дүр төрх тодордог. Оросын төлөөлөгчийн нарийн бичгийн даргаар Гадаад явдлын Ардын комиссариатын ажилтан Л.Берлин, орчуулагчаар Очиров гэдэг буриад ажиллажээ. Хэлэлцээг 1921 оны 10 дугаар 26, 28, 30, 31-ны өдөр Метрополизочид буудал дахь Гадаад явдлын Ардын комиссариатын эдийн засаг, эрх зүйн хэлтсийн байранд хийсэн бөгөөд хэлэлцээний төгсгөлийн хуралдаан, баримт бичигт гарын үсэг зурах ёслолыг Софийская набережная дахь тус комиссариатын тусгай өргөөнд хийжээ.
Хэлэлцээний үед хэдийгээр албан ёсны бүрэлдэхүүнд ороогүй боловч хамгийн гол үүрэг гүйцэтгэсэн хүн бол “монголч мэргэжилтэн” Борис Шумяцкий байлаа. Энэ мэргэжлийн хувьсгалч бол 1921 оны Монгол дахь ардын хувьсгалын голлох “эцгийн” нэг. Төлөөлөгчийн дунд эрэмбээрээ нэг хоёрт орж буй Данзан, Сүхбаатар нар бол чухам л түүний “хувьсгалт уран бүтээл” байлаа. Иймээс тэрээр тэднийг Эрхүүд тосож аваад хамт явсаар Москвад иржээ. Шумяцкийг албан ёсоор хэлэлцээ хийх төлөөлөгчдийн бүрэлдэхүүнд оруулах нь “дэндүү” хэрэг гэж зөвлөлтүүд үзсэн болотой. Хэлэлцээний нарийн бичгийн дарга хийж байсан Берлин хожим нь дурсан бичихдээ: “Шумяцкий төлөөлөгчдийн бүрэлдэхүүнд ороогүй боловч хэлэлцээр байгуулахад идэвхтэй оролцож, бага хурлыг зохион байгуулах талаар их ажил хийсэн юм.”. [2]
Монголчуудыг сайн мэдэх болсны хувьд төлөөлөгчдийн талаар тодорхойлолт, лавлагаа гаргаж өглөө[3] . Тэрээр мөн Ленинд Монголын тухай ерөнхий ойлголт гэдгийг бичиж өгчээ:
…Учир юун хэмээвээс Амьд бурхан, хамгийг айлдагч хутагтыг (Богд хааныг) оролдолгүй, засгийн хэрэгт оролцдоггүй хэмжээт эрхт хаан болгон, шинэ засаг болох хөрөнгөтний ардчилсан хүчний засгийг шашнаас дээгүүр эвтэйхэн хэлбэрээр тавьсан… Манай улсаас хорин зуунаар хоцрогдсон энэ оронд бүх эрэгтэйчүүдийн 44 хувь лам бөгөөд харанхуй бүдүүлэг ард түмний дунд Богдыг мухраар биширч шүтэх нь хэтэрчээ… Монгол орон эдүгээ үндсэн өөрчлөлт хийж, Зөвлөлт Оросыг баримжаагаа болгож буй хандлага бий. Сүүлийн үед Өргөөд америк, япончууд үзэгдэх болсон бөгөөд мөнгө, бараагаар Монголтой “анд нөхөр” болохыг ихэд чармайж буй. Гэхдээ монголчууд бидэнд үнэнчээ харуулсаар байна. Эрх баригч Ардын хувьсгалт нам… өөрийгөө Коминтерний гишүүн гэдэггүй ч хүүхдийн мөрөөдөнгүй сэтгэлээр үнэнч нөхөр гэж үзэж байгаа... гэхчлэн бичээд дор нь “коммунист мэндчилгээ дэвшүүлсэн Б.Шумяцкий.[4]
1921 онд Москвагаас Ази руу ямар нэг идэвхтэй ажиллагаа явуулж амжаагүй байсан ба Алс Дорнодын орныг хариуцсан хэсэг нь Эрхүүд л байсан тул Монголын тухай бодлого боловсруулах асуудал Москвад дөнгөж шилжиж байсан юм. 1920 оны зун Эрхүүд Монгол–Төвд, Хятад, Солонгос, Японы хэлтэстэйгээр байгуулагдсан ОК (б)Н-ын ТХ-ны Сибирийн товчооны Дорно дахины улс түмний секц 1921-1922 онд Коминтерний Алс Дорнодын нарийн бичгийн дарга нарын газар нэртэйгээр мөн Эрхүүд байж байгаад 1922 онд л Коминтерний дорно дахины хэлтэс нэртэйгээр Москвад шилжсэн байна. Иймээс Эрхүүгийн Шумяцкийгаас илүү Монголыг мэдэх мэргэжилтэн хаанаас олдох билээ.
Хэлэлцээний анхны өдрийн хуралдаанд Монголын төлөөлөгчийн тэргүүн С.Данзан Ардын Засгийн газраас тушаасныг дагаж, Монгол улсын Ардын Засгийн газрын гадаад бодлогын үндсэн зарчим, ЗОУ- тай харилцах асуудлаар байр сууриа илэрхийлж, 8 зүйлт мэдэгдэл хийсэн бөгөөд түүнд С.Данзан, Д.Сүхбаатар, Б.Цэрэндорж, Ширнэндамдин нар гарын үсэг зурж, бүрэн эрх барих төлөөлөгчийн тамгыг дарсан байна.
Мэдэгдлийн нэгдүгээр зүйлд мөнөөх Бодоогийн нэрээр явуулсантай адил зүйл болох Хятадтай зуучилж өгөхийг хүссэн аж.
2 дугаар зүйлд Монгол, Орос улсад нэгэнт шинэ байдал үүссэн, нөгөөтэйгүүр Хаант Оросын Засгийн газраас Монгол улсад тулган хүлээлгэсэн гэрээ бичгийг ЗОУ 1919 онд цуцалсан тул Монгол, Оросын хооронд найрамдлыг бататгах, хоёр этгээдийн ашигтай худалдаа нэвтрүүлэх зорилго бүхий гэрээ бичиг байгуулахыг хүсэж буйгаа мэдэгджээ.
3 дугаар зүйлд Тагна Урианхай хэтээс Монгол улсын харьяат нутаг болохыг түүхэн маргашгүй баримтаар яруу тод нотлоод Монгол, Урианхай хоёр нэгэн угсаат мөний учир гагцхүү нэгэн улс болон тогтвоос Урианхайд энх төвшин байдал тогтоно хэмээн үзэж буйгаа илэрхийлжээ.
4 дүгээр зүйлд Оросын харьяат буриад нарыг Монголд чөлөөтэй нүүдэллэн ирэхэд дөхөм үзүүлэхийг хүсэхдээ учир шалтгааныг дипломат аргаар их нягтлан уран тавьсан байна. Тухайлбал монголчуудын эдийн засгийн гол үндэс нь мал аж ахуй бөгөөд газар тариалан, аж үйлдвэрт огт боловсроогүй, мөн гадаадын эрдэм боловсролыг мэдэх хүн огт үгүй тул шашин, үндэс нэгтэй буриад нар гадаадын эрдэм суртал, тариалан, аж үйлдвэрт боловсорсон учир тэд Монгол лугаа нийлэлдье гэвэл саад тавихгүй байхыг хүсчээ. Чингэхдээ буриадуудыг газар нутгийн хамт таслан авах буюу бүгдийг нь нүүлгэн авах санаа огт үгүй гэдгийг онцлон тэмдэглээд гагцхүү ЗОУ-ын харьяат буриадаас Монголд нэгэнт нүүдэллэн суурьшаад байгаа буюу ЗОУ-аас нүүдэллэн очих хүсэлтэйд нь хориг саад тавихгүй байхыг хүсчээ.
5 дугаар зүйлд Монгол улсын нутагт, тухайлбал Ховд, Улиастайд Хаант Оросын үед байгуулсан цахилгаан утасны хорооны орон байшин, хэрэглэл зүйлийг Монголын Засгийн газарт үнэ төлбөргүй шилжүүлэн өгөхийг шаарджээ.
6 дугаар зүйлд Монгол улсын нутагт Засгийн газрын зөвшөөрөл үгүйгээр урьд Орос, Хятадын тал дур мэдэн шуудан бичгийн хороо байгуулан, бичиг захидал нэвтрүүлж байсныг дурдаад нэгэнт Монгол улс тусгаар тогтносон учир гадаадын эзэрхэг улсын шуудан бичгийн эрхийг эргүүлэн авч, өөрөө шуудан бичгийн хороо байгуулан ажиллах болсноо мэдэгджээ.
7 дугаар зүйлд 1920 онд МАН-ын төлөөлөгч ЗОУ-д очих үеэр Оросын талаас туслахаар амласан зэр зэвсгийн дутууг гүйцээн олгохыг хүсчээ.
8 дугаар зүйлд Мөн төлөөлөгчийн Орост байх үеэр Оросын талаас туслахаар амласан мөнгөний дутууг гүйцээн олгох нь улс орны эдийн засгийг төвхнүүлэн өөд татахад хэрэгтэй буйг тэмдэглэжээ.
Монголын төлөөлөгчдийн хийсэн энэ мэдэгдэлд Оросын Засгийн газар хэрхэн хандахаас хэлэлцээ ярианы цаашдын өрнөлт хамаарах байлаа. Зөвлөлтийн төлөөлөгчийн тэргүүн С.Духовский Монголын саналыг зүйл бүрээр нь дэмжижээ. Тэрээр Монгол, Хятадын ард түмний хооронд найрамдалт харилцаа тогтооход зуучлахад бэлэн буйгаа илэрхийлэв. Тэрээр Урианхайн асуудал, мөн Оросын харьяат буриад монголчууд Монгол улсад чөлөөтэй нүүн суурьших боломжийг хангах асуудлаар Монголын төлөөлөгчдийн дэвшүүлсэн санал Оросын хөдөлмөрчин олны энхийн хүсэл эрмэлзлэлтэй нийцэж байна хэмээн цохон тэмдэглэжээ.
Данзан хариуд нь талархал илэрхийлэхдээ монгол туургатныг нэгтгэж, тусгаар Монгол улс байгуулах тухай мэдэгдлийг нь нааштай хүлээж авсанд учиргүй баярлав. Гэвч оросууд тэнэг биш тул хэлэлцээг 10 хоногийн дараа үргэлжлүүлэх санал тавив. Духовский монголчуудыг гомдоохгүй гэсэндээ л саналыг нь аман дээрээ дэмжсэн болохоос энэ нь цаанаа нэлээд нарийн асуудал байлаа. Энэ 10 хоногт л мөнөөх монголчуудтай хэлэлцээ хийх эсэх талаарх уулзалт зөвлөлгөөн цаагуураа болсон бололтой.
Юун түрүүн оросууд хил тогтоох асуудлыг авч хэлэлцэхээс татгалзав. Духовский хэлэхдээ “одоо манай этгээд хил хязгаарын тухай хэлэлцэхийг хүсэхгүй. Энэхүү хэлэлцээнд хил хязгаарыг хуучин хэвээр орхихоор тогтоохыг хүснэ. Одоо бид Орос, Монгол хоёр улсын хоорондын хилийг байгуулан тогтоовч сүүлийн өдөр үүнийг тус Хятад лугаа дахиж хэлэлцэх хэрэг гарна” гэв.
Яагаад ингээд байгаа нь хэлэлцээний 7 дугаар зүйл хэлэлцэхэд бүрэн тодорлоо. Духовский Урианхайн талаар мэдэгдэхдээ “Тагна Урианхайн асуудлаар… Монголын төлөөлөгчийн дэвшүүлсэн санал Оросын хөдөлмөрчин олны энхийн хүсэл эрмэлзэлтэй нийцэж байна. Оросын Засгийн газар Тагна Урианхайн газар нутгийн талаар ямар нэгэн санаархал байхгүй, Урианхайн ард түмэн хувь заяагаа өөрөө шийдэх эрхийг дэмжиж байна.”[5] гэсэн үл ойлгогдох юм ярив. Оросууд Урианхайн асуудлыг хэлэлцэх хүсэл ч үгүй, бодлого ч үгүй байсан учир түүнийг ямар ч аргаар хамаагүй хойшлуулах ёстой байжээ. Учир нь, гэвэл үүнээс сар гаруйн өмнө оросууд Урианхайд нэгэн тоглоомын улс байгуулаад Бүгд Найрамдах Тагна-Тува улс гэж нэрлэчихсэн байлаа. Түүнээс гадна Урианхайд суурьшсан оросууд Оросын өөрөө удирдах хөдөлмөрийн колонийн хязгаарын хувьсгалт хороо гэдгийг байгуулаад ЗОУ-ын Үндсэн хуулинд л захирагдаж байх шийдвэр нэгэнт гаргасан байв.[6] Үнэн чанартаа эд мөнөөх тоглоомын шинэ улсын эрх мэдлийг атгаж байсан хэрэг. Чухам иймийн учир Духовский нар ихэд сандарцгаан монголчуудыг элдвээр ятган ухуулга хийсэн бололтой. Хилийн асуудал хэлэлцэхийг яарахгүй байсан нь зөвхөн Урианхайтай холбоотой хэрэг байлаа.
Үүний дараа Оросын тал эдийн засгийн концессыг цуцлах талаар заалт нэмж оруулахыг санал болгосныг монголчууд хүлээн аваагүй байна. Учир нь, оршил зүйлд нэгэнт урьд Хаант Оростой байгуулсан гэрээ хэлэлцээрийг хүчингүй болгосон, нөгөөтэйгүүр хувь хүнд олгосон концесс хугацаатай бөгөөд хувийн асуудал мөн тул хүний эрхийг хөндөх аюултай гэдгийг урьдчилан сэрэмжилсэн байдал ажиглагдаж байна. Хамгийн гол нь Урианхайн өмнөөс ямар нэг заалтаар бууж өгч буй байдал гаргах хэрэгтэй байсан бололтой. Харин хожим Данзанг хөрөнгөтөн гэж буруутгахад хэлэлцээний үед ингэж маргасан нь нэлээд нэрмээс болсон юм.
Гэвч хэлэлцээнийн хамгийн чухал хэсэг нь Гадаад Монголын тусгаар тогтнол ба түүнийг Зөвлөлт Орос улс хүлээн зөвшөөрөх асуудал байв. Энэ удаагийн Монголын төлөөлөгчид нь мөнөөх Эрхүүд байсан “автономт эрх сэргээх” хэрийн мэдлэгтэй гэнэн улс биш байлаа. Гурван улсын гэрээний бахинд хавчигдаж туршлагажсан Ширнэндамдин, Цэрэндорж нар автономи мэтийн үгэнд одоо хууртахгүй. 1921 оны наймдугаар сард Зөвлөлтийн Гадаад явдлын Ардын комиссариатаас Хүрээнд явуулсан “Зөвлөлтийн цэргийг Монголд үлдээх ЗОУ-ын Засгийн газрын зөвшөөрлийн тухай” ноотод “Автономт Монгол” гэж хоёр удаа зориуд тэмдэглэсэн байсан нь шинэ Монгол улсыг зөвлөлтүүд юу гэж үзэж байгааг тод харуулсан хэрэг юм. Зөвлөлтүүд “Хятадын бүгд найрамдах улсын хүрээнд буй болох ирээдүйн холбооны автономт эрхт” Монголын талаар дахин шинэ “гурван улсын хэлэлцээр” байгуулж, монголчуудыг Хятадад зуучилж өгъе гэсэн санал тавилаа. Монголчууд үүнийг нь яагаад ч хүлээж авсангүй.
Найрамдлын гэрээ бичгийг байгуулах хэлэлцээ яриа үүгээр шувтарч, 1921 оны арваннэгдүгээр сарын 5 буюу олноо өргөгдсөний арван нэгдүгээр он, арван сарын шинийн 6-нд Найрсаг харилцаа тогтоох тухай хэлэлцээрт гарын үсэг зурж, тамга даран батлаж, Оросын талаас Духовский, Гец нар, Монголын талаас Данзан, Сүхбаатар, Цэрэндорж, Ширнэндамдин нар гарын үсгээ зуржээ. Гэрээ бичиг гэж монголоор бичсэн болохоос энэ нь үнэндээ гэрээ биш юм. Тэр үед монгол хэлэнд гэрээ, хэлэлцээр, хэлцэл, тунхаглал гэх мэтийн олон улсын эрх зүйн актын нэр томьёо нэг мөр болоогүй байлаа. Зөвлөлтүүд 1946 оны хоёрдугаар сар хүртэл монголчуудтай нэг ч гэрээ байгуулаагүй нь энэ орны тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байсантай холбоотой. Орос эх дээрээ "соглашение" гэж бичсэн энэхүү 13 зүйлт хэлэлцээрийн нэгдүгээрт, “Зөвлөлийн засагт Орос улсын Засгийн газраас гагцхүү хуулийн ёсоор эрх барьсан Монголын ардын Засгийн газрыг хүлээн зөвшөөрөв”[7] гэсэн байна. Зөвлөлтүүд Гадаад Монгол улсыг биш, харин өөрийнх нь ивээл дор буй Монгол дахь Засгийн газрыг л хүлээн зөвшөөрчээ.
Монголын Засгийн газрыг оросууд хүлээн зөвшөөрөхийн хувьд аль 1912 оны Монгол Оросын хэлэлцээрээр зөвшөөрсөн. Дараа нь Монголын Гадаад явдлын яамны сайд Ханддорж 1912 онд, Монгол улсын Ерөнхий сайд Намнансүрэн 1913 онд Орост айлчлахад Засгийн газрын хэмжээнд хүндэтгэн хүлээн авч шинээр тусгаар тогтнолоо зарласан Монголын Засгийн газрыг бүрнээ хүлээн зөвшөөрч байсан. Харин Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзөж, хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоохыг зөвшөөрөхгүй байсан юм. 1921 оны Монголын Засгийн газар яг адилхан санал тавин очиход мөн л Монголын Засгийн газрыг хүлээн зөвшөөрөх авч Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзаж, хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтооыг зөвшөөрсөнгүй. Ялгаатай нь хэлэлцээ хийхээр очсон Монголын дээд хэмжээний төлөөлөгчдийг удтал хүлээлгэсний эцэст Зөвлөлтийн Гадаад яамны доогуур хэмжээний ажилтнууд уулзан хэлэлцээ хийжээ. Орос улсын талаас Монголд суулгах консулын хувьд энэ нь аль 1862 оноос эхтэй ба 1921 онд Зөвлөлт Оросыг төлөөлж Васильев гэгчийг мөн консулаар томилон Монголд суулгасан юм.
Дэлхийн II дайны үр дүнд дэлхийн шинэ хуваагдал буй болж, газрын зураг үндсээрээ өөрчлөгдсөний дараа 1946 оны хоёрдугаар сарын 28-д ЗХУ Монголын тусгаар тогтнолыг анх удаа хүлээн зөвшөөрч, хөрш хоёр орон дипломат харилцаа тогтоосон билээ.
2021.10.25
[1] Лузянин, С. Г. Монголия: Между Китаем и Советской Россией (1920-1924) (“Проблемы дального восттока” №2, 1995) стр-72 [Luzyanin. S.G. Mongolia: Between China and Soviet Russia (1920-1924) (“Problems of the Far East” No. 2, 1995)] p-72
[2] Даш. Д. Борис Захарович Шумяцкий (УБ 1987) [Dash, D Boris Zakharovich Shumyatsky]
[3] Гадаад харилцааны төв архив ф-117 х/н 01 [The Ministry of foreign relationship`s central archive]
[4] Гадаад харилцааны төв архив ф-117 х/н 01 [The Ministry of foreign relationship`s central archive]
[5] Гадаад харилцааны төв архив ф-117 х/н 01 [The Ministry of foreign relationship`s central archive]
[6] Нямаа. А. Орос дахь Монгол угсаатны улсууд, Бүгд найрамдах Тува улс (УБ 1995) х-97 [Nyamaa, A. Ethnic Mongols in the Russia: Repulic of Tuva]
[7] Гадаад харилцааны төв архив ф-117 х/н 01 [The Ministry of foreign relationship`s central archive]
Баабар: Монгол Зөвлөлтийн 1921 оны хэлэлцээр
Bolod.mn
Сэтгэгдэл (0)
Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу. Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно
Баярын өдрүүдээр ажиллах зах, худалдааны төвийн хуваарь 11:03 Үндэсний их баяр наадмаар томоохон зах, худалдааны төвүүдийн ажиллах цагийн хуваарийг танилцуулж байна.
Үндэсний их баяр наадмаар томоохон зах, худалдааны төвүүдийн ажиллах цагийн хуваарийг танилцуулж байна.
