Орос, Хятад үеийн үед найрсаг байж, найрамдлын галыг үр хойчдоо ч буухиалан үлдээнэ гэв

2024-05-17

БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин нар өчигдөр 16-нд Бээжингийн Ардын их хурлын ордонд хэлэлцээ хийгээд,

дараа нь сэтгүүлчидтэй уулзжээ. Ши Жиньпин энэ үеэр хэлэхдээ, "Ерөнхийлөгч Владимир Путины энэ удаад Хятадад хийж байгаа төрийн айлчлал нь Ерөнхийлөгчийн шинэ бүрэн эрхийн хугацаа эхэлснээс хойших анхны айлчлал болж байгаа нь Ерөнхийлөгч та хувиасаа болон Хятад, Оросын харилцааны хөгжилд ихээхэн ач холбогдол өгч буйг бүрэн харууллаа. Ерөнхийлөгч таны айлчлалыг би халуун дотноор хүлээн авч байна. Саяхан Ерөнхийлөгч Владимир Путин бид хоёр дипломат харилцаа тогтоосноос хойших 75 жилд хоёр орны харилцаа амжилттай хөгжиж ирсэн туршлагаа илэн далангүй хуваалцаж, найрсаг, баялаг агуулгатай хэлэлцээ хийлээ. Хоёр орны харилцаа, хамтаар анхаарал хандуулж буй олон улсын болон бүс нутгийн том асуудлаар санал бодлоо гүнзгий солилцлоо. Дараагийн шатанд хоёр орны харилцааны хөгжил, олон салбарын хамтын ажиллагааны төлөвлөгөө, зохицуулалтыг хийнэ. Бид мөн "Хоёр орны хооронд дипломат харилцааны 75 жилийн ойг тохиолдуулан БНХАУ, ОХУ-ын иж бүрэн стратегийн түншлэлийг шинэ эринд гүнзгийрүүлэх тухай хамтарсан мэдэгдэл", хоёр орны Засгийн Газар хоорондын болон яамд хоорондын хамтын ажиллагааны олон баримт бичигт гарын үсэг зурж, Хятад Оросын харилцааг эрүүлжүүлэхэд шинэ хүчтэй түлхэц өгсөн.

Энэ жил Хятад, Орос хоёр орны дипломат харилцааны 75 жилийн ой тохиож байна. Хятад, Оросын харилцаа бол шинэ хэлбэрийн олон улсын харилцаа, хөрш зэргэлдээ том гүрний харилцааны үлгэр жишээ болсон юм.

Хоёр орны харилцаа яагаад ийм гайхалтай амжилтад хүрсэн бэ гэвэл хоёр талын барьж ирсэн "тавыг баримтлах" зарчимтай холбоотой юм.

Нэгдүгээрт, бие биеэ хүндэтгэх үндэс суурийг баримталж, язгуур ашиг сонирхлын асуудлаар харилцан дэмжиж ажиллана. Хятад, Орос хоёр том гүрэн үүднээсээ хөдөлж, хөрш зэргэлдээ орнуудын харилцааг хөгжүүлэх шинэ замд орох ёстой гэж Владимир Путин бидэн санал нэгтэй үзэж байна. Үүний гол зангилаа нь харилцан хүндэтгэж, эрх тэгш хандаж,хоёр талын ашиг сонирхолтой холбоотой асуудлаар харилцан дэмжих явдал юм. Энэ нь шинэ эриний Хятад, Оросын иж бүрэн стратегийн түншлэлийн харилцааны гол цөм байх юм. Хоёр тал "Эвсэлд үл нэгдэх, сөргөлдөхгүй, гуравдагч талд чиглэхгүй байх" зарчмыг үргэлжлүүлэн баримталж, улс төрийн харилцан итгэлцлийг тасралтгүй гүнзгийрүүлж, бие биеийн сонгосон хөгжлийн замыг хүндэтгэж, өөр өөрийн хөгжил, сэргэн мандалд хүрэхэд нь тууштай дэмжлэг үзүүлэх болно.

Хоёрдугаарт, Хятад, Оросын харилцан ашигтай хамтын ажиллагааны шинэ төлөв байдал бий болгохын тулд харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөдөлгөгч хүч болгоно. Өнгөрсөн онд Хятад, Орос хоёр талын худалдааны хэмжээ 240 тэрбум ам.доллар давж, 10 жилийн өмнөхтэй харьцуулахад бараг 1.7 дахин нэмэгдсэн байна. Энэ бол Хятад Орос харилцан ашигтай хамтын ажиллагаагаа тасралтгүй гүнзгийрүүлж буйн илрэл юм. Ерөнхийлөгч Владимир Путин бидэн хоёр орны ашиг сонирхлын уялдааг идэвхтэй эрэлхийлж, өөр өөрийн давуу талаа бүрэн ашиглаж, хилийн бүс нутаг дахь хамтын ажиллагааны нөөц бололцоогоо үргэлжлүүлэн нээж, боомт, тээвэр логистикийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлж, дэлхийн аж үйлдвэр, нийлүүлэлтийн сүлжээний тогтвортой байдлыг хадгалах нь зүйтэй гэдэгт санал нэгдсэн.

Гуравдугаарт, үеийн үед найрсаг байж, Хятад, Оросын найрамдлын галыг үр хойчистоо буухиалан дамжуулна. Хоёр тал өдгөө “2030 оноос өмнөх Хятад, Оросын хүмүүнлэг соёлын хамтын ажиллагааны маршрут”-аар гол болгож, хүмүүнлэг соёлын салбарын хамтын ажиллагааг тасралтгүй өргөжүүлэн тэлнэ. Ерөнхийлөгч Владимир Путин бид хамтдаа энэ жил болон ирэх жилийг “Хятад, Оросын соёлын жил” болгохоор тохиролцсон. Энэ хүрээнд иж бүрэн арга хэмжээ зохион байгуулж, хоёр орны нийгмийн олон салбар, орон нутгуудын солилцоог эрчимжүүлнэ.

Дөрөвдүгээрт, стратегийн зохицуулалтад тулгуурлаж, глобал засаглалын зөв чиг хандлагыг удирдан чиглүүлнэ. Хоёр тал НҮБ-аар цөм болгосон олон улсын тогтолцоо, олон улсын хуульд тулгуурласан олон улсын дэглэмийг тууштай сахин хамгаалж, НҮБ, АПЕК, ИХ-20 зэрэг олон талт механизмын хүрээнд нягт уялдаатай ажиллаж, жинхэнэ олон талт үзлээр дэлхийн олон туйлт хөгжил, эдийн засгийн интеграцчлалыг дэмжинэ. Энэ жил ОХУ БРИКС-ийн ээлжит дарга орноор ажиллаж байна. Энэ онд Хятад улс ШХАБ-ын ээлжит дарга орон болох тул хоёр тал харилцан дэмжиж, “77-ын бүлэг болон Хятад улс”-ыг улам бэхжүүлэн хөгжүүлнэ.

Тавдугаарт, шударга голч байдлыг баримталж, халуун цэгийн аливаа асуудлыг улс төрийн аргаар зохицуулна. Палестин, Израилын мөргөлдөөнийг зохицуулах нь тулгамдсан асуудал болоод байна. Иймд НҮБ-ын тогтоол шийдвэрийг нухацтай хэрэгжүүлж, “Хоёр орны төсөл”-д тулгуурлаж эл асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй. Улс төрийн аргаар Украины асуудлыг зохицуулах нь зөв арга зам гэж Путин ерөнхийлөгч бид санал нэгтэй үзэж байна" гэжээ.

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин хэлэхдээ, "Өнгөрсөн жил Ши Жиньпин дарга Хятад улсын даргаар улиран сонгогдоод удалгүй ОХУ-д айлчилсан юм. Энэ удаад би ОХУ-ын Ерөнхийлөгчөөр улиран сонгогдоод анхны айлчлалаа Хятад улсад хийж байгаа нь манай хоёр орны харилцаа маш өвөрмөц онцгой бөгөөд өндөр түвшинд байж, хоёр талаараа стратегийн иж бүрэн хамтын ажиллагааны түншийн харилцаагаа гүнзгийрүүлэхийг дээд хэмжээнд анхаарч буйг харуулж байна. Орос, Хятад дипломат харилцаа тогтоосон 75 жилийн турш хоёр орны харилцаа нэгэнт том гүрэн хооронд, хөрш орнууд хоорондоо түншлэхийн үлгэр жишээ болсон юм. Орос, Хятадын хамтын ажиллагааны агуулга баяжиж, тасралтгүй баялаг амжилт тогтоож байна. ОХУ Хятад улсыг хамтын ажиллагааны тогтвортой түнш гэж үздэг. Улс төр, эдийн засаг, соёл, боловсрол, аюулгүй байдлын олон салбарт Хятад улстай хамтын ажиллагаагаа үргэлжлүүлэн тэлэхэд бэлэн байна. Бид хамтдаа “Орос, Хятадын соёлын жил” зэрэг арга хэмжээг сайтар зохион байгуулж, хүмүүнлэг соёлын солилцоогоо эрчимжүүлэх болно. Орос, Хятад хоёр Олон улсын тавцанд нягт хамтран ажиллаж, улам илүү ардчилсан олон туйлт дэлхийн дэглэм байгуулахын төлөө зүтгэж байна. БРИКС, ШХАБ зэрэг механизмын хүрээнд хамтын ажиллагаагаа эрчимжүүлж, олон улсын болон бүс нутгийн чухал асуудлаар идэвхтэй зөвшилцөж, бүс нутаг, тэрчлэн дэлхийн энх тайван, хөгжлийг ахиулах болно" гэсэн байна.

Г.Бямба