Францын "Либересьон" сонин аспиринаас аваад атомын бөмбөг багтаасан XX зууны бүтээлийн жагсаалтдаа Калашниковын автоматыг "Зууны бүтээл" хэмээн тодорхойлсон юм.

Гайхамшигт энэ бүтээлийн эзэн, бараг тэрбум орчим "Калашников" буу үйлдвэрлэсэн, дэлхийн дайны түүхийг өөрчилсөн домогт зохион бүтээгч Калашников хэдэн жилийн өмнө Оросын төв телевизэд өгсөн ярилцлагадаа "Миний намтрыг маш нууцалдаг байсан юм. Үүний шалтгаан нь цэргийн зэр зэвсэг, техникийн нууцдаа биш, харин миний монгол гаралд байлаа. Би Алтайн хязгаар мужийн уулын олон хүүхэдтэй монгол айлд өссөн" гэж өгүүлжээ. Михаил Алтайн хязгаар дахь Курья тосгонд олон хүүхэдтэй, эгэл жирийн тариачид болох Калашниковынд төрж өссөн байна. 1936 он хүртэл дунд сургуульд сурч байгаад ажилд орсон 17 настай хөвгүүн Туркестан Сибирийн төмөр замын гуравдугаар ангийн улс төрийн хэлтсийн техникийн нарийн бичгийн даргын алба хаших болов. Хоёр жилийн дараа цэрэгт татагдан Киевийн цэргийн тойрогт хуваарилагдаад танкчин механикчийн дамжаанд сууж Стрыйд томилогдсон ба тэнд ирээдүйн маршал, их зохион бүтээгч хоёр нүүр учирсан аж. Төдөлгүй дэлхийн хоёрдугаар дайн эхэллээ.

Залуу танкчин фронт руу явсан нь лавтай. Танк нь 1941 оны аравдугаар сард фашистуудын суманд өртөхөд Михаил Калашников хүнд шархдан битүү гэмтжээ. Харин мань эр эмнэлэгт удсангүй. Учир нь юу ч хийхгүй хэвтэнэ гэдэг бол түүнд ёстой л там аж. Эмнэлэгт зүгээр өнгөрүүлсэн өдрүүддээ фронтод нэмэр болчихоор зүйл хийхсэн гэж номын сан жаал ухсаны эцэст нэг санаа олсноо шугам зурагт буулгасан тэрбээр эмнэлгээс гараад биеэ тэнхрүүлэх чөлөөний хугацаанд өмнө нь ажиллаж байсан Матай ө р т ө ө н д яаравчлан очив. Тэнд найзуудтайгаа хамтраад олон үсэрдэг анхны буугаа хийсэн ч сэтгэл нь ханасангүй. Буугаа улам сайжруулахаар оролдож байгаад зэвсгийн зохион бүтээгч А.А.Благонравовт загвараа үзүүлтэл магтаал сайшаалын үгээр булуулах нь тэр. Туршлагатай зохион бүтээгчийн урам хайрласан үг түүний их аяны дөрөөнд дусаасан сүү байв.

Анхны загварууд нь зэвсэг болсонгүй. Гэхдээ ахин дахин туршсаар л. Туршилт нь талаар өнгөрсөнгүй. 1945 он гэхэд загвараа сайжруулж, өөртөө илүү итгэлтэй болсон Калашников 1943 оны бэсрэг загварын сумаар буудах автомат буу бүтээх ажилдаа орлоо. Тийм хурдан амжилт олчихно гэж бодоогүй ч харьцангуй бага хугацаанд асуудпаа шийдэж, шинэ автомат буу анхны туршилтад тэнцжээ. Түүнийг 1948 онд Ижевск хотод томилсон агаад залуу зохион бүтээгч тэр бүр хүн мэдэхгүй уг жижиг хотод амьдарч, суугуул нутаг нь болохын чинээ санаагүй явсан нь мэдээж. Чухам эндээс л хэсэгхэн хугацааны дараа хүн бүрийн мэддэг тэр автомат буу мэндэлсэн юм. Хотын нэрийг мөнөөх автомат буугаар дамжуулан бүгд тогтоосон байна. Төдөлгүй Калашниковын толгойд өөрөө цэнэглэгддэг карбин зохиох санаа эргэлдэх болов. Ингээд ажилдаа орох нь тэр.

