www.iltod.gov.mn цахим хуудаст ирэх онд зарцуулах Засгийн газрын гишүүдийн төсвийг нийтэлжээ. Өнгөрсөн онд хоёр их наяд илүү давсан төсвийг үрж, эх орны хишгээ тараасан УИХ-ын гишүүд одоо 2012 гэсэн тоогоор овоглосон төсвийг батлахаар ярьж байна. Хийлсэн бөмбөлөг шиг болбол байгаа ирэх жилийн төсөв иргэд бидэнд ямар үр ашигтай вэ.

Энэ онд анх удаа улсын төсөв хоёр их наяд давлаа гэж хэн хүнгүй хөөрцөглөсөн. Гэтэл танай, эсвэл манай өрхийн төсөвт ямар өөрчлөлт гарсан юм бол. Өнөөх талх, автобусны мөнгө, эсвэл байрны зээл, бас цалингийн бодит бууралт. Төрийн албан хаагчдын цалин бодитоор өсөхөд хувийн хэвшлийнхний хөдөлмөрийн хөлс бодитоор буурдаг ойлгомжгүй тойрог манай зах зээлд үүсээд удаж байна.

Эдийн засгийн өсөлт энэ онд 17 хувь давсан гээд байгаа ч банкны зээлийн хүү 18 хувь. Тэгэхээр банкны зээл өнөөх өсөлтийг нь шууд "залгиж" байна. Авсан цалин зээлдээ ч хүрэхгүй ууршихын зовлон нийт өрхийн маань олонхийн гашуун үнэн. Ирэх онд төрийн албан хаагчдын цалинг 600 мянгад хүргэнэ хэмээн Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд хэлсэн.

Гэтэл хувийн хэвшлийнхэн ирэх оны төсвийн энэ төсөл ёсоор бол дампуурлаа зарлах уу. Манай нийт үйлдвэрлэгчдийн ихэнх нь 9-12 ажилчинтай буюу жижиг, дунд үйлдвэрлэгч. Тэд лав ирэх онд дампуурал зарлах ёстой бололтой.

Т.Ганди сайдын төсөв гурав дахин нэмэгдэж, ажилгүйдэл 2000-аар өсөв. Ирэх оны төсөв ёсоор бол Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд 64 тэрбумыг салбартаа зарна. Энэ хэр их мөнгө болохыг энгийн ухаанаар тооцоод үзье. Энэ салбарт асуудал мундахгүй. Хамгийн тэргүүнийх нь ажлын байр. Энэ салбарын ажлыг дүгнэх хамгийн энгийн үзүүлэлт бол гадуур байгаад байгаа ажлын байрны зар.

Үндэсний статистикийн хорооны мэдээллээр аймаг, нийслэлийн хөдөлмөр халамж, үйлчилгээний хэлтэст бүртгэлтэй, ажил идэвхтэй хайж байгаа иргэдийн тоо өнгөрсөн сарын эцэст 40.7 мянга болж өнгөрсөн жилийнхээсээ 1816-аар нэмэгдсэн байна. Үүгээр ч зогсохгүй, өнгөрсөн оны эцэс гэхэд ажил идэвхтэй хайж байгаа хүний тоо 38 мянга байсан нь "лааз өшиглөгчид" жилийн дотор 2000 гаруйгаар нэмэгдсэн гэсэн үг.

Тэгэхээр салбарын сайдын төсөв нэмэгдээд, ажилгүйдэл өсөөд байна. Гурван сая ч хүрэхгүй цөөхөн бүлийн хувьд энэ өндөр тоо. Ийм нөхцөлд байхад энэ салбарын төсвийн үзүүлэлт жил ирэх бүр л өссөөр ирсэн. Өнгөрсөн онд Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайдад 22 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн байна. Өөрөөр хэлбэл, салбарын сайдын төсөв гурав дахин нэмэгджээ. Уг нь энэ бол өнгөрсөн оныхоос ажлын байр энэ дайны буюу гурав дахин нэмэгдсэн байх ёстой гэсэн үзүүлэлт мөн гэдэгтэй маргах хүн гарахгүй биз.

Ажилгүй, дипломоо өвөртөлсөн залуусын цуваа гэтэл өсөөд байдаг. Ганц жишээ дурдъя. Төрийн албан хаагчдын тоо нэмэгдэхийн хэрээр хувийн хэвшилд ажилд орох гэсэн хүний тоо тэр дайнд хүрээгүй. "Ажил хийснээс 21000 төгрөгөө аваад суусан нь хамаагүй дээр юм байна лээ" гэж оюутан залуус хэлж байна. Гэтэл энэ онд зөвхөн улсын эмнэлгүүдэд олгох санхүүжилт орлого нь 119 сая төгрөг.

Харин Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газарт таван тэрбум давсан хөрөнгө ногдож байна. Ийм байхад яагаад ажилгүйдэл буурахгүй харин, 21.000-даа дугаарлагсдын цуваа уртсаад байна вэ. Урд хөршид ажилгүйдлээс иргэдээ хамгаалах нь эдийн засгийн өсөлтийн гол зарчим хэмээн хүлээн зөвшөөрөөд байна.

Учир нь иргэд нь хэрэглэгч биш үйлдвэрлэгч байх аваас аль ч талаасаа эдийн засаг ганхахгүй хэмээн сайд нар нь хэлэлцэж байгааг "Синхуа" агентлаг бас мэдээлээд байна. Харин манай сайд нар мөнгө тараагаад, өөрсдөдөө ирэх төсвөө нэмээд л байвал улс орон ядуураад л, дараа нь өөрсдийг нь сонгуульд ялуулаад байна гэсэн урвуу хамаарлаар төсвөө батлаад байна.

ТӨСӨВ НЬ НАЙМАН ТЭРБУМААР НЭМЭГДСЭНЧ ЗАМЫН ЧАНАР "-100 %"

Өнгөрсөн онд Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайдын төсвийгhttp://www.forum.mn/ сайтад мэдээлснээр 51 тэрбум төгрөг байжээ. Харин энэ онд энэ хэмжээ нь хэдийнэ 59 тэрбум төгрөг болон арвижсаныгhttp://www.iltod.gov.mn/-оос харж болно. Замын цагдаагийн газрын дэд дарга Ч.Жаргалсайхан "Одоо сая гаруй иргэнтэй байхад 500 мянга гаруй машин Улаанбаатар хотод байх ёстой.

Гэтэл өнөөдөр бид 150 мянган машинтай байж түгжрэлийн тухай яриад байдаг. Дахин гурав, дөрөв дахин өсөх магадлалтай. Асуудлыг багаас нь хууль эрхзүй, зохион байгуулалт, хариуцлага сахилгын талаар өнөөдрөөс л ярихгүй бол ирээдүйд маш хүнд ачаалал хүлээх болно" гэж байна.

Мөн тэрээр "Засвар хийгдээгүй удсан, хөгжлийн хурдыг гүйцэхгүй байгаа гэдэг бол үнэн. Харин хөрөнгийг хаанаас гаргах вэ гэдгийг бодох хэрэгтэй. Өнгөрсөн жил асар их хэмжээний мөнгө гаргасан. Энэ жил түүнээс бараг дөрөв дахин их хөрөнгө гаргаж байгаа. Ингээд ахиад байвал бас болж байна. Харин үр ашигтай зарцуулах тал дээр анхаарах ёстой" гэсэн.

Үнэндээ төсөв нь өсөөд л байгаа шүү дээ. Бидний шүдний өвчин болсон энэ замын түгжрэлийг хэзээ шийдэж өгөх вэ, эрхэм сайд аа. Бас зам нь там болчихсон энэ байдлыг хэзээ засах вэ. Япончууд өнгөрсөн гуравдугаар сард болсон газар хөдлөлтийн дараа эвдэрсэн замаа долоохон хоногийн дотор хэчнээн чанартайгаар засч чадсанаа "gizmodo.com " цахим хуудсаар харуулсан.

Арлын орны Нака хэмээх муж дахь Их Кантогийн хурдны зам газар хөдлөлтөд 150 метр урт ангал, хагархайд "идэгдсэн" юм. "Нексо" компанийн засварын ажил ийнхүү дууссан байна. Гэтэл манай улсад өнгөрсөн жил тавигдсан Зуун айлын авто зам долоо хоногийн дараахан нь цуураад эхэлснийг саная. Бас нэг хүний аминд хүрсэн энэ зам одоо хэр нь асуудал тавьсаар байдаг.

Спортын төв ордны төв зам газар хөдлөлтөд өртөж, дайн байлдааны бөмбөгдөлтийн бай болоогүй ч машин унагаж, осол гаргаж мэдэх олон нүх, хагархайтай. Энэ мэтчилэн энх мэнд байгаа бид замаа яахаа мэдэхгүй байхад 5000 хүнээ цунамид алдсан арлын орон зургаахан өдрийн дотор дэд бүтцийг ийнхүү илбийн юм шиг бүтээчихжээ. Гэтэл салбарын сайдын маань төсөв хэдэн зуун км чанартай зам тавихад хангалттай ч тавьсан зам бүр нь "-100%" гэсэн чанартай байх юм.

Ж.Цогзолмаа