байгууллагын банк Худалдаа, хєгжлийн банк (ХХБ) ажиллаж буй юм. Тус банкны Ерєнхийлєгч, туршлагатай банкир Р.Коппатай Монголын нvvрсний зах зээлийн талаарх дараах яриаг єрнvvллээ.

Юуны ємнє "Coal Mongolia 2011" чуулга уулзалтыг дэмжин оролцож байгаа танай хамт олонд талархал илэрхийлье. Сvvлийн жилvvдэд уул уурхай, тэр дундаа нvvрсний салбарын vйлдвэрлэл эрс єсч, vvнтэй холбоотой гадаад дотоодын хєрєнгє оруулалт ч огцом нэмэгдэж байна. Энэ талаар яриагаа эхлэх vv?

Баярлалаа. ХХБ олон улсын хэмжээний, томоохон хєрєнгє оруулагчид, шийдвэр гаргагчид оролцдог чуулга уулзалтуудад байнга голлох vvрэгтэйгээр оролцож ирсэн.

Монголын байгууллагын болон хєрєнгє оруулалтын банкны зах зээлд тэргvvлэгчийн хувьд бид єєрсдийн 20 жилийн турш хуримтлуулсан туршлагаа бусадтай хуваалцахын зэрэгцээ Монголын эдийн засгийн хєгжлийг дэмжих vvднээс Засгийн газар болон хєрєнгє оруулагчидтай хамтран ажиллах байдлыг дэмжих нь маш чухал гэж vздэг.

Монгол улс нvvрсээр баялаг орон, Монголын чанар сайтай нvvрсний асар их нєєц болон дэлхийд нvvрсний хэрэглээгээрээ тэргvvлэгч Хятадтай хєрш зэргэлдээ орших байршил, Ази тивийн зах зээлийн єсєлт зэрэг нь нийлээд Монгол улсыг дэлхийн нvvрсний зах зээлд стратегийн ач холбогдол бvхий гол vvрэг гvйцэтгэх боломжийг олгож байгаа юм. Товчоор хэлбэл, Монгол улсын нvvрсний салбарын тэсрэлтийн vе эхэлж байна гэж хэлж болно.

"Coal Mongolia 2011" олон улсын хєрєнгє оруулалтын чуулга уулзалт нь биднийг Монголын нvvрсний салбарт vйл ажиллагаа явуулах сонирхолтой олон хєрєнгє оруулагчидтай холбож єгнє гэж найдаж байна.

Монголын нvvрсний зах зээлийн ирээдvйг ажиглагчид, эдийн засагчид маш том хvлээлттэйгээр тєсєєлж байгаа, валютын нєєцийг орлох хvртэлх хэмжээнд хvрнэ ч гэж ярьж байна. Та энэ талаар ямар тєсєєлєлтэй байгаагаа хуваалцахгvй юу?

Монгол улсын нvvрсний нийт vйлдвэрлэл одоогоор тэрбум ам.долларт хvрээд байгаа. 2010 оны эцсийн статистик мэдээллээр нvvрс олборлолтын хэмжээ 20 сая тоннд хvрсэний дийлэнх хувийг нь гадаад улс орнууд руу экспортлож байна. Харин Тавантолгой тэргvvтэй орд газрууд эдийн засгийн эргэлтэд орж эхлэх тэр vеэс нvvрсний vйлдвэрлэл 40 сая тоннд хvрэх тєсєєлєл бий. Тавантолгой, Нарийн сухайтаас гадна Монголын хойд бvс нутгуудад нvvрсний томоохон ордуудыг илрvvлсэн. Тэгэхээр нvvрс бол яалт ч vгvй Монголын эдийн засагт ихээхэн хэмжээний орлого, ашиг авчирна гэдэг нь тодорхой. Гэвч нvvрсээ эдийн засгийн эргэлтэд зєв оруулах, мєн тєрєєс нvvрсний экспортын талаар нэгдсэн бодлоготой байх нь юуны тvрvvнд чухал юм.

Цаашлаад, дэлхийн нvvрсний хэрэглээ жилд 7 тэрбум тонн, цаашид ч эрс нэмэгдэх хандлагатай байгаа ба дараагийн 10 жилд Ази дахь нvvрсний импортын хэмжээ 30 хувиар єсч, жилд 850 сая тонн хvртэл нэмэгдэх хандлага нь Монголын хувьд нvvрсний салбарын ирээдvй гэрэлтэй байгаа нь харагдаж байгаа юм.

Эдгээр боломжийг ярихын зэрэгцээ саад бэрхшээлийг мєн давхар тооцох хэрэгтэй. Хамгийн нэн тэргvvний бэрхшээл бол тээвэрлэлтийн дэд бvтэц. Vvнийг дагаад цахилгаан эрчим хvч, ус, ажиллах хvч, vнийн бодлого, ханган нийлvvлэгчдийн санхvvжилтын асуудал гээд дурдвал нэлээдгvй бэрхшээл бий.

Мэргэшсэн банкиртай уулзсаны завшаанд асуухад, ихээхэн хэмжээний валютын урсгалыг манай зах зээл шингээж чадахгvйгээс болж, Монголбанк буцаан татах арга хэмжээ авлаа. Валютын урсгал орж ирэх нь сайн талтай ч тєгрєгийн ханшийг чангаруулж, улмаар импортыг дэмжиж байна. Мэдээж энэ нь дотоодын vйлдвэрлэгчдийн бараа бvтээгдэхvvний борлуулалтыг бууруулах эрсдэлтэй. Энэ тал дээр Таны бодлыг сонсвол?

Монголын зарим тєрлийн бараа бvтээгдэхvvнvvд нь экспортлогчдын хувьд хэтэрхий vнэтэй байгаа нь vнэн. Гэхдээ ноолуур гэх мэт зарим бvтээгдэхvvний vнэ нь зах зээлийн єєрчлєлтєд мэдрэмж багатай байдаг онцлог шинж чанартай. Хэрэглээний бараа болон барилгын материал vйлдвэрлэгч зарим дотоодын компаниуд импортын бараатай холбоотой хvндрэлтэй тулгарч болох юм.

Байгалийн баялагаар баян орнуудад дотоодын vйлдвэрлэгчдийн єрсєлдєх чадвар сулрах энэ vзэгдлийг “Голланд євчин” гэж нэрлэдэг. Монголын Засгийн газар энэхvv болзошгvй хvндрэлээс сэргийлэх vvднээс дээрх орнуудад авч хэрэгжvvлэн, ач тусаа єгсєн арга хэмжээнvvдийг авч хэрэгжvvлэх нь дамжиггvй байх.

Тєгрєгийн ханшийн хувьд гэвэл тvvнийг чангарахаас vvдэлтэй инфляцийн єсєлтийг зохицуулахад татварын болоод мєнгєний зєв бодлого юу юунаас чухал. Саяхан батлагдсан дунд хугацааны тєсвийн болон татварын тогтвортой байдлын хуулийг сайтар мєрдєж чадвал vр єгєєжєє єгєх болно гэдэгт итгэлтэй байна.

Цаашид уул уурхай, нvvрсний салбарт маш олон компани орж vйл ажиллагаа явуулах болно. Тэр хэрээр хєрєнгє оруулалт єснє. Vvнд манай улсын банкны салбар хэр бэлэн байгаа вэ?

Тэгэлгvй яахав, хєрєнгє оруулалт одоогийнхоос хэдэн зуу дахин єсєх нь тодорхой.

Энэ байдалд Монголын банкны салбар харьцангуй сайн тvвшинд бэлтгэгдээд эхэлчихсэн.

Олон улсад ашиглагддаг экспортын аккредитив, экспортын ємнєх санхvvжилт, факторинг, лизинг, хамтын санхvvжvvлэлт гээд олон vйлчилгээг арилжааны банкууд vзvvлэх бvрэн боломжтой.