АК-47 гэдэг нэр бол Калашниковын 1947 онд бүтээсэн автомат хэмээх утга бүхий үгийн товчлол юм. Тэрбээр 1949 оны есдүгээр сарын нэгнээс "Ижмаш" үйлдвэрийн ерөнхий зохион бүтээгчээр томилогдсон бөгөөд АК-47-гоо улам сайжруулж, 7.62 мм-ийн калибртай АКМ, бөгс нь эвхэгддэг АКМС загвараа гаргав. Мөн 5.45 мм-ийн калибртай АКС-74У, АК-74 болон АК-74М буунууд ч ар араасаа цуварлаа. Энэ серийн төрөл бүрийн загварууд олон "дүү"-тэй. Энэ нь АК-47 үйлдвэрлэх зөвшөөрөлтэй орнууд өөр өөрийн хувилбараар хийх болсон нь улам бүл нэмсэн хэрэг. Зохион бүтээгчийн өөр нэг бүтээл нь манайхны сайн мэдэх "Сайга". Өөрөө цэнэглэгддэг энэ буу анчдын хамгийн их шохоорхдог зүйлийн нэг. Өдгее "Сайга 410", "Сайга 20С" зэрэг арав гаруй төрлийн сайжруулсан карбинууд анчдын гол зэвсэг болсоор буй. Энэ ертөнцийн хаа нэгтээ бослого тэмцэл болох бүрт босогчид АКбарьсан байдаг билээ. Хүн болгоны санааг зовоодог террористууд хүртэл АК мөрлөдөг. Зохион бүтээгчийг энэ явдал ихээхэн зовоодог бололтой. Хэдийнэ өндөр насалсан мань зохион бүтээгч "Надад нас байвал би хүн төрөлхтөнд илүү ач тустай зүйл сэдэхэд бэлэн байна" гэж ярьсан удаатай. Гэхдээ буу зохиохоос өөр аргагүй болсон, түүнийгээ хэрэглэхээс өөр гарцгүй болсон нь эмгэнэлтэй.

Михаил Тимофеевич Калашниковыг П.И.Чайкавскийн нэрэмжит сонгодог урлагийн өдрүүдийн байнгын зочин гэдгийг тэр бүр хүн мэдэхгүй. Бас багаасаа яруу найраг сонирхож, бичсэн шүлэг нь Киевийн "Улаан арми" сонинд нийтлэгдэж байсныг бүр ч дуулаагүй биз. Түүгээр ч үл барам тэрээр Оросын зохиолчдын эвлэлийн хорооны гишүүн. Домогт зохион бүтээгч маань Германы зэвсгийн инженер Хюго Шмайссертэй хамтран ажиллаж байжээ. Гуравдугаар Рейхийн хамгийн шилдэг зохион бүтээгч дэлхийд алдартай Калашниковын автомат бууг бүтээхэд оролцсоныг орос инженер хүлээн зөвшөөрсөн юм. Герман инженерийн зөвлөснөөр бууны эд ангиудыг хүйтэн хэвэнд цохиж хийх асуудлыг шийдсэн гэнэ.

Энэ талаар "Шмайссер дайны дөнгөж дараахан Ижевск хотод ирсэн" гэж түүхч А.Коробейников ярьсан нь бий. Түүний амьдарч байсан Зуль хот Зөвлөлтийг цэргийн эзэмшлийн бүст харъяалагдаж байсан бөгөөд Х.Шмайсеер болон бусад хэд хэдэн зохион бүтээгчийг Уралд цөөхөн жилийн хугацаагаар ажиллахыг "санал болгожээ". Ингээд Германы зэвсгийн мэргэжилтнүүдийг суулгасан тусгай галт тэрэг 1946 оны аравдугаар сарын 24-нд Ижевскт ирсэн байна. Калашниковын автоматыг бүтээхэд Шмайссер ямар хувь нэмэр оруулсныг тогтоох хэцүү бөгөөд учир нь түүний гүйцэтгэж байсан ажлын талаарх албан ёсны баримтууд нууцлагдсан байдагтул түүхчдийн хувьд энэ нь хаалттай сэдэв байсаар өнөөдрийг хүрчээ. Түүнчлэн Хюго дурдатгалаа бичиж үлдээгээгүй юм. Оросуудад зарим нэг зөвлөгөө өгдөг байсан" гэсэн утгатай бүдэг бадаг зүйл ярьсан түүний Ижевск хотноо бичсэн цөөн тооны захиа, гэрэл зураг үлдсэн байна. "Шмайссерийн ЗХУ-ын Батлан хамгаалах яаманд хандаж бичсэн хэдхэн тооны захидал л хадгалагдан үлдсэн" гэж тус хотын Калашниковын музейн эрдэм шинжилгээний ажилтан А.Ермаков ярьсан нь бий. Герман инженер захидалдаа ахуйн нөхцөл муу байгаа талаар гомдоллосноос гадна цалин нэмэх, ээлжийнхээ амралтаар нутагтаа очих боломж олгохыг хүсчээ.

Харин Михаил Калашников бүтээсэн АК-47 буугаа "Ижмаш" үйлдвэрт хийхээр 1948 онд Ижевскт анх очсон аж. Тиймээс тэрээр германчуудаас санаа авч зургийг нь хуулбарлаж буу хийсэн гэх нь үндэслэлгүй юм. Гэхдээ орос, герман хоёр инженер үйлдвэр дотор уулзалдаж байсан нь баттай үнэн. Шмайссер шинээр тоног төхөөрөмж суурилуулах, бууг дамжлагаар олноор нь үйлдвэрлэх технологийг нэвтрүүлэхэд тусалж байв.

Тэдний зохион бүтээсэн буунуудыг харахад гадна талаасаа тун төстэй байгаа нь ажиллах зарчим нь яг ижил байгаатай холбоотой. Харин дотоод бүтэц болон эд анги нь нилээд ялгаатай. Калашников АК-47-г зохион бүтээх ажлаа аль 1943 оны үед эхэлчихсэн байсан ба гурван жилийн дараа анхны туршилтуудаа хийжээ. Тэгэхээр бууг германчууд зохион бүтээсэн гэдэг худал. Гэлээ ч АК-г олноор үйлдвэрлэхэд оруулсан тэдний хувь нэмрийг үгүйсгэх аргагүй. Учир нь Шмайссер Ижевск хотноо 1952 он хүртэл бууны эд ангийг хүйтэн хэвэнд цутгаж үйлдвэрлэх ажлыг гардан хариуцаж байжээ. Сумны дайз, бууны гол төмрийг дамжлагаар бөөнөөр нь үйлдвэрлэж эхэлсэн нь түүний гавъяа зүтгэл гэхээс өөр аргагүй билээ.

ЭХ СУРВАЛЖ: АЛАГ ХОРВОО СОНИН

Алдарт зохион бүтээгч М. Калашников Алтайн хязгаарын монгол хүн
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (1)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
чУХАМХҮҮ 21-Р ЗУУНЫ мОНГОЛЧУУД ЭНЭ ХҮНЭЭР ЗҮЙ ЁСООР БАХАРХАЖ ЧАДСАН УУ? чАДАХ УУ? тЭРЭЭР АЛТАЙН АЛТАН МОНГОЛ ХҮН ШҮҮ ДЭЭ.

2014-03-02 | 17:20:35 | 180.235.185.196 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео