Монголд шатахуун ховордох дохио хэдийнээс ирсэн бэ. Оны өмнөөс шүү дээ. Бүүр тодорхой цаг хугацаатай ярья гэвэл шинэ жилдэж, шилдэг сайд дарга нараа тодруулж байх арванхоёрдугаар сард хойд хөрш шатахууны экспортынхоо гаалийн татварыг нэмж, хязгаарлалт хийж, дотоодод нь мэдэгдэхүйц өөрчлөлтүүд гарч эхэлсэн юм. Тухайлбал зах хязгаар мужуудад нь бензин ховордсон. Хэний ч нүдээр харсан тэдний энэ салбарт асуудал үүсээд эхэлсэн юм.

Оросын энэ байдал манайд бол өнгөрсөн гуравдугаар сараас илт мэдрэгдэж эхэлсэн. Манайхан гуравдугаар сард авах нефть бүтээгдэхүүний захиалгаа "Роснефть"-д өгтөл тэд урдаас нийлүүлэлтээ багасгахаа мэдэгдсэн юм. Эндээс л манай Засгийн газар цочоо авах ёстой байлаа. Манай улстөрчид мэдрэх хэрэгтэй байлаа. Гэвч тэгсэнгүй. Тийм чадваргүйгээ харуулав. Ямар ч урьдчилсан арга хэмжээ авахгүй байсаар тавдугаар сарын эхэн болоход дизель түлшээсээ эхлэн шууд хязгаарлалт хийж эхэлсэн. Хаврын тариалалт, уул уурхайн ажлууд ид эхлэх үеэр шүү. Түлшийг ууж иддэг салбарууд.

Тэд цаг алдахгүйн тулд түлшийг 3000, 4000 төгрөгөөр авч ажлаа явуулж эхэлсэн. Иргэд энд тэндгүй сав барин оочерлосон. Энэ бүхэн бүгд далд нигуртай, урьдчилж тооцсон, төлөвлөсөн ажиллагаа болсон. Түлшний энэ тасалдлаар хэдхэн том компани, МАН гэж улс төрийн байгууллага том мөнгө хийж чадсан. Энэ нь Монголын нийгэмд том дохио боллоо. Монополь эрхтэй аж ахуй нэгжүүд ямар аюултай байдгийг. Монополь аж ахуй нэгжүүд Монголд эзэн сууж буй улс төрийн намын санхүүгийн байгууллага байхын аюулыг. Дээр нь гадны харьяат байхын аюул... аймаар том дохио болов.

Өнөөдөр тэгсэн юу болж байна. Өгөөд л эхэллээ шүү дээ, шатахууныг. Үнэхээр өгөх юмгүй болсон бол, нөөц нь дууссан бол, нөөцлөхөөс өөр аргагүй болсон бол эргээд өгдөг нь юу билээ. Байсан л байна шүү дээ, шатахуун. Байсан болоод л өчигдрөөс эхлэн зүгээр өгөөд эхэллээ. Ингэж маяглах шалтгаан юу байв. Энэ хооронд чухам юу болоод өнгөрөв. Хэн хэдэн тэрбумыг энэ хэд хоногт хийгээд авав. Тэр мөнгө нь тэгээд ямар улс төр-бизнесийн бүлэглэлийн халаасанд оров. Оюун санаа гүйцэхгүй хурдан юм болж байна. Мөнгийг ингэж гэрлийн хурдаар угаадаг болсон юм байна, бүлэглэлүүд. Иргэдийг ингэж бужигнуулаад дундаас нь сонгуулийн мөнгөө, намын санхүүжилтээ босгодог үйл явдлын давтамж их ойр ойрхон болж байна. Тавдугаар сард түлшийг хаданд гаргасан хоёр хоногтоо импортлогч хэдэн том компани хоёр тэрбумын цэвэр ашиг олсон тооцоо байдаг.

Шатахууны тасалдал, үнийн хөөрөгдөл, ард түмний мөлхөлтийн ард улс төрийн агуулга, улс төрийн зорилго ингэж л хэрэгжиж байна. Монголын нефтийн салбараас их мөнгө харагддаг, түүнийг олж хардаг улс төрийн нүд, улстөрчдийн нүд гэж байна. Ингэж хардаг хүмүүст ард түмнийг хайрлах, өрөвдөх сэтгэл огтхон ч байхгүй. Литр тутмын үнэ 1500 төгрөгөөс давж л байвал тэдний болоод намынх нь дансанд хэдэн зуун сая төгрөгийн ашиг орж байдаг. Үүний тодорхой жишээ бол өнгөрсөн тавдугаар сард түлшний хомсдол бий болгож, түүнийг далимдуулан Оросоос орж ирэх түлшний онцгой албан татварыг тэглэснээр импортлогч компаниуд тэрбумаар нь ашиг хийснийг сая дурдлаа. Хоёр өдрийнх нь ашиг хоёр тэрбум. Тэгвэл 20 өдөр монголчуудыг түлшний эрэлд хатаан халаасыг нь хоослохдоо тэд хэдэн тэрбумын ашиг хийснийг мэдэхгүй. Мэдэгдүүлэхгүйн тулд тэд өнөөдөр чухал чухал юм ярьж, дүр эсгэж, эх оронч царайлна. Хэдэн сая нь Ардын намын цагаан байшин руу орсон бол гэж тэднийг ярихыг харахдаа эхлээд бодоорой, иргэд ээ.

Энэ бүхнийг хянаж мэдэж байх ёстой Их хурал гэж байгууллага байна. Эрхэм парламентчид аа, та нар энэ улс орны ард иргэдээс сонгогдсон чинь үнэн юм бол, итгэлийг нь даана гэсэн чинь үнэн юм бол одоо ажлаа хийцгээ. Та нарт итгэж найдсан ард түмэн чинь элгээрээ хэвтлээ. Энэ чигээрээ хоёр сар болоход идэх гурил будаагүй болно. Ард түмэн чинь босох нь байна шүү. Яагаад 10 нь цатгалан муур шиг, 1000 нь норсон хулгана явах ёстой гэж. Тийм болохоор эрхэм Их хурлын гишүүд та бүхэн одоо бүх ажлаа хойш тавиад чуулганаараа зөвхөн шатахууны асуудлыг авч хэлэлцээд шийд. Өнөөдөр шатахуун импортлогчдын бүх зөвшөөрлийг нь цуцал. Өөр юу ч хэлэлцэх хэрэггүй.

Ард түмний өмнөөс дуугарч байх ёстой Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын дарга Д.Мандах гэнэ үү, нэг нөхөр өчигдөр зурагтаар юу гэнэ вэ? "Иргэд яах гэж бусдыг дуурайж машин авч унаад байгаа юм. Тэд ямбий юм авч унаагүй бол энэ бензин чинь хүрнэ ш дээ. Тийм болохоор манай газраас импортлогчидтой хариуцлага ярихгүй" гэж хэлэв. Бусдыг дуурайж гэдэг нь одоо дарга нарыг дуурайж гэсэн үг шүү дээ. Тэр нөхөр авлигаар авсан 100 саяынхаа жийптэй явж болдог, ард хүн хөдөлмөрөөрөө авсан аксенттайгаа явж болохгүй хэрэг үү. Ийм л юм ярьсан нөхдүүд ард түмэнд шударга үйлчилгээ хүрч буй эсэхийг төрийн нэрийн өмнөөс шалгасан нэртэй сууж байна шүү дээ, Их хурлын гишүүд ээ.

Эрхэм гишүүд ээ, үнэндээ та нар чинь "Петровис"-ийн туслах менежер хүүхнээс дор эрх мэдэлтэй юм байна шүү дээ. Монгол орныг та нар биш "Петровис"-ийн туслах менежер л мэдэж байна. Ядахдаа гишүүд та нар тэр туслах менежерээс илүү эрх мэдэлтэй гэдгээ худлаа ч болтугай харуулахын тулд шатахууны асуудлыг хэлэлцсэн шиг хэлэлцээд, тэгээд бүр зангарагтайхан хууль батлаад, дотооддоо тос боловсруулах асуудлыг шийдчихээч. Ядаж таван компани биш 50 компани шатахууны наймаа хийдэг болгочих ухаан та нарт байна уу. Тэгвэл айгаад байгаа монополь гэдэг юм чинь алга болно. Нэг муу газрын дарга, нэг муу туслах менежерийн аманд багтаж явдаг та 76 ч дээ, буурай хүмүүс ч юмаа даа.

П.Хашчулуун

medee

Эрхэм гишүүд ээ, та нар “Петровис”-ийн туслах менежерээс дор эрх мэдэлтэй юм байна шүү дээ
Tweet
Bolod.mn