ХХБ-ны хувьд л гэхэд банкны vйлчилгээг олон нийтэд vзvvлэхийн зэрэгцээ гадаадын хєрєнгє оруулагчидтай хєрєнгийн удирлага, худалдааны санхvvжилт зэрэг олон vйл ажиллагаагаар нягт хамтран ажилладаг. Бид уул уурхайн санхvvжилтээр мэргэшсэн, гадаадын компаниудтай ажиллах тvвшинд хvрсэн єргєн их туршлагатай, олон ажилтантай. Тvvнчлэн, ХХБ Олон улсын санхvvгийн зах зээлээс хєрєнгє татах, энэ чиглэлээр ажилладаг хамтрагчидтайгаа ажиллах боломжоо нэмэгдvvлэх зорилгоор хєрєнгє оруулалтын банкны vйл ажиллагаагаа улам єргєжvvлж байгаа.

Манай улсын хєрєнгє оруулалтын орчин хэр таатай байна вэ, хєрєнгє оруулагчдын хувьд хамгийн тvрvvнд тогтвортой байдлыг харгалзан vздэг шvv дээ. Энэ хандлага єнєєдрийн байдлаар ямархуу байдалтай байна гэж Та дvгнэдэг вэ?

2009 оны 10-р сард зурагдсан Оюутолгойн гэрээ нь олон улсад Монгол улс уул уурхайн салбарын хєрєнгє оруулалтын тогтвортой орчныг бvрдvvлэхийг эрмэлзэж буйг харуулсан дохио болсон билээ. Тvvнчлэн, SouthGobi Resources болон Монголын Уул уурхайн Корпораци Хонгконгийн хєрєнгийн зах дээр хувьцаа гаргасан нь хєрєнгє оруулагчдад улам их найдвар тєрvvлсэн явдал болсон. Дараагийн зайлшгvй хийх алхам бол хєрєнгє оруулалтын эрсдэлгvй орчинг бvрдvvлэх vvднээс Монголын Хєрєнгийн биржийг олон улсын жишигт нийцсэн vйл ажиллагаагтай болгон єєрчлєх явдал юм.

Та “Coal Mongolia 2011” чуулга уулзалтаас олон vр дvн хvлээж байгаа байх. Энэ талаар тодруулахгvй юу, мєн нvvрсний салбарын єсєлтийг дэмжихэд танай банк ямар бодлого барьж ажиллаж байна вэ?

Энэхvv чуулга уулзалтын зочид тєлєєлєгчид, бvх оролцогсод Монголын нvvрсний салбарын хєгжлийн талаар болон уг салбарыг хєгжvvлэхэд зам тээвэр, дэд бvтэц зэрэг олон тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх шаардлагатай байгаа талаар ойлголт авна байх гэж найдаж байна.

ХХБ зєвхєн нvvрс олборлогч компаниудад банкны vйлчилгээ vзvvлээд зогсохгvй, эдгээр компаниудад тоног тєхєєрємж, бараа бvтээгдэхvvн нийлvvлж, vйлчилгээ vзvvлдэг олон компаниудыг санхvvжvvлж хамтран ажилладаг. Хєрєнгє оруулагчид, олборлогчид, тєрийн бодлого тодорхойлогчид нэг дор цуглан, єєрсдийн vзэл бодол, саналаа солилцох боломжийг олгож байгаагаараа энэхvv чуулга уулзалт нь Монголын эдийн засагт тєдийгvй, улсын болон хувийн секторын хєгжилд чухал ач холбогдолтой байх болно.

Ярилцсанд баярлалаа.

"Оллоо мн"

Худалдаа, хєгжлийн банкны Ерєнхийлєгч Р.Коппа: Монгол улсын нvvрсний салбарын тэсрэлтийн vе эхэлж байна
Tweet
Bolod.mn