газар усаа дээдлэн шүтэж ирсэн ард түмэн. Гэвч эх болсон 6 зүйл, хамаг амьтны тусын тулд хэмээн сургадаг бурханы шашин маань өнөөдөр бизнес болсон уу гэсэн асуулт бидний өмнө тавигдаж байна. Учир нь юу вэ гэвэл жил бүрийн сар шинийн дараагаас эхлэн Гандан хийдийг зорих хүмүүсийн ачаалал ихсэж засал номоо хийлгэхээр урт дараалал үүсдэг. Гандантэгчилэн хийдийг монголын бурхан шашинтны төв гэж хүмүүс аль болохоор төв гандандаа очоод жилийнхээ засал ном, талийгчийнхаа хойдох, шинэ төрсөн хүүхдийнхээ цэндийг уншуулахыг боддог. Дээрхийн гэгээнтэн 16-р далай лам манай оронд айлчлан ирэхдээ төв гандангийн үйл ажиллагааны тухай онцлон хэлсэн үгээс дурьдвал: Шашин номын газар ард түмний өглөг буяныг авалгүйл яахав, гэхдээ мөнгөтэй хүн гэж долигонож том цолтой лам хуврагууд нь айлд очиж засал хийхгүй, номондоо тариф тогтоохгүй байх хэрэгтэй хэмээн онцлон хэлжээ. Шинийн 15-ны дотор засал номоо хийлгэвэл уншсан маанийн тоо түм бумаар үржиж, тухай жилийн ажил үйлс сайн бүтдэг, шинийн 15-наас хаврын сарын дотор хийлгэвэл ажил үйлс өөдрөг бүтэмжтэй байдаг тухай бурханы номонд сургадаг.

Сар шинэ хуучраад байгаа хэдий ч гандан хийдийг зорих хүмүүсийн тоо их байна. Өөрөөр хэлбэл лам нарын эрэлт их байна. Гэвч унших номоо мөнгөөр үнэлэж, тооны машин тачигнатал нүдэх лам нарыг хараад сүсэг бишрэл төрнө гэж үү, номоо уншуулахаар очиж буй иргэдийн толгойд буян ном хураах биш мөнгө тоо бодох сэдэв төрөх нь дамжиггүй. 6 ам бүлтэй айл жилйинхээ заслыг хийлгэхийн тулд гандангийн кассанд 72 мянган төгрөг тушаажээ. Гандантэгчилэн хийд 10 гаруй төрлийн татвар төлдөг хэмээн манай телевизэд мэдээлсэн. Тэгвэл ашгийн буюу орлогын албан татварыг шашны байгууллагаас авдаггүй болохыг татварын ерөнхий газраас хэлж байсан юм. Харин албан байгууллага гэдэг утгаар үл хөдлөх хөрөнгийн 0.6 хувийн татварыг төлдөг байна. 1996 онд гандантэгчилэн хийдэд ажилладаг байсан Очирбат гэгч хүн гандангийн мөнгө санхүүгийн талаар олон нийтэд дэлгэж байсан түүх бий. Гэвч монголын бурхан шашинтны төв, нөгөөтэйгүүр шашны байгууллага гэсэн нэрийн доор гандантэгчилэн хийдэд аудитын шалгалт ордоггүй. Энэ нь ард олны хардлагыг бүр ч ихээр төрүүлж буй өөр нэг шалтгаан юм. Гандангийн да ламтаны өрөөнд орж энэ талаар тодруулбал 10 гаруй төрлийн татвар төлдөг, бид олны сүсэг бишрэлийн дагуу цугларсан мөнгийг хий дэмий үрдэггүй хэмээн тайлбарлаж байгаа юм.

За яахав, бурханы нэрийг барьж да лам мөнгө иддэггүй тухайгаа хүүрнэж болох юм. Гэвч гандантэгчилэн хийдийн мөнгө санхүүг хий дэмий зүйлд, өөрөөр хэлбэл том цолтой лам хуврагуудын баруун солгойгүй цацдаг байдлыг илчлэх хүмүүс цөөнгүй байгаа юм. Гандантэгчилэн хийд бол төрийнх ч биш, хувийнх ч биш ард түмний сүсэг бишрэлийн төв болсон, ард түмний өмч хөрөнгө билээ. Өнөөдөр гандан хийдэд 700 гаруй лам хувраг харъяалагддаг гэх бөгөөд тэдний цалин 100 гаруй мянган төгрөг, тэдний цалингаас НДШ төлдөг боловч хүн амын орлогын албан татварыг нь улсаас төлдөг гэх мэдээлэл байгаа юм. Тэд үл хөдлөх хөрөнгийн 0.6 хувийн татварт жилдээ 8 сая 313 мянган төгрөг, автомашины татварт 393 мянган төгрөг, бууны татварт 28 мянган төгрөг, лам нарын болон бусад ажилтан албан хаагчдын НДШ-т 393 мянган төгрөгийг төлдөг гэх мэдээлэл бидэнд олдсон юм. Гэхдээ яагаад төв ганданд орохыг зорих лам нар ихсэх болов, 100 гаруйхан мянган төгрөгний цалинтай лам нар яагаад бусдын бариагүй гар утсыг барьж, бүгд машин хөлөглөөд байна вэ гэсэн асуулт эндээс урган гарч байгаа юм. Сар шинийн дараа гандан хийд дээр гайгүй цолтой лам нар нь огт олдохгүй, айлаас айлаас дамжин халаасаа түнтийлгэж явдагийг батлах хүмүүс олон бий.

Тэр ч бүү хэл гар утас зардаг худалдаачид болон техникийн захаар байрлах машины ченжүүдтэй ярилцаж байхад 3 сарын гүйлгээг ихэвчлэн лам нар хийдгийг ч мэдэж болох юм. 3 сарын эхний хагаст борлуулж байгаа гар утас болон автомашины дийлэнхийг нь лам нар худалдан авдаг тухай ярих ченжүүдийн яриа худлаа л биш бол сар шинийн дараа тэд иргэдийн халаасыг хэрхэн хоосолдог нь энэ ярианаас ургуулан бодоход шууд харж болохоор байгаа юм. Дээрээс нь иргэдийн сүсэг бишрэлээр өгсөн хадгаар гандангийнхан гутлаа хүртэл үдсэн байхыг та харж болно. Ганданд утас дээсээр томж тогтоож болох бүх зүйлд хадгийг ашигласан нь үнэндээ бол сүсэгтэн олонд тийм ч тааламжтай санагддаггүй бизээ.

Ном бичүүлэхээр оочер дараалалд зогсож байгаа хүмүүсийг дөхөөд ирэхэд ам бүлийг нь асуугаад, нэрийг нь мэдэхгүй хирнээ унших номных нь тарифыг аль хэдийнээ гаргачихсан тооны машин тачигнуулж суугаа гандангийн бичээч лам Пүрэвдорж гэгчийн талаарх гомдол иргэдээс ирж байна. Ер нь хүмүүсийн нэр усыг, төрсөн жилийг нь асуухгүй хирнээ уншуулах номных тарифыг нь яриад, лавлаж асуухын завдалгүй дараагийнх нь гээд тооны машинаа тачигнуулаад байгаад гандантэгчилэн хийдэд итгэх үү, тэд бидний нэрсээ өгч байгаа заслыг хийдэг үү үгүй юу гэсэн олон асуулт урган гарч байна.

Г.Тэгшжаргал

Гандантэгчилэн хийдийн санхүүд аудитын шалгалт оруулбал яах вэ?
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (22)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Заваан өмхий амтай сэтгүүлч вэ. Яг загалмайн есүсийхны захиалгаар бичиж бна л да

2012-03-08 | 21:18:39 | 202.21.113.138 |

Зочин
ганданг огт татвараас чөлөөлөх хэрэгтэй штэ. Тэр мөнгөөрө сүм дугнаа өнгө үзэмжтэй болгож байвал бидэнд л ашигтай. Гандан чинь гадаадад монголын ганц нүүр царай нь болдог шүү дэ. Ном тарифтай бсан нь зөв. Үнэгүй юмыг хүн үнэлж тоодог бил үү :)

2012-03-08 | 21:15:47 | 202.21.113.138 |

Зочин
Arai ch ingej bichij bolohgui bhaa. Hun lam huniig uriad gertee avaachaad nom unshuulaad uglug uguh ni tuhain hunii l asuudal sh de. Tuhain lamiig songood hundleed uuriin bolomj benchingiin hemjeegeer l uglug barina sh de.Zasal hiilgehgui baisan ch bolno sh de. Yamar alban tushaalaa ashiglaj avilgal avch bgaa bish esvel ene bichsen setguulch nar shig hun gujirdej yum bichij mungu avch bgaa bish. Harin buu nar chini jinhene tulj barahgui ih mungu ongodiin ner barij nehdeg gee biz de. Mun oroldoh yumaa olj yadavaa. Harin ch suuliin jiluuded Gandangiin uil ajillagaa tsegtstei uilchluulehed amar bolson sanagddag .

2012-03-01 | 14:04:12 | 202.170.85.14 |

Зочин
гандан хийдийн захиргааний лам гэхэд л 9911 дугаартай байдаг ш дээ

2012-03-01 | 07:59:44 | 124.158.77.21 |

Зочин
Хохино л гэхүүдээ дээр дооргуй арга ядсан хумуус мухар сусэгтээ дийлдэж байна шуу дээ.Лам дуртэй, бурханы нэр бариж ард тумний монгийг луйвардаж амидрах аргаа хийсэн шалдан банида нарийг тэжээхээ боливол таарана.

2012-02-29 | 20:19:13 | 121.1.209.5 |

Зочин
ганц гандан гэлтгүй бух хийдуудэд аудит оруулах хэрэгтэй

2012-02-29 | 19:28:30 | 49.0.141.12 |

Зочин
XОXИН

2012-02-29 | 19:09:09 | 110.70.14.176 |

Зочин
энэ ч үнэн шүү.хэдэн жилийн өмнө манай найзад ийм явдал тохиолдсон юм.манай нөхөр ном уншуулаад сууж байж л дээ.хажууд байсан лам дээр гаднаас нэг лам ирээд хоорондоо ингэж ярьжээ. -чи чинь ээлжийн амралттай байгаа биш билүү? -харин тиймээ, гэхдээ мөнгөгүй болчихоод жаахан мөнгө хийдэг юм уу...гэж. Ийм байхад лам нар үнэтэй утас барьж жийп хөлөглөх нь аргагүй биз.За яахав тэр нь буянаараа болог гэхээр манай залуу лам нар аймаар шоучид.Манай байранд хэдэн банди нар байр хөлсөлж суудаг байсан юм.Үдээс хойхно машиныхаа хөгжмийг орилуулж баахан охидууд суулгачихсан давхиж ирээд лам хувцсаа тайлж багаж руугаа шидээд л алга болж өгнө дөө.Тиймэрхүү нөхдүүдэд итгэж сүсэглэнэ гэдэг ч хүнд шүү.

2012-02-29 | 16:52:07 | 182.160.31.102 |

Зочин
сум xийдээр бизнэс xийгчэд олон болсоон аргагуйшдээ ямарч татбаргуй, бас ямар ч зарлагагуй ийм цэвэр орлоготой бизнэс гэж бxуу

2012-02-29 | 15:08:07 | 180.149.95.50 |

Зочин
аудит оруулах хэрэгтэй шдээ.дандаа бизинэсс хийж бгаа шуудээ. лам нар шиг баян хун монголд байхгуй шуу. ард тумэндээ баярийн болон сар шинээр хунгулттэй уйлчлэх ни юн болохгуй гэж. дандаа татүаргүй мунгу аүдаг шдээ/ шинийн 8, 15 нид унэ тулбургуй уйлчин эгээд чадахгуй л бгаа биздээ. нийгэм л ийм л бнадаа ]

2012-02-29 | 15:06:27 | 202.179.20.134 |

Зочин
лам нар буян xийж xууxэд ноxой xоололж угээгүй ядууст туслаж бна гэж узсэн xарсан дуулсан xун бна уу ? тэгээд ч тэр бурxаний номийг уншаад шидийг гаргадаг тумэнд тусийг ни xургэж чаддаг лам одоогоор гараагуй бга шуу лам нар оорсдоо мэднэ

2012-02-29 | 15:04:15 | 180.149.95.50 |

Зочин
Олон зуун жил шарын шашин ард түмэнд хэрэгтэй юу өгсөн юм бэ. Хөдөлмөрийн насны олон залуусыг лам хувраг болгож маань уншсан нэртэй хийдүүдэд суулгаж байхаас тэднийг нийгэмд ач тустай хөдөлмөр эрхлүүлэх нь зөв байх. Ард түмнээс цугласан тэр их хөрөнгийг юунд зарцуулж байгааг шалгаж хянах хэрэгтэй. Гандан дээр мөнгө хураан авч байгаа лам нарын зан харьцааг сайжруулах , Хүнд үйлчилсэн шиг үйлчлэх хэрэгтэй. Мөнгө хурааж байгаа лам нараа чадваржуулж үнэн сэтгэлээрээ хүнд ханддаг болгох ,баахан мөнгө хураагаад хэнд ном уншиж байгаа нь мэдэгддэгүй.нэг жаахан арц рашаанаа мянган оочир болгож хагас дутуу тараасан болдог.

2012-02-29 | 14:57:30 | 203.91.117.4 |

Зочин
Бүх хийдүүдийн мөнгө санхүүгийн асуудлыг нарийн шалгах, Энэ их хөрөнгө чинь ард түмнийх гэдгийг тэдэнд ойлгуулах хэрэгтэй. Ард түмнээс өдөр шөнөгүй цутган ирж байгаа мөнгөөр нийгэмд нэн даруй хэрэгтэй байгаа сургууль эмнэлэг цэцэрлэг зэргийг барьж байгуулбал дээр баймаар юм. Лам нар Улс нийгэмд хэрэгтэй юу бүтээсэн юм. Олон арван жил ард түмнийг сүшиг бишрэлээр нь далимдуулж өндөр тариф тогтоон мөлжиж байна. Сүжгээр өргөл өргөдөг байтал зориуд тариф тогтоож байгаа нь буруу.Монгол орны ус гол ширгэж байгаль орчин бохирдож, хүний мөс муудаж, идэр залуус маань архин далайд живж байхад бурхны шашин юу хийж байгаа юм бэ.

2012-02-29 | 14:43:18 | 203.91.117.4 |

Зочин
зоблонгийн хажууд бурхан байдаг гэдэгшдээ христийн сум олсон юмнийхаа арабний хэг бурханийх гэдэг шуу дээ сар бур сашуулаад байдаггуй биздээ тэднийг битгий муу юм бод хун чини сэтгэлийн амитан шуудээ

2012-02-29 | 13:44:28 | 182.160.61.126 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео