Лайтай энэ мэдээ хот хөдөөгүй түгэж байна. 2004, 2008 оны сонгуулиар Ардчилсан нам, Ардын нам хоёр мөнгөн хур буулгасан нь өдгөө эмгэнэлт дурсамж болоод байгаа юм. Одоо харин сонгуулийн шинэ хууль, эрүүгийн хуулиар ийм гэм хийсэн хүнийг овоо хатуу шийтгэнэ гэсэн. Энэ төрлийн гэмт хэрэг нь угаасаа төрийн эсрэг чиглэдэг. Иймд гэмтэнд зөөлөн хандах аргагүй. Арав хүртэл жил шоронд хорих нь ч багадна. 2008 оны УИХ-ын сонгуулиар Увс аймагт Чойжилсүрэн гэгч нөхөр нутгийнхандаа мөнгө тарааж, “Намайг сонгоорой, та минь ээ” хэмээн хэнэг ч үгүй таахалзаж байлаа. Увсынхан тэр үед чансаа сайтай бөхчүүд давааныхаа хишиг болгож наадамчид дунд цацдаг боорцог булаацалдах мэт түүний мөнгөн дээр овоорч байсан гэдэг. Аз болоход энэ хэрэгт Чойжилсүрэн ял сонсоогүйгээр барахгүй бүр “ногоон гэрэл”-ээр УИХ-д орж ирсэн юм. Учир нь сонгогчийн саналыг бэлэн, бэлэн бус ямар мөнгөөр худалдаад авчихсан бай хамаагүй, хэн ч хариуцлага хүлээдэггүй хуультай байв.

Чойжилсүрэнгийн тухайн үеийн дүрс бичлэг харин өдгөө телевизүүдийн архивт хав дарагдаж байгаа. Түүн шиг олон хүн мөнгө тараасныхаа шанд УИХ болон орон нутгийн сонгуулиудад ялсан юм. Баянзүрх дүүрэгт Ц.Батбаяр гишүүн нэлээд их мөнгө цацсан тухай хууч дэлгэцгээнэ. Ерөөсөө сонгуулийн луйврын маш олон арга технологитой болсон байлаа шүү дээ. Мөнгө тараах бол эдгээрийн хамгийн энгийн хэлбэр нь юм билээ.

Өнөөх Баасан авгай энэ тухай тун чамбай судалжээ. Мань хүн хуулийн сургуульд суралцаж байхдаа сонгуулийг будлиантуулдаг 33 арга бий гэж нийтэд зарласан. Гэтэл саяхан нэгэн телевизээр “Баасан гэдэг эмэгтэй хүмүүст муу арга заагаад өгчихлөө. Аягүй бол тэр өөрөө урьд нь энэ бүхнийг туршиж, хэрэглэж байснаас зайлахгүй” ухааны юм ярьж байх юм. Хөөрхий муу Баасанг хийсэн ажлаар нь эргүүлж тонгороод бүр баллах нь ээ, янз нь. Түүний “заасан”-ыг энэ удаагийн сонгуулиар хэрэгжүүлсэн ч яахав дээ гэх маягийн сэдлийг өгч буй нь бүр гайхалтай. Баасан авгай л тэр бүх луйврын арга барилыг бидэнд хэлээд өгчихсөн юм чинь яахав дээ гэж эцэст нь шүүх дээр очоод тоох ч үгүй хэлээд сууж байх бололтой. Үгүй дээ, ингэж тэнэгтэцгээгээд юугаа хийхэв.

Сонгуулийн холимог тогтолцоо нь нам, нэр дэвшигч гэсэн хоёр зааг дээр хүмүүсийн бодол санааг зангидаж байна. Намаар санал өгөх нь тухайн намын мөрийн хөтөлбөрийг сайтар уншиж, бусадтай нь харьцуулаад шийдвэрээ гарга гэж буй хэрэг. Тэгвэл энд өмнөх сонгуулиудаас анзаарагдсан нэг зүйл гэвэл хүмүүс намуудын мөрийн хөтөлбөрийг тийм ч сайн судалж үздэггүй бололтой. Надад хэн нь юу өгөх бол гэсэн өлөн сэтгэлээр асуудалд ханддаг муу зуршил нь санал худалдаж авах сэдлийг нэр дэвшигчид болон намуудад төрүүлээд байдаг ажээ. Энэ жилийн сонгуулийн пропорциональ системийн тойрог буюу намын жагсаалтад бичигдсэн хүмүүсийг харахад нөгөө л хэдэн олигархиудынх нь төлөөлөл шив дээ гэсэн таагүй бодол заримынх нь санаанд бууж ирээд байгаа болов уу.

Шооч нэг нь тэднийг “окопныхон” гэж байна. Өөрөөр хэлбэл шууд нэрээ дэвшүүлээд сонгогдох тойрог дээр бараг 10 хувийн ч санал чангаах рейтинггүй болчихсон нөхөд нам хэмээх нуувчны ард булталзаж сууна. Нэр дэвшүүлсэн тойрог дээр бол шал өөр. 11 намаас ихэнх нь хүнээ тийш нь илгээжээ. Жинхэнэ гал авалцсан тулаан болох шинжтэй. Тэднийг алиа марзан зарим нь“фронтынхон” гээд байгаа юм. Энэ “найзууд” санал худалдан авахыг ёстой үзүүлээд өгөхөөс сийхгүй бололтой. Өвөрхангай аймгийн Ардчилсан намын дарга Т.Хасбаатар хэвлэлийн хурал зарлан энэ тухай нийтэд мэдээллээ. Өвөрхангайн фронт дээр УИХ-ын дэд дарга Г.Батхүү, УИХ-ын гишүүн Д.Зоригт нар хүчийг үзэхээр болсон юмсанж. Тэд өнгөрсөн дөрөвдүгээр сараас эхлэн сонгогчиддоо бэлэн мөнгө тараасан гэж Т.Хасбаатар хэлжбайна. Хэнд хэдэн төгрөг, ямар зорилгоор өгсөн зэргийг цөмийг баримтаар нотолжээ. Ардчилсан намынх нь голцуу нэлээд олон хүн Г.Батхүү, Д.Зоригт нарын энэ “хишиг”-ээс хүрсэн гэнэ. Түгээсэн “хишиг” нь нийт дүнгээрээ 150 гаруй сая төгрөг болсон юм байх аа, янз нь. Мөнгө тарааж болохгүй шүү, наадахаа зогсоо гэж Т.Хасбаатар өөрийн биеэр эрхмүүдэд удаа дараа мэдэгдсэн ч огтхон ч тоосонгүй. Нэг намын гал тогоо сахиж суугаа улс гэсэн сэтгэл гарган эхний үед тийнхүү хувийн журмаар яриад үзье хэмээн Т.Хасбаатар бодсон биз ээ. Гэвч цаадуул нь “Намайг хэн хэлэхэв, нохойг хэн саахав” гэгчээр мөнгө тараалтаа үргэлжлүүлсээр байгаа тул арга буюу Сонгуулийн ерөнхий хороонд хаяглан гомдол гаргажээ.

Тэрбээр хэлэхдээ, “Би энэ удаа мөнгө ихтэй, өндөр эрх мэдэлтэй хүмүүсийн булхайг дэлгэлээ. Надад ямар ч зүйл тохиолдож мэднэ. Тиймээс аюулгүй байдлаа намын дарга Н.Алтанхуяг болон дээрх хоёр улстөрчид даатгаж байна” гэсэн юм. Тэгэхээс ч өөр яахав. Эрүүгийн нөхцөл байдал улам хүнд болж буй энэ цаг үед тэр ингэж болзошгүй нөхцлийн хариуцлагыг өөрсдөд нь үүрүүллээ. Сонгуулийн ерөнхий хороо болон хууль хяналтын байгууллагаас одоо энэ хэргийг хэрхэн шийдэхийг харах үлдлээ.

Яг л иймэрхүү явдал бас Дорнод аймгийн Ардчилсан намынхны дунд болоод өнгөрсөн байна. Дорнод “фронт”-ын дайчдын нэрсийг тодруулахаас аймгийн намын хорооны хурал болж л дээ. Тэр үеэр Отгонбат гэгч нөхөр нь намынхаа гишүүдэд “Намайг сонгоорой” гээд гурван сая гаруй төгрөг тараасан байна.

Ардчилсан намынхан ийнхүү цагаандаа гарч байна. Тэгвэл Ардын намын хүнд гарууд хаагуур, юу хийж яваа бол оо. Баттай эх сурвалжийн өгүүлснээр бол тус намынхан өнгөрсөн зунаас эхлэн арван айл тутмын дунд 30 мянган төгрөгийн цалинтай ухуулагч ажиллуулжээ. Ахмад настан болгон нь ухуулагч болдог гэсэн онигоо хүртэл гараад байгаа аж. Энэ бол ухуулагч хэмээх халхавчтай далд халамжийн бодлого, үйл ажиллагаа гэдгийг учир мэдэх хэсэг нь тайлбарлаж байна. Алтан бурхан, бугуйн цаг тараасан, жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас зээл олгосон, үнэгүй нүүрс түгээсэн гээд зөндөө олон юм бий л дээ, энэ намд. Одоо тус намынхан өмнөх сонгуулийн амлалтын 1,5 сая төгрөгийнхөө үлдсэн нэг саяыг ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд сонгуулийн саналын барьцаа болгож өгөх гэж байгаа нь дэндүү гунигтай. Эрх баригчид үүнийгээ “Бид санал худалдан авах гэсэнгүй. Амлалтаа л биелүүлж байна” гэх аж. Наагуур сэтгэн бодож буй нь тэдний энэ тайлбарыг “Нээрээ тийм шүү, хөөрхийс минь” хэмээн өхөөрдөнө. Цаад утгаараа бол яалт ч үгүй санал дэгээдэх засаглалын ядарсан арга буюу сүүлийн боломж нь юм л даа. Тэгэхээр эрхмүүдийн иймэрхүү үйлдлийг хаацайлж боломгүй байгаа юм. “МУУ ЗҮЙЛИЙГ ХАМГААЛАХ НЬ МУУ ЗҮЙЛ ХИЙСНЭЭС ДОЛООН ДОР” гэж нэрт судлаач Б.ГРАСИАН юутай үнэн хэлээ вэ. “Окопныхон” чимээ чагнан отож, “фронтынхон” мөнгөө тарааж, энэ сонгууль бас л маапаантай болох нь дээ.

Б.ОТГОНБАЯР

Нийтлэл “Окопныхон” чимээ чагнан отож, “фронтынхон” мөнгөө тарааж, энэ сонгууль бас л маапаантай болох нь дээ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (3)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
МОНГОЛ ТУМЭН МИНЬ. ХЭДИЙ БОЛТОЛ МАН, АН - ын ГАДНЫ ЛУЙВАРЧДЫН ГАР ХӨЛ БОЛСОН, ЭХ ОРОН, ГАЗАР ШОРОО, БАЯЛГАА ХУДАЛДСАН, АРД ТУМНЭЭ ЯДУУРЛЫН ТУЙЛД ХУРГЭСЭН, ӨӨРСДӨӨ ХАГАРТЛАА БАЯЖСАН ХУВАЛЗНУУДАД ДЭЭРЛЭХУУЛЖ, ДОРОМЖЛУУЛЖ, ЛУЙВАРДУУЛЖ, ЦУСАА СОРУУЛЖ АМЬДАРЦГААХ ЮМ БЭ???? ЭНЭ СОНГУУЛИАР ЭНЭ ХОЁР АЛУУРЧИДЫН НАМААС БУРМӨСӨН САЛГААЯ АА. МОНГОЛ НУТАГТАА МОНГОЛ ХУН ШИГ АМЬДРАХ ЦАГ ИРСЭН ШУУ.

2012-06-05 | 11:35:32 | 124.158.73.17 |