2023-05-16Сонгодог урлагийнхан цалингаараа амьдрах аргагүй болсноо зарлаж, ажил хаялт хийхээ мэдэгдэн, зарим нь хар ажил хийж буйгаа ч харуулаад байна. Энэ удаад жүжигчин Г.Отгонцэцэг өөрийн дансны хуулгыг ил болголоо.
Тэрбээр, "Эрт цагт алтан үеийн ах эгч, эмээ өвөө агуу жүжигчид, найруулагч нар маань урлаг соёлын үйлчилгээг ард түмэндээ түгээж, соён гэгээрүүлэх ажлыг улс орон даяар түгээж уйгагүй ажилласныхаа төлөө сайдын дайтай цалин авдаг байсан гэж нэгэнтээ сонсож байснаас, нүдээрээ үзээгүй ээ. Тэр үед тэр чинээгээрээ л урлаг соёлын үйл ажиллагаа, уран бүтээл нь чанартай байж, уран бүтээлчид нь үнэ цэнэтэй мэдлэг туршлагатай байж, чанартай сайхан бүтээлүүдийг төр засгийн дэмжлэгтэйгээр ар араас нь гаргадаг, бүхий л уран бүтээлд чанарын хувьд өндөр шаардлага, өндөр цензур тавьдаг байсан байх.
Ардчилал гарснаас хойш их хямрал, эх захгүй мөнгөний ханшны уналт, инфляц жил жилээр, сар сараар, өдөр өдрөөр унаж, сүүлдээ одоо бараг худалч хүнд хоногийн цагаар тоологдон хэмжигдэхээр мөнгөний ханш асар хурдтай унаж байхад хот хөдөөгүй хэдэн муусайн мэргэжлийн урлагийн байгууллагын уран бүтээлчид маань тэртээ хэдэн жилийн өмнө байсан байрандаа л, хаягдсан хэвээр!
Өнгөрсөн хугацаанд төр засаг маань соёл урлагийн салбарыг бүхэлд нь хаяж, яамыг нь хүртэл татан буулгаж эзэнгүй салбар болгон орхиж, гээгдүүлсэн.
Хаа очиж хэдэн муусайн уран бүтээлчид нь хоолтой ч, хоолгүй ч, ядарсан ч, шантарсан ч, гутарсан ч ажил мэргэжилдээ хайртай, дуртайдаа л үнэнчээр зүтгэж, ажиллаж хөдөлмөрлөсөөр өнөөдрийн дайтай соёл урлагаа өдий дайтай авч яваа нь үнэн!
Ашгүй 30 жилийн дараа арай хийж Соёлын Яамтай боллоо гэж аргаа барж байсан соёл урлагийнхан бөөн баяр болсон. Гэсэн ч харамсалтай нь яам нь мэргэжлийн урлагийнхнаа огт дэмжиж ажилладаггүй. Шаардлагатай асуудлуудыг шийдэх бус, шал өөр хувь хүний амбицтай хувийн чанартай ажлуудыг хөөж, сонгож ажилладаг.
Төр засаг нь цалин нэмж байгаа нэрээр зүгээр л гурилддаг. Баримт дээр тулгуурлаж ярихад тэртээ 2013 оны нэгдүгээр сараас - 2023 оны нэг сар хүртлэх бүхэл бүтэн 10 жилийн хугацаанд соёл урлагийнхны үндсэн цалин маань ердөө 300 мянган төгрөгөөр л нэмэгдсэн байх юм?!
- 2013 онд үндсэн цалин: 465466 байж.
- 2023 онд үндсэн цалин: 766,480 болсон.
ЭНЭ ДҮНГЭЭС ХЭД НЬ ГАР ДЭЭР ИРДЭГ ГЭЖ БОДОЖ БАЙНА?
Гар дээр олгодог цалин нь төрөөс татаж авдаг бүх татвараа татаж авахаар, төрөөс татаж авсан татварынхаа мөнгөн дүнгээс бага мөнгөн дүн нь ажилчдын гар дээр ирдэг.
Жишээ нь манай 4 сарын сүүлийн цалин өчигдөр орсон. #383,240 төгрөг.
Энэ дүн бол бүх татвараа төлөөд, эргээд байгууллагаас олгож байгаа ажилласан жилийн нэмэгдэл, ур чадварын нэмэгдэл, хоол унааны нэмэгдэл гэх мэт бүх нэмэгдлээ аваад гар дээрээ авч байгаа цалингийн дүн.
ДЭНДҮҮ ГОМДМООР
Яг үнэндээ энэ мөнгөөр бага ангийн хүүхдийн сургуулийн нэг сарын хоолны мөнгө ч төлж хүрэхгүй байна гээд боддоо...
Тэгсэн хэрнээ насаараа төрд зүтгэсэн хүмүүс тэтгэвэрээ тогтоолгох болохоор төрөөс сар бүр татаж авч байгаа тэр татварын мөнгөн дүнгийнхээ хаана нь ч хүрэхгүй, бүр доогуур нь бодогдож тогтоогдох юм?!
ЭНЭ ШУДРАГА ЁС УУ?
Өнгөрсөн оны сүүлээр цалин нэмж байна гээд гавьяа байгуулсан хүмүүс телевиз, радиогоор яриа өгөөд л сүйд болцгоосон. Тэгсэн ажилласан жилийнх нь тоогоор хувьчилж цалин нэмж байна гэдэг нэрээр ард түмнийхээ тархиар наадсан. 11 жил ажилласан хүн 766,000 авдаг бол 10 жилээр тооцогдож, 76к нэмэгдэл авна. 2 жил ажилласан хүн 1 жил ажилласанд тооцогдож, 7600 төгрөгөөр нэмэгдэл авах жишээний... Ингэж нүглийн нүдийг гурилаар хуурахгүй ээ... Тэгээд мэдээж:
#НДШ (ажил олгогчоос)
#НДШ (ажилтны цалингаас)
#ХАОАТ
#ҮЭХ
#НӨАТ
гэх мэтээр бүх татвараа авна. Буцаан олголт өгч байгаа нэртэй луйвар нь 2% өгч байгаа нэрээр хэдхэн хүмүүсийн гарыг цайлгаж хуурдаг, мал аж ахуйн системтэй...
Төр засаг минь ингэж ард түмнээ маллаж, хөдөлмөрийн мөлжлөг хийхгүй ээ!!! Ирснээсээ хойш миний анзаарсан хамгийн муухай зүйлсийн нэг бол энэ улсад хөдөлмөрийн мөлжлөг гэдэг зүйл манай төр засгаасаа аваад, соёл урлаг, сэтгүүл зүй, ер нь бараг бүх салбарт нэвширтлээ газар авсан байгааг анзаарлаа. Бүр залуужсан. Шинээр уран бүтээл хийж гарч ирж байгаа залуучууд нь хүртэл энэ луйврыг нь гарамгай сайн суралцан, хөгжүүлж байна. Тэгээд хууль үйлчилдэг газар алга!
Одоо манай мэргэжлийн урлагийн байгууллагын мэргэжилтэн, ажилтан албан хаагч, уран бүтээлчид маань үнэхээр захын жижиг байгууллагын цэвэрлэгчээс дор цалин авч байгаа нь үнэн!!!
Соёл урлагийнхан маань нэр нүүрээ бодоод иймэрхүү юман дээр тэр бүр хэл ам хийдэггүй, сэтгэлээрээ болгосоор өдийг хүрлээ. Одоо цаг сэтгэлээрээ болгоод амьдардаг тэр сайхан цаг ард хоцорсон. Бүх бүх зүйлд хэмжээ хязгаар гэж байдаг юм шүү!!!
Төр барьж байгаа нэртэй 76 суудал бөглөж суугаа луйварчдаа, бид та нараас зүгээр сууж байгаад мөнгө гуйлгачлаагүй. Бид хөдөлмөрийнхөө хөлсийг шудрагаар үнэлүүлж, эх орондоо эзэн шиг амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж, амалсан амлалтаа биелүүлж ажилаа хийхийг шаардаж байна.
Ард түмнийг мал мэт дорд үзэж, ар өврийн хаалганы арчаагүй бөгс долоогчид, ах дүү, амраг саднаа өөд нь татагсад, аалзны торны сүлжээнд орсон арчаагүй 76 та нар өөрсдөө болохоор оймс гутландаа боодол боодлоор нь мөнгөө нууж, сая сая доллар, еврогоор нь оффшор дансандаа хийж мартаад, хэд хэдэн өрөө байр саваа хэзээ авснаа ч мэдэхгүй, байгаа үгүйг нь ч мэдэхгүй болтлоо мартаж хахаж цадатлаа идэж ууж амьдарч байгаа биз дээ? Ичээч! Болиоч!
Ийм байдал хэрээс хэтэрсэн учир хамаг мэдлэг чадвартай мэргэжилтэн, хүний нөөц, боловсон хүчнээ гадагшаа хар ажилд явуулчхаад, өөрсдөө дээр нь гарч тавлаж суухаасаа ичээч! Амьдрахын тулд гадагшаа явж байгаа улсыг яалтай. Аргагүй шүү дээ...
АНУ-д сургууль төгсөж ирээд, УДЭТ-д иргэж ороод анхны цалин орлоо гэсэн мэссэжээ аваад ихэд догдлолтой хараад үнэхээр ой гутсан. Анхны цалин маань 348к орсон. Арай ч үгүй байлгүйдээ гэж бодоод би энэнд итгээгүй. Бүр хүний нөөц дээрээ хүртэл орж асууж, шалгуулсан. Үнэн байсан. Тэгээд за яахав нэг иймэрхүү л дүн орох нь дээ гэж бодтол сарын сүүлийн цалин маань 278к орсон. Ийм цалингаар өнөөдөр хэн яаж амьдрах вэ?
Би 2005 онд СУИС-ийн Хөгжимт Драмын ангийг онц дүнтэй төгссөн. Мэргэжлээрээ чадах чинээгээрээ чин сэтгэлээсээ амжилттай ажилласан. 2015 - 2020 оны хооронд АНУ-д мэргэжил дээшлүүлээд, мастер хамгаалаад ирсэн. Өнөөдөр төр засаг маань ингэж л үнэлж байна. Бодит байдал ийм л байна.
Би юуны төлөө АНУ-д сургуульд сурч, боловсрол дээшлүүлж, алтан цаг хугацаа мөнгөө үрээд ирсэн билээ. Эх орноо л гэж ирсэн. Гэтэл өнөөдөр иймэрхүү байдалтай л үнэлж байна.
Монголд ингэж амьдрахаар ирээдүй, үр хүүхдийнхээ төлөө буцаад явдаг ч юм бил үү гэж боддогоо нуух юун. Учир нь надтай адил гадаадад сургууль төгсөж ирээд, Монголд амьдрах аргагүй болохоор гэр бүлээрээ буцаад гадагшаа явж байгаа асар олон мэдлэг боловсролтой сайхан залуу боловсон хүчингүүд зөндөө байна. Тэднийг буруутгахгүй, зөвтгөдгөө нуух юун!
Манай Соёлын салбарын мэргэжлийн урлагийн байгууллагын нийт 7000 хүрэхгүй мэргэжилтэн, ажилтан албан хаагч, уран бүтээлчид байдаг. Тэдний асуудлыг шийдэж ядаад байх хүндрэлтэй зүйл байхгүй л байлтай.
Эдгээр хүмүүс зүгээр мөнгө нэхээгүй, өөрсдийн хийж бүтээж буй ажил хөдөлмөрөө үнэлүүлэхийг, цаг үетэйгээ хөл нийлүүлэн зэрэгцэн алхаж амьдрахын тулд хөдөлмөрөө шудрагаар үнэлүүлэхийг л хүсч байна!!!" гэсэн юм.