»»
Үндэсний их баяр наадамд зодоглохоор бүртгүүлсэн БӨХЧҮҮДИЙН ЖАГСААЛТ 09:59 Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114 жил,
Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114 жил,
»»
Б.Түвшинтөгс: Амиа хорлосон багшийн цалинг хуурамч дипломтой эсэхээс үл хамааран ажил үүргээ гүйцэтгэснийг нь үнэлж олгосон 09:49 Саяхан Хөвсгөл аймгийн Арбулаг сумын сургуулийн математикийн багш хуурамч диплом ашигласан хэрэгт буруутгагдаж,
Саяхан Хөвсгөл аймгийн Арбулаг сумын сургуулийн математикийн багш хуурамч диплом ашигласан хэрэгт буруутгагдаж,
»»
Юн Сук Ёл баривчлагдсан тул сонсголд оролцож чадсангүй 09:48 Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч Юн Сук Ёлыг арванхоёрдугаар сарын 3-нд цэргийн онц байдал тогтоох зарлигаас өмнө
Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч Юн Сук Ёлыг арванхоёрдугаар сарын 3-нд цэргийн онц байдал тогтоох зарлигаас өмнө
»»
Хятадад литийн том орд илэрчээ 09:19 БЭЭЖИН, 2025 оны долоодугаар сарын 9 /KAZINFORM/. Хятадад хамгийн томоохонд тооцогдох литийн хүдрийн ордыг
БЭЭЖИН, 2025 оны долоодугаар сарын 9 /KAZINFORM/. Хятадад хамгийн томоохонд тооцогдох литийн хүдрийн ордыг
»»
Баяр наадмын өдрүүдэд цаг агаар ямар байх вэ 15:06 2025 оны долоодугаар сарын 7-16-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв
2025 оны долоодугаар сарын 7-16-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв
»»
ХЭҮК-ын гишүүн Ж.Хунанг “Хүний эрхийн төлөө онцлох хүн”-ээр тодрууллаа 15:04 “People” сэтгүүлээс эх орон, ард түмэндээ онцгой гавьяа байгуулж, нийгмийн хөгжилд бодит хувь нэмэр оруулсан хувь хүн,
“People” сэтгүүлээс эх орон, ард түмэндээ онцгой гавьяа байгуулж, нийгмийн хөгжилд бодит хувь нэмэр оруулсан хувь хүн,
»»
"Астана-2025" дэлхийн цомоос Г.Лундаа мөнгө, О.Бямба-Эрдэнэ хүрэл медаль хүртлээ 12:48 Казахстан улсын Астана хотод сонирхогчдын боксын дэлхийн цомын тэмцээн зургаадугаар сарын 30-наас долоодугаар
Казахстан улсын Астана хотод сонирхогчдын боксын дэлхийн цомын тэмцээн зургаадугаар сарын 30-наас долоодугаар
»»
Урт цагааны цэцэрлэгт хүрээлэнг өнөөдөр нээнэ 12:18 "Урт цагаан" худалдаа, үйлчилгээний төвийн барилгыг 2024 оны нэгдүгээр сард нурааж, далд зогсоол бүхий цэцэрлэгт
"Урт цагаан" худалдаа, үйлчилгээний төвийн барилгыг 2024 оны нэгдүгээр сард нурааж, далд зогсоол бүхий цэцэрлэгт
»»
Хоолны жор: Зөөлөн, шүүслэг шорлог хийх арга 11:59 Амралт, аялалд явах гээд шорлогны махаа яаж амтлахаа шийдээгүй байгаа бол энэ жорыг туршаад үзээрэй. Зөөлөн, шүүслэг
Амралт, аялалд явах гээд шорлогны махаа яаж амтлахаа шийдээгүй байгаа бол энэ жорыг туршаад үзээрэй. Зөөлөн, шүүслэг
»»
Наадмын нээлтийг давтан тоглоно, тасалбарын үнэ ₮80,000 11:08 Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,
Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,
»»
Палестин улс байгуулахыг Израил улс зөвшөөрөхгүй гэж мэдэгджээ 11:00 ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 8 /TASS/. Бүрэн эрхт тусгаар тогтносон Палестин улсыг байгуулахыг, мөн тус
ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 8 /TASS/. Бүрэн эрхт тусгаар тогтносон Палестин улсыг байгуулахыг, мөн тус
»»
Цагдаагийн алба хаагч Д.Энхтайван хүүхэд эх барьж авчээ 19:34 "Цагдаагийн алба хаагч Д.Энхтайван төрөх гэж байсан эхийг эсэн мэнд эх барьж авсан" хэмээн цагдаагийн байгууллагаас мэдээлэв.
"Цагдаагийн алба хаагч Д.Энхтайван төрөх гэж байсан эхийг эсэн мэнд эх барьж авсан" хэмээн цагдаагийн байгууллагаас мэдээлэв.
»»
Машин хулгайлсан өсвөр насны хүүхдүүд бусдыг ХУТГАЛЖ гэмтээжээ 18:56 Улаанбаатар хотод оршин суух хаягтай, 15 настай У, 16 настай Г, 19 настай Б, 13 настай А, 14 настай М нар нь Чингэлтэй,
Улаанбаатар хотод оршин суух хаягтай, 15 настай У, 16 настай Г, 19 настай Б, 13 настай А, 14 настай М нар нь Чингэлтэй,
»»
"Дээлтэй Монгол-2025" наадмын үеэр замын хөдөлгөөн түр хязгаарлана 18:49 Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114 жил,
Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114 жил,
»»
Баяр наадмаар зарим агаарын бүсэд зөвшөөрөлгүй дрон нисгэхийг хориглов 18:38 Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114, Ардын
Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114, Ардын
»»
Наадмын хуушуур хийх зөвшөөрлийг дүүргүүд олгодог 18:22 Өнөөдөр нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн болж, Үндэсний их баяр наадмын бэлтгэл ажил, тэр дундаа
Өнөөдөр нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн болж, Үндэсний их баяр наадмын бэлтгэл ажил, тэр дундаа
»»
"Эрдэнэт үйлдвэр"-ийн захирал асан Ц.Даваацэрэнгийн хэргийг шалгаж дуусчээ 17:36 "Эрдэнэт үйлдвэр"-ийн захирал асан Ц.Даваацэрэнгийн хэргийг шалгаж дуусч, нийслэлийн прокурорын байгууллагаас анхан
"Эрдэнэт үйлдвэр"-ийн захирал асан Ц.Даваацэрэнгийн хэргийг шалгаж дуусч, нийслэлийн прокурорын байгууллагаас анхан
»»
Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний 21:00 цагт дахин тоглоно 16:38 Tулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,
Tулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,
»»
Сэлэнгэ аймгаас оргосон оргодлыг баривчилжээ 15:43 Оргодол этгээдийг баривчилж, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байна. Тодруулбал, Оргодол этгээд “Т”нь Сэлэнгэ аймгийн
Оргодол этгээдийг баривчилж, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байна. Тодруулбал, Оргодол этгээд “Т”нь Сэлэнгэ аймгийн
»»
Хойд дүр тодруулах нь 14-р Далай ламын дураараа шийддэг асуудал биш гэв 14:16 14-р Далай лам дахин төрөх тухай мэдэгдэл гаргасны дараа Хятадын Буддын шашны холбоо пүрэв гарагт албан ёсны мэдэгдэл хийжээ.
14-р Далай лам дахин төрөх тухай мэдэгдэл гаргасны дараа Хятадын Буддын шашны холбоо пүрэв гарагт албан ёсны мэдэгдэл хийжээ.
»»
Хүүхдийг морин дээр бэхэлж мордуулан амийг нь хохироосон гэх хэргийг Дээд шүүх шийдэв 14:11 Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар Я.Ц-д холбогдох хэргийг шүүгдэгчийн
Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар Я.Ц-д холбогдох хэргийг шүүгдэгчийн
»»
Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарухито “Чингис хаан” үндэсний музейд зочиллоо 13:37 Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар төрийн айлчлал хийж буй Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар төрийн айлчлал хийж буй Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн
»»
Техаст үерийн улмаас амиа алдсан хүний тоо нэмэгджээ 13:25 ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 7 /CNN/. АНУ-ын Техас муж улсад хүчтэй үер болсны улмаас амиа алдсан
ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 7 /CNN/. АНУ-ын Техас муж улсад хүчтэй үер болсны улмаас амиа алдсан
»»
“Шөвгөрсөн бөхчүүд шинжилгээнд хамрагдаагүй бол цол олгохгүй” 10:47 Монголын үндэсний допингийн эсрэг байгууллагаас 21 аймаг, алслагдсан гурван дүүргийн хэмжээнд допингийн эсрэг
Монголын үндэсний допингийн эсрэг байгууллагаас 21 аймаг, алслагдсан гурван дүүргийн хэмжээнд допингийн эсрэг
»»
"PLAYTIME 2025" наадмын үеэр 10 сүх, 33 хайч хураан авчээ 10:42 "Playtime 2025" арга хэмжээний үеэр металл илрүүлэгч ашиглан нийт 10 сүх, 33 хайч, 7 зодооны хэрэгсэл хураан авчээ.
"Playtime 2025" арга хэмжээний үеэр металл илрүүлэгч ашиглан нийт 10 сүх, 33 хайч, 7 зодооны хэрэгсэл хураан авчээ.
»»
BTS хамтлаг 2026 онд шинэ цомог гаргаж, дэлхийн аялан тоглолт хийнэ 10:33 Өмнөд Солонгосын алдарт BTS хамтлаг “Weverse” платформ дээр шууд дамжуулалт хийх үеэрээ ирэх жил эргэн эрэлтээ
Өмнөд Солонгосын алдарт BTS хамтлаг “Weverse” платформ дээр шууд дамжуулалт хийх үеэрээ ирэх жил эргэн эрэлтээ
»»
Наадмын нээлт, хаалтыг 21 аймгийн төв талбайд шууд дамжуулна 16:30 Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны ээлжит хуралдаанаар Тулгар төрийн 2234, Их Монгол Улсын 819,
Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны ээлжит хуралдаанаар Тулгар төрийн 2234, Их Монгол Улсын 819,
»»
Өсвөр насны хүүхдүүд гудамжинд танхайрсан үйлдлийг шалгаж байгаа 16:02 Зайсангийн Оргил худалдааны төв орчимд 12-16 насны согтуу хүүхдүүд танхайрсан зураг, бичлэг олон нийтийн сүлжээнд цацагдсан.
Зайсангийн Оргил худалдааны төв орчимд 12-16 насны согтуу хүүхдүүд танхайрсан зураг, бичлэг олон нийтийн сүлжээнд цацагдсан.
»»
Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний 21:00 цагт дахин тоглоно 14:19 Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,
Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,
»»
“Хүннү Эйр” Улаанбаатар–Эрээн чиглэлийн нислэгийг 7-р сарын 10-ноос өдөр бүр эхлүүлнэ 00:09 2025 оны 7-р сарын 3, Улаанбаатар — Монголын иргэний агаарын тээврийн “Хүннү Эйр” ХХК энэ сарын 10-наас эхлэн Улаанбаатар-Эрээн чиглэлийн шууд нислэгээ өдөр бүрийн тогтмол давтамжтайгаар сэргээхээр болсноо мэдэгдлээ.
2025 оны 7-р сарын 3, Улаанбаатар — Монголын иргэний агаарын тээврийн “Хүннү Эйр” ХХК энэ сарын 10-наас эхлэн Улаанбаатар-Эрээн чиглэлийн шууд нислэгээ өдөр бүрийн тогтмол давтамжтайгаар сэргээхээр болсноо мэдэгдлээ.
»»
ЦЕГ: Хар тамхитай тэмцэх газрын алба хаагчид PLAYTIME болж буй тухайн газар ажиллаж байгаа 15:37 Өчигдөр буюу пүрэв гарагт жил бүр болдог PLAYTIME хөгжмийн фестивал арга хэмжээ Налайх дүүргийн нутагт гурав хоног
Өчигдөр буюу пүрэв гарагт жил бүр болдог PLAYTIME хөгжмийн фестивал арга хэмжээ Налайх дүүргийн нутагт гурав хоног
»»
НӨАТ-ын буцаан олголтыг энэ сард иргэдийн дансанд шилжүүлнэ 15:32 2025 оны хоёрдугаар улирал буюу 4, 5, 6-р сарын төлбөрийн баримтаа долдугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө
2025 оны хоёрдугаар улирал буюу 4, 5, 6-р сарын төлбөрийн баримтаа долдугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө
»»
Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа 15:08 Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн 3, 4 дүгээр багц тендерийг задалж, тав хувааж зарлана гэдгийг өнгөрсөн долоо
Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн 3, 4 дүгээр багц тендерийг задалж, тав хувааж зарлана гэдгийг өнгөрсөн долоо
»»
ХӨСҮТ: 10-14 насны 4591 хүүхэд улаанбурханаар өвджээ 14:20 Xалдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс гаргасан мэдээллээр, 2025 оны долдугаар сарын 4-ны байдлаар улаанбурхан
Xалдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс гаргасан мэдээллээр, 2025 оны долдугаар сарын 4-ны байдлаар улаанбурхан
»»
И.Цэлмүүн шатрын өсвөрийн дэлхийн цомоос медаль хүртсэн анхны тамирчин болов 14:11 Гүрж улсын Батуми хотод шатрын 8, 10, 12 насныхны Дэлхийн цомын тэмцээн зургадугаар сарын 22-ноос долоодугаар
Гүрж улсын Батуми хотод шатрын 8, 10, 12 насныхны Дэлхийн цомын тэмцээн зургадугаар сарын 22-ноос долоодугаар
»»
Бусдыг хутгалсан гэх этгээдүүдийг хяналтын камерын тусламжтай олж тогтоон мөрдөн шалгаж байна 10:34 Энэ оны 07 дугаар сарын 03-ны өдөр цахим орчинд “Үл таних этгээд дүүг минь зөрж өнгөрөхдөө хутгалсан байна” гэх мэдээлэл нийтлэгдсэн.
Энэ оны 07 дугаар сарын 03-ны өдөр цахим орчинд “Үл таних этгээд дүүг минь зөрж өнгөрөхдөө хутгалсан байна” гэх мэдээлэл нийтлэгдсэн.
»»
Ээлжийн амралтын мөнгөө дутуу авбал маргаан таслах комиссоор шийдүүлэх боломжтой 10:32 –Зарим хүмүүс ээлжийн амралтын мөнгө нь бодсоноос нь бага орсон гээд байдаг. Үндсэн цалингаас нь ээлжийн амралтын
–Зарим хүмүүс ээлжийн амралтын мөнгө нь бодсоноос нь бага орсон гээд байдаг. Үндсэн цалингаас нь ээлжийн амралтын
»»
Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын нутагт гарсан түймрийг бүрэн унтраалаа 10:07 Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын Баян багийн “Хар морьт” гэдэг газар гарсан ойн гал түймрийг өнөөдөр /2025.07.03/ 13:41
Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын Баян багийн “Хар морьт” гэдэг газар гарсан ойн гал түймрийг өнөөдөр /2025.07.03/ 13:41
»»
Labubu-г бүтээгч Хятадын хамгийн залуу тэрбумтан боллоо 10:01 “Pop Mart” компанийн тэргүүн, 38 настай Ван Нин Хятадын хамгийн баян 10 хүний тоонд багтаж, улсынхаа хамгийн залуу тэрбумтан болжээ.
“Pop Mart” компанийн тэргүүн, 38 настай Ван Нин Хятадын хамгийн баян 10 хүний тоонд багтаж, улсынхаа хамгийн залуу тэрбумтан болжээ.
»»
Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай 6,7 тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана 09:53 Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан боллоо.
Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан боллоо.
»»
Хятадын эрдэмтэд хүчирхэг шинэ оптик тооцоолох чип бүтээжээ 17:48 Хятадын эрдэмтэд тооцоолол хийхдээ цахилгааны оронд гэрэл ашиглаж ажилладаг компьютерийн чипийг бүтээжээ.
Хятадын эрдэмтэд тооцоолол хийхдээ цахилгааны оронд гэрэл ашиглаж ажилладаг компьютерийн чипийг бүтээжээ.
»»
Ливерпулийн довтлогч Диого Жота 28 насандаа таалал төгслөө 17:44 Английн Премьер лигийн аварга Ливерпуль багийн довтлогч Диого Жота Испанид автомашины ослоор өөд боллоо.
Английн Премьер лигийн аварга Ливерпуль багийн довтлогч Диого Жота Испанид автомашины ослоор өөд боллоо.
»»
Өсвөрийн шатарчдын “Дэлхийн цом” тэмцээнээс И.Цэлмүүн хүрэл медаль хүртжээ 17:36 Монгол Улсын дөрвөн удаагийн аварга шатарчин И.Цэлмүүн өсвөрийн шатарчдын “Дэлхийн цом” тэмцээнээс хүрэл медаль хүртсэн байна.
Монгол Улсын дөрвөн удаагийн аварга шатарчин И.Цэлмүүн өсвөрийн шатарчдын “Дэлхийн цом” тэмцээнээс хүрэл медаль хүртсэн байна.
»»
II улирлын баримтаа энэ сарын 8-ны дотор бүртгүүлж, НӨАТ-ын буцаан олголт авна 16:07 2025 оны хоёрдугаар улирлын төлбөрийн баримтаа долоодугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө амжиж бүртгүүлэн НӨАТ-ын буцаан олголтын урамшууллаа авна.
2025 оны хоёрдугаар улирлын төлбөрийн баримтаа долоодугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө амжиж бүртгүүлэн НӨАТ-ын буцаан олголтын урамшууллаа авна.
»»
Хойд Солонгос улс аялал жуулчлалын шинэ бүсээ нээв 15:46 Хойд Солонгос улс зургадугаар сарын 24-ний өдөр Вонсан Калма аялал жуулчлалын бүсийг нээлээ. Далайн эргийн шинэ
Хойд Солонгос улс зургадугаар сарын 24-ний өдөр Вонсан Калма аялал жуулчлалын бүсийг нээлээ. Далайн эргийн шинэ
»»
Чансаатай хөгжлийг дэмжиж буй Өвөр Монголын практик 14:58 ХКН-ын төв хорооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ши Жиньпин 2023 оны 06-р сард ӨМӨЗО-нд дөрөв дэх удаа ажиллаж, Өвөр Монголын ажлыг удирдан чиглүүлэв. Ши Жиньпин дарга:
- Бид ХКН-ын төв хорооноос ӨМӨЗО-нд авч буй стратегийн бодлогыг тууштай баримталж, хөгжлийн шинэ үзэл баримтлалыг бүрэн, үнэн зөв, иж бүрэн хэрэгжүүлэх ёстой. Чансаатай хөгжлийг ахиулах үндсэн зорилтод анхаарлаа хандуулан, Хятадын үндэстнүүдийн хамтын цогцын ухамсрыг бэхжүүлж, хөгжил, аюулгүй байдалд адилхан ач холбогдол өгөх ёстой. Экологийг тэргүүнд тавих ногоон хөгжлийн чиг баримжааг баримталж, хөгжлийн шинэ хэв маягийг бий болгоход идэвхтэй нэгдэж, үйлчилнэ. "Экологийн болон аюулгүйн халхавч", "Хоёр бааз", "Нэг гүүрэн гарц"-ын бүтээн байгуулалтад шинэ амжилт үзүүлж, Өвөр Монголд Хятад маягийн орчин үеийн шинэчлэлийн шинэ хуудсыг нээх ёстой гэж онцоллоо.
2025 оны Зуны Давосын форум дах ”Хятадын хэв маяг” 14:55 2025 оны Зуны Давосын форумын үеэр Тяньжинь хот хамгийн сүүлийн үеийн технологи, ухаалаг үйлдвэрлэл, түүхэн соёл, хотын өнгө үзэмж зэрэг олон төрлийн сэдвийг хамарч, үүний зэрэгцээ соёлын биет бус өвийн гайхамшигт төслүүд, соёл урлагийн тоглолт, тусгай хоолны амталгаа болон бусад арга хэмжээнүүд зохион байгуулж, өнгөрсөн ба одоо үеийг хослуулсан, нээлттэй, хүртээмжтэй байдал, инновац ба дэвшлийг агуулсан "Хятадын хэв маяг"-ийг зочдод мэдрүүлсэн байна.
2025 оны Зуны Давосын форумын үеэр Тяньжинь хот хамгийн сүүлийн үеийн технологи, ухаалаг үйлдвэрлэл, түүхэн соёл, хотын өнгө үзэмж зэрэг олон төрлийн сэдвийг хамарч, үүний зэрэгцээ соёлын биет бус өвийн гайхамшигт төслүүд, соёл урлагийн тоглолт, тусгай хоолны амталгаа болон бусад арга хэмжээнүүд зохион байгуулж, өнгөрсөн ба одоо үеийг хослуулсан, нээлттэй, хүртээмжтэй байдал, инновац ба дэвшлийг агуулсан "Хятадын хэв маяг"-ийг зочдод мэдрүүлсэн байна.
»»
УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг Counter strike-2 тоглоомын дэлхийн аваргын дэд байрт шалгарсан “THE MONGOLZ” багийн тамирчидтай уулзлаа 13:36 АНУ-д болсон Countre strike-2 энэ оны эхний дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс Монголын The MongolZ баг Ази тивээс
АНУ-д болсон Countre strike-2 энэ оны эхний дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс Монголын The MongolZ баг Ази тивээс
»»
Унадаг дугуйтай бага насны хүүхэд замын хөдөлгөөнд оролцож байх үедээ ачааны машинд дайруулж, амь насаа алджээ 13:27 Энэ оны 06 дугаар сарын 27-ны өдөр Увс аймгийн цагдаагийн газарт “Гурван замын уулзварт ачааны автомашин унадаг
Энэ оны 06 дугаар сарын 27-ны өдөр Увс аймгийн цагдаагийн газарт “Гурван замын уулзварт ачааны автомашин унадаг
»»
Юн Сук Ёл баривчлагдсан тул сонсголд оролцож чадсангүй 09:48 Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч Юн Сук Ёлыг арванхоёрдугаар сарын 3-нд цэргийн онц байдал тогтоох зарлигаас өмнө
Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч Юн Сук Ёлыг арванхоёрдугаар сарын 3-нд цэргийн онц байдал тогтоох зарлигаас өмнө
»»
Маск шинэ нам байгуулахаа зарлаж, Трамп түүнийг нь шүүмжлэв 14:47 АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп ойрын холбоотон байсан Илон Маскийн улс төрийн шинэ нам байгуулах төлөвлөгөөг шүүмжиллээ.
АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп ойрын холбоотон байсан Илон Маскийн улс төрийн шинэ нам байгуулах төлөвлөгөөг шүүмжиллээ.
»»
Трамп: Путин дайныг зогсоогоогүйд сэтгэл дундуур байна 12:02 Долдугаар сарын 7-нд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Израилийн Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяхугийг Цагаан
Долдугаар сарын 7-нд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Израилийн Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяхугийг Цагаан
»»
Палестин улс байгуулахыг Израил улс зөвшөөрөхгүй гэж мэдэгджээ 11:00 ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 8 /TASS/. Бүрэн эрхт тусгаар тогтносон Палестин улсыг байгуулахыг, мөн тус
ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 8 /TASS/. Бүрэн эрхт тусгаар тогтносон Палестин улсыг байгуулахыг, мөн тус
»»
Хойд дүр тодруулах нь 14-р Далай ламын дураараа шийддэг асуудал биш гэв 14:16 14-р Далай лам дахин төрөх тухай мэдэгдэл гаргасны дараа Хятадын Буддын шашны холбоо пүрэв гарагт албан ёсны мэдэгдэл хийжээ.
14-р Далай лам дахин төрөх тухай мэдэгдэл гаргасны дараа Хятадын Буддын шашны холбоо пүрэв гарагт албан ёсны мэдэгдэл хийжээ.
»»
Техаст үерийн улмаас амиа алдсан хүний тоо нэмэгджээ 13:25 ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 7 /CNN/. АНУ-ын Техас муж улсад хүчтэй үер болсны улмаас амиа алдсан
ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 7 /CNN/. АНУ-ын Техас муж улсад хүчтэй үер болсны улмаас амиа алдсан
»»
И.Маск шинээр нам байгуулна 10:32 ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 6 /DW/. Дэлхийн хамгийн баян хүн гэгддэг Илон Маск “Америкийн нам”
ВАШИНГТОН, 2025 оны долоодугаар сарын 6 /DW/. Дэлхийн хамгийн баян хүн гэгддэг Илон Маск “Америкийн нам”
»»
Хойд Солонгос улс аялал жуулчлалын шинэ бүсээ нээв 15:46 Хойд Солонгос улс зургадугаар сарын 24-ний өдөр Вонсан Калма аялал жуулчлалын бүсийг нээлээ. Далайн эргийн шинэ
Хойд Солонгос улс зургадугаар сарын 24-ний өдөр Вонсан Калма аялал жуулчлалын бүсийг нээлээ. Далайн эргийн шинэ
»»
Хэт халалтын улмаас Франц сургуулиудын үйл ажиллагааг зогсоож, Итали гадаа ажиллахыг хязгаарлав 09:44 Европт хэт халалт эхэлсний улмаас Франц сургууль, цэцэрлэгүүдийн үйл ажиллагааг зогсоож, Итали гадаа ажиллахыг хязгаарласан байна.
Европт хэт халалт эхэлсний улмаас Франц сургууль, цэцэрлэгүүдийн үйл ажиллагааг зогсоож, Итали гадаа ажиллахыг хязгаарласан байна.
»»
Д.Трамп: Израиль гал зогсооход шаардлагатай нөхцөлүүдийг хүлээж авлаа 15:13 АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп долдугаар сарын 1-нд мэдэгдэхдээ, Израиль Палестины Исламын эсэргүүцлийн хөдөлгөөн
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп долдугаар сарын 1-нд мэдэгдэхдээ, Израиль Палестины Исламын эсэргүүцлийн хөдөлгөөн
»»
Путин, Макрон нар гурван жилийн дараа дахин утсаар ярилаа 12:47 ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар долдугаар сарын 1-ний өдөр утсаар
ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар долдугаар сарын 1-ний өдөр утсаар
»»
Путин, Макрон нар гурван жилийн дараа утсаар ярихдаа Иран, Украины асуудлыг хэлэлцэв 08:59 ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин болон Францын ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар Иран-Израилын мөргөлдөөн,
ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин болон Францын ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар Иран-Израилын мөргөлдөөн,
»»
Трампаас болж унасан АНУ-ын хөрөнгийн зах зээл одоо түүхэн дээд түвшинд хүрэв, энэ өсөлт хэр удаан үргэлжлэх вэ 11:24 АНУ-ын хөрөнгийн зах зээл сүүлийн саруудад олон сорилттой тулгарсан. Ерөнхийлөгч Доналд Трампын гаалийн татвар,
АНУ-ын хөрөнгийн зах зээл сүүлийн саруудад олон сорилттой тулгарсан. Ерөнхийлөгч Доналд Трампын гаалийн татвар,
»»
Дональд Трампын дэвшүүлсэн хуулийн төслийг Маск дахин шүүмжлэв 09:25 Зургадугаар сарын 28-ны өдөр Америкийн бизнес эрхлэгч Элон Маск АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трампын дэвшүүлсэн "том мөртөө
Зургадугаар сарын 28-ны өдөр Америкийн бизнес эрхлэгч Элон Маск АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трампын дэвшүүлсэн "том мөртөө
»»
Баруун Европ даяар хэт халж байна 15:25 БЕРЛИН, 2025 оны зургаадугаар сарын 30 /DW/. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Баруун Европын орнуудад агаарын хэм
БЕРЛИН, 2025 оны зургаадугаар сарын 30 /DW/. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Баруун Европын орнуудад агаарын хэм
»»
Японд ажлаас үүдэлтэй сэтгэцийн өвчлөл дээд хэмжээнд хүрчээ 18:24 ТОКИО, 2025 оны зургаадугаар сарын 27 /NHK/. Японд ажилтай холбоотой сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудлаар
ТОКИО, 2025 оны зургаадугаар сарын 27 /NHK/. Японд ажилтай холбоотой сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудлаар
»»
АНУ, Хятад улс худалдааны хэлэлцээр байгуулжээ 13:46 ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 27 /TASS/. АНУ энэ сарын 25-нд БНХАУ-тай худалдааны шинэ
ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 27 /TASS/. АНУ энэ сарын 25-нд БНХАУ-тай худалдааны шинэ
»»
Ираны дээд удирдагч: АНУ-ын цохилт ямар ч үр дүнд хүрээгүй 10:24 Ираны дээд удирдагч Аятолла Али Хамней АНУ-ын Ираны цөмийн байгууламжуудад өгсөн агаарын цохилт нь нөхцөл
Ираны дээд удирдагч Аятолла Али Хамней АНУ-ын Ираны цөмийн байгууламжуудад өгсөн агаарын цохилт нь нөхцөл
»»
Кенид улс даяар жагсаал болж, 16 хүн амь үрэгджээ 10:16 “Amnesty Kenya” байгууллага мэдэгдэл хийхдээ лхагва гарагт /2025.06.25/ улс даяар явагдсан засгийн газрыг эсэргүүцсэн
“Amnesty Kenya” байгууллага мэдэгдэл хийхдээ лхагва гарагт /2025.06.25/ улс даяар явагдсан засгийн газрыг эсэргүүцсэн
»»
Израил-Ираны дайн ба “Сибирийн хүч-2” 08:39 БЭЭЖИН, 2025 оны зургаадугаар сарын 26 /DW/. Оросоос эрчим хүчний хэт хамааралтай болохоос болгоомжилдог
БЭЭЖИН, 2025 оны зургаадугаар сарын 26 /DW/. Оросоос эрчим хүчний хэт хамааралтай болохоос болгоомжилдог
»»
Парист орсон хүчтэй аадар борооны улмаас RER галт тэрэгний буудал усанд автжээ 14:12 Парист орсон хүчтэй аадар борооны улмаас RER галт тэрэгний буудал усанд автжээ. Улсын хэмжээнд хэт халалтын улмаас аадар бороо үргэлжилж, сүүлийн өдрүүдэд агаарын хэм 40°C давжээ.
Парист орсон хүчтэй аадар борооны улмаас RER галт тэрэгний буудал усанд автжээ. Улсын хэмжээнд хэт халалтын улмаас аадар бороо үргэлжилж, сүүлийн өдрүүдэд агаарын хэм 40°C давжээ.
»»
Д.Амарбаясгалан: УИХ-ын гишүүд хэт ЭМЗЭГ байгаад хэрэггүй. Гүтгэх, доромжлуулах олон нөхцөл байдлыг улстөрч хүн туулаад явдаг 14:42 Д.Амарбаясгалан: УИХ-ын гишүүд хэт ЭМЗЭГ байгаад хэрэггүй. Гүтгэх, доромжлуулах олон нөхцөл байдлыг улстөрч хүн туулаад явдаг
Д.Амарбаясгалан: УИХ-ын гишүүд хэт ЭМЗЭГ байгаад хэрэггүй. Гүтгэх, доромжлуулах олон нөхцөл байдлыг улстөрч хүн туулаад явдаг
»»
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боловсролын чанар, хүртээмжийн асуудлыг төвлөрлийг сааруулах, нийслэл Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах бодлоготой уялдуулж шийдвэрлэнэ 18:07 Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боловсролын чанар, хүртээмжийн асуудлыг төвлөрлийг сааруулах, нийслэл
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боловсролын чанар, хүртээмжийн асуудлыг төвлөрлийг сааруулах, нийслэл
»»
ХЗДХ-ийн сайд О.Алтангэрэл: Ухаа Худагийн ордын төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох тогтоолын төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлнэ 12:07 Монгол Улсын Засгийн газраас стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд гэж УИХ-аас тогтоосон Ухаа Худагийн
Монгол Улсын Засгийн газраас стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд гэж УИХ-аас тогтоосон Ухаа Худагийн
»»
Батзандан яаж ажиллах ёстойг Учрал санууллаа 14:24
Нүүрсний үнэ унаж байгаатай холбоотойгоор төсөвт тодотгол хийх үү гэдэг асуудал үүссэн 18:27 Нүүрсний үнэ унаж байгаатай холбоотойгоор төсөвт тодотгол хийх үү гэдэг асуудал үүссэн. Харин энэ талаар Сангийн сайд
Нүүрсний үнэ унаж байгаатай холбоотойгоор төсөвт тодотгол хийх үү гэдэг асуудал үүссэн. Харин энэ талаар Сангийн сайд
»»
Сар шинийн амралтыг 7-10 хоног болгож сунгахыг та дэмжих үү? 21:13
Б.Жаргалсайхан: Монголчууд юм үзээгүй зангаасаа болж дээр доороо хэрэлдэж алалцдаг учраас улс хөгжихгүй байна 11:50
ВИДЕО: БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сок Ёол баривчлагдахаасаа өмнө богино хэмжээний ганцаарчилсан мэдэгдэл хийжээ 17:15 Онц байдал тогтоосонтой нь холбогдуулан БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сок Ёолийг баривчлах тушаал гаргаж өнөөдөр өглөө
Онц байдал тогтоосонтой нь холбогдуулан БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сок Ёолийг баривчлах тушаал гаргаж өнөөдөр өглөө
»»
Хамтарсан Засгийн газрын 2024-2028 онд хэрэгжүүлэх 14 мега төслийг танилцуулж байна - Төсөл-8 Гангийн үйлдвэр 11:33
150 мВт хүчин чадалтай станц эрчим хүчээ нийлүүлж эхэллээ 18:43
СТАНДАРТ бидний амьд явах баталгаа 18:22
Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулж байгаа хувийн хэвшлийнхэндээ баярлалаа 13:48 Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулж байгаа хувийн хэвшлийнхэндээ баярлалаа. Хамтдаа зүтгэж, эрчээ алдсан ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ салбарыг сэргээцгээе!
#GoMongolia
Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулж байгаа хувийн хэвшлийнхэндээ баярлалаа. Хамтдаа зүтгэж, эрчээ алдсан ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ салбарыг сэргээцгээе!
#GoMongolia
»»
Х.Нямбаатар: “Сэлбэ дэд төв” дээр газар чөлөөлөлт 2200 айлаас 1500 айлтай гэрээ хийгээд байна 10:57 Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар: “Сэлбэ дэд төв” дээр газар чөлөөлөлт 2200 айлаас
Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар: “Сэлбэ дэд төв” дээр газар чөлөөлөлт 2200 айлаас
»»
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Улаанбаатар хотын бүтээн байгуулалтын талаар сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа 17:57 Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Хамтарсан Засгийн газар Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого бүхий үйл ажиллагааны хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Хамтарсан Засгийн газар Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого бүхий үйл ажиллагааны хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.
»»
Хамтарсан Засгийн газар 2024-2028 онд 14 мега төсөл хэрэгжүүлнэ 23:25 Төсөл-1
Элон Маск хиймэл оюун ухаан ашиглан дэлхийн удирдагчдын загварын шоу хийжээ 22:02 Элон Маск дэлхийн улс төрийн удирдагчид болон технологийн аваргуудыг хиймэл оюун ухаанаар бүтээгдсэн виртуал
Элон Маск дэлхийн улс төрийн удирдагчид болон технологийн аваргуудыг хиймэл оюун ухаанаар бүтээгдсэн виртуал
»»
Авлигачид ялах уу, ард түмэн ялах уу? 20:36
Ахмадуудад туслах робот хүүг зохион бүтээжээ 14:45 Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.
Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.
»»
Газар тариалан, гурилын үйлдвэрлэл жилд 3-4% ашигтай. Харин уул уурхайн үйлдвэрлэл 40-50% ашигтай 20:57