-Сүүлийн хэдэн жил багшилж байна. “Stage” нэртэй урлагийн сургалтын төвөө 2006 онд байгуулсан. Сургалтын төв ч бай, нэг л албан газар толгойлж байгаа учраас зохион байгуулах, зохицуулах ажил их байдаг юм байна. Үүнээс болоод уран бүтээлээсээ жаахан хөндийрсөн. Хэдийгээр манайд янз бүрийн сургалтын төв байдаг ч яг урлаг гээч зүйл хүний амьдралд ямар хэрэгтэйг ойлгуулах шаардлага зайлшгүй байна.

-Энэ л танд сургалтын төв байгуулах анхны санааг өгчээ?

-Хүн гэдэг алхам тутамдаа хэн нэгэнтэй харилцах болдог. Гэтэл өнөөдөр манай хүүхэд, залуус хүнтэй харилцаж сураагүй, ганцаардсан ертөнцөд амьдарч байна. Компьютер шагайж, интернэт ухахаас яг хүмүүсийн дунд орж, өөрийгөө илэрхийлж чаддаггүй. 1990-ээд оныхон буюу бидний үед гэхэд л амьдрал хүнд байсан учраас наймаа хийх нь хийж, мөнг өний төлөө өдөр шөнөгүй ажилладгаас хүүхэдтэйгээ тэр бүр харилцаж чаддаггүй байж. Энэ мэтээс болоод хүмүүсийн харилцаа өөрчлөгдсөн юм шиг санагдсан. Тэгээд л гоо зүй, урлагийн мэдрэмж, жүжигчний уран чадварын хичээлээр дамжуулан өсвөр насныхныг нийгмийн харилцаанд сургахаар анх төвөө нээсэн. Хүүхдүүд маань харилцаанд суралцаад, өөрийгөө нээгээд ирэхээр жүжигчин, хөтлөгч болно гээд зорилгоо тодорхойлдог юм билээ. Өнгөрсөн жилээс манайх сургалтын төвөө урлагийн бүх чиглэлээр явуулдаг болсон.

-Хошин урлагаас та яагаад хөндийрчихөв өө. Ид хүчээ авч байгаа энэ үед тэндээ байсан бол... гэх бодол төрдөг үү?

-Жүжигчин хүн бүгдийг нь чадах ёстой гэдэг л дээ. Гэхдээ биднийг Украинд сурч байхад багш нар маань чи театрын, киноны, хошин урлагийн хүн гэдгийг нь зөвлөж хэлдэг байсан. Намайг “Чимгээ, чи бол театр, киноны жүжигчин шүү” гэж хэлсэн. Намайг 1992 онд сургуулиа төгсөөд ирэх үед театрт очиж жүжиг үзэх хүн байхгүй, эзэнгүй шахуу байлаа. Төгсөж ирээд Улсын хүүхэд залуучуудын театрт жүжигчнээр орсон. Гэтэл удалгүй манай театр хувьчлагдсан. Тэр үед би Драмын театрт хааяа нэг гэрээгээр тоглодог. Харин киноны урилга их ирдэг байсан. Хятадад сургуульд сурч байгаад амралтаараа ирсэн чинь “Шинэ үе” продакшны Хүрлээ надад санал тавьсан. Хошин урлаг надаас хол санагдсан ч амьдрал дээр өөрөө хошин, юморный учраас “Чи байгаагаараа байхад л болно” гэсэн. Гэхдээ хошин урлагт орсон хойноо би өөрийгөө нэг их хүн инээлгээд байх амьтан биш гэдгээ мэдэрч, дотроо шаналдаг байлаа. Тийм байхад тэнд ажиллаад байсан бол цаашдаа улам л хүнд болох байсан. Тэгэхээр хошин урлагаас гарсандаа би харамсдаггүй.

-Таныг театрын хүнд үед голомтоо сахиж үлдсэн цөөн жүжигчний нэг гэдэг юм билээ. Тэр цагаа дурсахгүй юу?

-Би нэг зүйлд зорьсон бол түүнийгээ хаяхыг хүсдэггүй. Дунд сургуульд инженер болно гэж тооны ангид сурч байгаад түүнийгээ орхиж, жүжигчин болчихоод дахиж хаяхыг бодоогүй. Театрт үзэгчид ирэхгүй болохоор хүнд санагддаг л байсан. Тухайн үед Украин Зөвлөлтийн бүрэлдэхүүнд байсан учраас театр их хөгжсөн газар. Багш нар маань ч Оросын мундгууд байсан. Төгсөж ирээд ёстой бужигнуулчих юм мөрөөд өөд иртэл энд тэс өөр орчин угтсан. Надтай хамт төгссөн хүүхдүүдээс би л мэргэжлээрээ ажилласан байдаг юм. Бусад маань амьдралаа хөөг өөд явцгаасан. Миний хувьд гэр театртай ойр, хүүхэд бага байсан учраас өөртөө болгоод л яваад байсан.

-Нээрээ, таныг нэгдүгээр сургуулийн тооны ангийн “гавал” байсан гэж дуулсан. Яагаад инженер болох хүслээ жүжигчнээр сольсон юм бэ?

-Долдугаар ангид ортлоо би Хоёрдугаар амаржих газрын хажуу дахь 45 дугаар сургуульд сурдаг байсан. Зогсолтгүй тоо боддог намайг манай арван жилийнхэн их гайхдаг юм. Тоо бодохоороо одоогийнхоор бол ёстой кайф авдаг байлаа. Тэгээд Нэгдүгээр сургуулийн тооны ангид шалгалт өгөөд, тэнцсэн. Гэрээсээ ч гарахгүй тоогоо л боддог. Ээж маань бүр намайг “Агаар салхинд гараач ээ” гэдэг байсан. Украинд жүжигчний мэргэжлээр сургуульд явуулах хүүхдүүдийг шалгаруулахаар аравдугаар ангиудаар явж байсан комисс манай дээр ирсэн. Тооны багш маань намайг шалгуулах санал тавихаар нь хөөрөөд очсон. Шалгалт авч байгаа Очирбат, Цогзолмаа гуай нарын өмнө “Би жүжигчин болох чин хүсэлтэй” энэ тэр гээд л авч өгсөн. Тэгээд тэнцсэн. Долоо хоногийн таван өдөр нь тоо боддог сургуулиасаа уйдаагүй хүн гэнэт тэс өөр мэргэжлийн сургуульд орсон чинь эхэндээ мэдэхгүй зүйл их гарсан. Гуравдугаар курс төгсөх хүртлээ “Шал дэмий энэ сургуульд орж” гэж боддог байсан. Ямар сайндаа л дуулж, бүжиглэж чадахгүй гээд сургуулиасаа гарах өргөдлөө бичиж байх вэ дээ. Гэтэл багш маань өргөдлийг минь ураад, “Би чамайг алгадчих уу” гэсэн. Их гайхаад өөдөөс нь хартал “Биднийг тэгээд буруу хүн сонгосон гэж байгаа юм уу. Чи жүжигчин л байх ёстой хүн. Тайзан дээр гараад үзэгчдийг татах чадвар чамд байна. Ийм чадвар тэр бүр хүнд заяадаггүй. Бусдыг нь цаашид суралцаж болно” гэж билээ. Би хожим найзууддаа “Дэлхий дээр мистер Бен бид хоёр л тоочин байж байгаад жүжигчин болсон” гэж хошигнодог.

-Украинд суралцсан анхны монгол оюутнууд хэрхэн бужигнуулж явав?

-Харьковт яг манай сургуульд урьд нь гадаадын оюутан суралцаж байгаагүй юм билээ. Монголоос биднийг очиход их хүндэтгэлтэй хандаж байсан. Бид нэг группээр хичээллэдэг. Нэг удаа манай ангийнхан тайзны ярианы багшийнхаа хичээлд суухгүй байхаар шийдэж, “Монголд очоод эх хэлээрээ тайзан дээр ярихаас хойш оросоор сургуулилах хэрэггүй” гээд бослого гаргав аа. Гэтэл еврей багш маань монгол хэлээр хичээл заахаар болсон. Бид нарыг унших өгүүллэг, шүлгээ орчуулаад өгчих гэдэг. Орос эмоци манайхнаас өөр шүү дээ. Мөр мөрөөр нь тэмдэглэчихээд “Энэ их хүчтэй сэтгэгдэл дээр яагаад та нар уруу дорой уншиж байна” гэнэ. Үгээ мартахаараа монголоор ойлгохгүйг нь далимдуулж багшийгаа хуурч, өөр юм зохиож уншина. Нэг шалгалтан дээр манай ангийн хүү уншиж байсан зүйлээ мартангуутаа “Яг дуусах гэж байтал би үгээ мартчихлаа. Та нар битгий инээгээрэй” гээд л нэг их сэтгэлийн хөөрөлтэй уншаад “4” авсан. Гэтэл Явуухулан гуайн “Изабелла” өгүүллэгийг сайхан, уран яруу уншсан хүүхэд маань шалгалтдаа уначихаж билээ.

-Та түрүүн гадаад явна гэж байсан. Хаагуур ямар ажлаар явах вэ?

-Эхний ээлжинд АНУ, Европын холбооны улсуудаар явах төлөвлөгөөтэй. Бас Италид хүү дээрээ очно. Гол зорилго сургалтын төвийнхөө үйл ажиллагааг өргөжүүлэхээр гаднын туршлага судлах. Өөрийгөө хөгжүүлэх. Одоо бол би бор зүрхээрээ л яваад байна. Нэгэнт энэ зорилгоос би ухрахаасаа өнгөрсөн. Яагаад гэвэл Монголд бол жүжигчин олон байна. Харин хүнд гоо зүйн хүмүүжил олгох, харилцааны урлагт суралцуулах энэ ажлыг хийх хүн хэрэгтэй. Жишээ нь, манай сургалтад бүжиг, хөдөлгөөний эвсэл заадаг. Өнөөдөр заал байхгүй гээд биеийн тамирын хичээл ордоггүй сургууль олон байдаг юм байна. Тэр хүүхдүүдийн бие бялдрын өв тэгш хөгжил яах вэ. Мөнгөтэй хүмүүс хүүхдээ гадаад хэлтэй болгох, удирдлагын чиглэлээр суралцуулах сонирхолтой байдаг. Гэтэл наад захын харилцаа, гоо зүйн мэдрэмжг үй бол хэцүү шүү дээ. Урлаг гэхээр л заавал инээж хөхөрс өн хэдэн хүний ажил биш. Энэ бол хүн бүрт байх ёстой хэрэгцээ.

-Хүү тань Италид сурч байгаа юм уу?

-Хүү маань Олон улсын худалдаа, корпорацийн бүтэц зохион байгуулалт гэсэн мэргэжлээр сурч байгаа. Би хүүдээ мэргэжил сонгох тал дээр өөрт нь 100 хувь эрх чөлөө олгосон. Наймдугаар ангид байхдаа нэг удаа “Жүжигчин болно” гэж намайг цочоож билээ. Сүүлд ШУТИС-ийн лицейд сурч байснаа гэнэт л “Ээж ээ, би Италид сурахаар явлаа” гэсэн. Өөрөө урлагийн хүн учраас Итали гэж сонсоод л би шууд зөвшөөрсөн. Тэнд миний хүү мундаг сурахгүй байсан ч урлагийн тэр сайхан орчинд юм үзэж, нүд тайлаг гэж бодсон.

-Ганц хүүдээ дүү гаргаж өгөх бодол байдаг уу?

-Байсаан байсан. Одоо ч 40 гараад явчихсан, бүтэхгүй ээ. Өөрөө эмээ болох гэж байж давхцаад байлтай биш (инээв). Гэхдээ хүмүүст болохоор “Чадаж л байвал хүүхэд гаргаад бай. Болж өгвөл гурав, дөрвөн хүүхэд төрүүлээрэй. Хоёр биш, нэг бүр биш байна шүү” гэдэг. Ганц хүүхдийн зовлон хэцүү л дээ.

-Танайхан их өндөр хүмүүс байдаг уу?

-Аав, ээж хоёр минь намхан ш дээ. Дөрвөн хүүхэд нь бүгд өндөр. Нэг удаа ээжээсээ “Та өөрөө миний тал шиг намхан байхад бид яагаад ийм өндөр төрчихсөн юм бэ” гэсэн чинь “Эх нь их холыг мөрөөддөг учраас хүүхдүүд нь суга өсдөг байхгүй юу” гэж билээ. Гэхдээ хоёр талын өвөө нар маань их өндөр байсан юм билээ.

-Ярилцсанд баярлалаа.

Л.ГАНЧИМЭГ