Засаг даргын шийдвэрээр Т.Алтанхуягийг аймгийн Засаг даргын улс төрийн, Д.Тогоочийг төрийн, Ц.Волоожийг

байгаль орчин, ногоон хөгжлийн, С.Цэен-Ойдовыг мал аж ахуйн, Б.Адъяаг барилга хот байгуулалтын, О.Дүгэрсүрэнг газар тариалангийн, Г.Долгорсүрэнг хууль эрх зүйн бодлогын орон тооны бус зөвлөхөөр тус тус томилсон байна.
Аймгийн Засаг даргын дэргэдэх газар, хэлтэс, албад, сумдын ЗДТГ-ын 2012 оны үйл ажиллагаанд хяналт, шинжилгээ үнэлгээ хийж, үр дүнг үнэлэх ажлыг зохион байгуулж байна.
3-р сарын 9-10-ны өдрүүдэд Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд Л.Гантөмөр манай аймагт ажиллан багш нарын дунд цуврал хэлэлцүүлгүүд зохион байгуулж боловсролын шинэчлэлийн бодлогын талаар санал бодлоо солилцлоо.
2-р сарын 25-наас 3 сарын 1-ний өдрүүдэд явагдсан Улсын мэргэжлийн хяналтын шалгалтаар аймгийн Эрүүл мэндийн салбарын байгууллагууд "Хангалттай” гэж дүгнэгдлээ.
Ерөнхий боловсролын сургуулийн 10-11-р ангийн сурагч, багш нарын дунд "Орон нутагт аялал, жуулчлал хөгжүүлэхэд таны оролцоо”, "Биеийн тамирын сургалтын үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх нь” сэдэвт хэлэлцүүлэг болон "Анхны тусламжийг зөв үзүүлэх нь” эрүүл мэндийн сэдэвт сургалтыг тус тус зохион байгуулав.
 "Зөв Монгол хүүхэд байхын учир” сэдэвт хүүхдийн XV чуулганд хүүхдийн оролцооны байгууллагын 180 гаруй төлөөлөгчид оролцож, өсвөр үеийнхнийхээ төлөө ямар бүтээлч ажил хийж чадахаа тодорхойлох, хүүхдүүдийн дутагдал, муу зуршлыг хэрхэн арилгах, хотын ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэхэд хүүхдийн оролцоог хангах талаар санал бодлоо солилцож, саналаа шийдвэр гаргах түвшний хүмүүст хүргүүлж, хамтран ажиллахаар төлөвлөлөө.
Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор аймгийн хэмжээнд "Камерын хяналтын нэгдсэн систем”-ийг суурилуулах ажлын нээлтийн ажиллагааг зохион байгуулсан ба 3-р сарын 7-10-ны өдрүүдэд уг камерийн тусламжтайгаар замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн тээврийн хэрэгслүүдийг илрүүлэн холбогдох хуулийн дагуу арга хэмжээ авсан байна.
Аймгийн хэмжээнд зохион байгуулагдсан өсвөрийн шатарчдын аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээн, хийн буудлагын өсвөрийн аварга шалгаруулах тэмцээн, ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын сагсан бөмбөгийн аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнүүдэд нийт 290 гаруй тамирчид оролцсон байна.
Хүн амын хүнсний хэрэгцээнд зориулж нөөцийн махыг хүнсний худалдааны 9 цэгт борлуулж байгаа ба одоогийн байдлаар 954.3 тн махны үлдэгдэлтэй байна.
Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яам, "Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-тай хамтран Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газруудын туршлага солилцох уулзалт, зөвлөгөөнийг зохион байгуулсан ба тус зөвлөгөөнд 18 аймгийн 160 гаруй төлөөлөгчид оролцож харилцан туршлага солилцлоо.



 

                                           АЗДТГ-аас зохион байгуулсан 7 хоногийн ажлын товч мэдээлэл

2-р сарын 4-нөөс 2-р сарын 8-ны өдрүүдэд аймгийн Засаг даргын 15 захирамж гарлаа. Тухайлбал 60-р захирамжаар 2013 оны 2-р сарын 4-ны өдрөөс эхлэн 7 хоног бүрийн мягмар гаригт иргэдэд согтууруулах ундаагаар үйлчлэх, худалдаалахыг холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад хориглох, 61-р захирамжаар сар шинийн баярын үеэр нийгмийн дэг журам сахиулах, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор аймгийн хэмжээнд хариуцлагатай эргүүл ажиллуулах тухай, 66-р захирамжаар Эрдэнэт үйлдвэрлэл технологийн паркийн хилийн цэс дотор үйлдвэрлэл үйлчилгээний зориулалтаар газар олгох журам боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулах, 67-р захирамжаар улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдсэн камержуулалтын ажлыг ашиглалтанд хүлээн авах комисс байгуулах, 68-р захирамжаар зарим аж ахуйн нэгжүүдийн тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгах тухай, 71-р захирамжаар Эрүүл мэндийн газрын Нийгмийн эрүүл мэндийн хэлтсийг "Нийгмийн эрүүл мэндийн төв” болгосонтой холбогдуулан тус төвийн бүтцийг батлах тухай, 73-р захирамжаар нийтийн тээврийн маршрут, зогсоол шинэчлэх тухай шийдвэрүүдийг тус тус гаргалаа.
Монголын уламжлалт сар шинийн баярыг тохиолдуулан хөдөө аж ахуйн салбар, Эрдэнэтийн их бүтээн байгуулалтанд олон жил үр бүтээлтэй ажилласан иргэдийг аймгийн Засаг даргын нэрэмжит шагналаар шагнаж урамшуулах ажлыг зохион байгуулав.
2-р сарын 6-нд "Засаг дарга 60 хоног” ажлын хүрээнд Уурхайчин соёлын ордонд иргэдтэй уулзалт зохион байгуулж, иргэдийн санал хүсэлтийг хүлээн авч шийдвэрлэв. 60 хоногийн хугацаанд зохион байгуулсан ажлуудаас товч танилцуулбал:
Төрийн захиргаа, удирдлагын чиглэлээр:
Орхон аймгийн Засаг дарга бөгөөд Эрдэнэт хотын захирагчийн 2013-2016 оны үйл ажиллагааны  хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг 2013 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдрийн аймгийн ИТХ-ын ээлжит 4-р хуралдаанаар баталсан болно.
Дээрх хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулахдаа Монгол улсын  Засгийн газрын  2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, түүнийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө, аймгийн ИТХ-ын байгууллагын үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл, орон нутгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын сонгуульд оролцсон Орхон аймгийн Ардчилсан нам, Монгол Ардын Нам, "МАХН-ИЗНН-ын Иргэний шударга ёс эвсэл”-ийн мөрийн хөтөлбөрүүд, болон иргэд олон нийт, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын санал, Орхон аймгийн хөгжлийн цогц бодлого /2010-2021он/, Эрдэнэт хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх стратеги, "Гэр хорооллыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх хөгжлийн хөтөлбөр” зэрэг бодлогын баримт бичгүүдийг үндэслэн  боловсруулсан.
Иргэдийн санал хүсэлтийг хүлээн авах, шийдвэрлэх ажлын хүрээнд 70353511 дугаарын шууд утсыг "Нэг цонхны үйлчилгээн”-нд 8.00-20.00 цагийн хооронд ажлын өдрүүдэд ажиллуулж байна. 2 сарын хугацаанд 64 иргэнээс 69 асуудлаар санал хүсэлт хүлээн авч 50 санал хүсэлттэй холбоотой асуудлыг шийдвэрлэн хариуг нь өгсөн байна. Үлдсэн 19 асуудал шийдвэрлэгдэх шатандаа байна. Мөн цахим хэлбэрээр санал хүсэлтийг хүлээн авах бололцоог бүрдүүлэн Erdenet.mn цахим хуудсыг шинэчлэх ажил хийгдэж байна.
 Аймгийн Засаг дарга 7 хоног бүрийн 1,3,5 дахь өдрийн 14.00 цагаас иргэдийг хүлээн авч байна. Мөн хэлтэс, албадын удирдлагууд телевизийн шууд ярилцлагад 7 хоног бүр орж олон нийтэд мэдээлэл өгч байна.
Төрийн албаны мэргэшлийн шалгалтыг 5 байгууллагын 10 сул ажлын байран дээр нийтэд зарлаж 1-р сарын 26,27-ны өдрүүдэд цахим хэлбэрээр зохион байгууллаа. Тухайн байгууллагаас /агенлагуудаас/ тавигдсан шаардлагыг хангасан нийт 243 иргэн бүртгүүлснээс тус шалгалтад 89 иргэн тэнцсэн байна. Шалгалтыг олон нийтийн хяналтан дор цахим хэлбэрээр ил тод явууллаа.
60 хоногийн хугацаанд шинээр 10 томилгоо хийгдсэн байна. Хот тохижуулах газар, Өмчийн харилцааны газар, Гэр бүлийн ордон, Худалдан авах ажиллагааны алба, Хүүхэд, гэр бүл, хөгжлийн хэлтэс, Боловсрол соёлын газрын дарга нар, Засаг даргын орлогч, аймгийн ЗДТГ-ын Нийгмийн хөгжлийн хэлтэс, Хууль зүйн хэлтэс, Үйлчилгээ, аж ахуйн тасаг зэрэг байгууллагуудын удирдлагуудыг томилсон бол Цагдаагийн газар, Аудитын газар, Нийгмийн халамж үйлчилгээний хэлтэс, Хөдөлмөрийн хэлтэс, Гаалийн газар зэрэг агентлагуудыг удирдлагуудыг холбогдох яам, газраас шинээр томилсон байна. Шинээр томилсон албан тушаалтнуудын 7 нь өмнөх дарга нар нь өндөр насны тэтгэвэрт гарсан, өмнө чөлөөлөгдсөн, шинээр байгууллага нь зохион байгуулагдсан болон улстөрийн албан хаагчийн орон тоо байсан бөгөөд зарим ажлын байран дээр нь хүн ажиллаагүй байсан болно. Үлдсэн 3 томилгооны тухайд өөр ажилд шилжсэн, өөрийн хүсэлтээр ажлаасаа чөлөөлөгдсөн байна.
Нийгмийн хөгжлийн чиглэлээр:  
Аймгийн Засаг даргын 2012 оны 522 дугаар захирамжаар ажлын хэсэг байгуулж орон гэргүй иргэдийг нийгэмшүүлэх иж бүрэн цогц арга хэмжээ авсан байна. Тус үйлчилгээнд нийтдээ 63 иргэн хамрагдсаны 48 нь насанд хүрэгчид, 15 хүүхэд байна. Өнгөрсөн хугацаанд  СӨХ-д 3 иргэнийг жижүүрээр, хөдөө малчин айлд 2 хүнийг туслах малчнаар, 2 иргэнийг ар гэрт нь буцаасан байна. Энэхүү үйлчилгээг үргэлжлүүлэн сунгах хүсэлт гаргасны дагуу  дахин 2-р сарын 1-нээс 3-р сарын 1 хүртэл 30 хоногийн хугацаанд сунгаж, энэ хугацаанд үнэмлэх олгох, гэр оронтой болгох, ажил зуучлах үйлчилгээнүүдийг үзүүлэхээр шийдвэрлсэн байна.
Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс болон нарийн мэргэжлийн эмч нарийн зөвлөгөөний үеэр гардаг ачаалал, чирэгдлийг багасгах талаар авсан арга хэмжээний дүнд эмнэлэгийн үйлчилгээнд тодорхой ахиц гарч, иргэдээс гарах санал хүсэлт буурсан байна.
2013 оны 1-р сарын 17-19-ний өдрүүдэд өсвөрийн Цаначдын улсын аварга шалгаруулах тэмцээнийг Монгол улсад анх удаа Цэнгэлдэх хүрээлэнд гараа, бариатайгаар зохион байгуулсан. Энэ тэмцээн нь Хүүхдийн өвлийн анхдугаар олимпод оролцох цаначин хүүхдүүдийг сонгон шалгаруулснаараа онцлог болсон байна.Түргэн тусламжийн 8 автомашинд 19.7 сая төгрөгийн богино долгионы станцыг суурилуулсанаар түргэн тусламжийн дуудлагын чанар, шуурхай байдалд өөрчлөлт гарч байна. Мөн 24.9 сая төгрөгийн өртөг бүхий 60 ширхэг камерийг байгууллагын дотор болон гадна талд суурилуулан ашиглалтанд оруулсанаар хулгайн гэмт хэрэг болон дотоодын хяналт шалгалт хийхэд бүрэн боломжтой болсон байна.
 Аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад үйлчлэхээр ирүүлсэн 4 автобусанд жолооч 4 зохицуулагч багш нарыг сонгон авч 2012 оны 12-р сарын 26-ны өдрөөс эхлэн сурагчдад үйлчилж эхэлсэн. Мөн Жаргалант суманд нэг автобус сурагчдыг тээвэрлэн үйлчилж байна.
Хөгжлийн бодлогын чиглэлээр:
Засгийн газрын 2010 оны "Хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүний талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” 138 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг хангах зорилтын хүрээнд хүн амын хүнсний хэрэгцээнд зориулж "Эрдмийт” ХХК-ийн нөөцөлсөн нөөцийн махыг хүнсний худалдааны 5 цэгт 1-р сарын 28-ны өдрөөс борлуулж эхэлсэн бөгөөд өдөрт 5 тн махнаас 2 тн-ыг гулуузаар, 3 тн-ыг савласан байдлаар гаргаж байна.
Аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа хүнсний болон оёдлын үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор 01-р сарын 18, 19-нд "Цагаан сар” "Цагаан сарын ширээ засалт”, "Үндэсний хувцсаараа бахархая” сэдэвт үзэсгэлэн зохион байгуулсан байна. Үзэсгэлэнд хүнс, нийтийн хоол, оёдол, шил шаазан, модон эдлэлийн чиглэлээр нийт 120 гаруй иргэн, аж ахуйн нэгж оролцож хэрэглэгчдэд өөрсдийн бүтээгдэхүүнээ сурталчилсан ба 8 иргэн, аж ахуйн нэгжийг шалгаруулан өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнаж урамшуулав.
Хөгжлийн бодлогын хэлтэс, Орхон-Булганы Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимтай хамтран арьс ширэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг үйлдвэрүүдийн дунд орон нутгийн "Бренд” бүтээгдэхүүн бий болгох уралдааныг зарласан байна.  
Аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурал, аймгийн ЗДТГ, Тээвэр, авто замын газартай хамтран нийтийн тээврийн үйлчилгээ эрхлэгчдийн дунд "Эрдэнэт нийтийн тээвэр-2013” зөвлөлгөөнийг зохион байгуулсан байна.
Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн дагуу аймгийн байгаль орчны төлөв байдлын тайлан, байгаль орчны мэдээллийн санг шинэчилэн боловсруулж, аймгийн ИТХ-аар хэлэлцүүлж батлуулав
Хууль зүйн чиглэлээр:
Авлигатай тэмцэх, шударга ёс, ил тод байдлыг хангах чиглэлээр Авлигатай тэмцэх газрын Тамгын хэлтсийн дарга эрхэлсэн комиссар Ж.Наранбаатар тэргүүтэй ажлын хэсэг ажиллаж иргэдтэй уулзалт ярилцлага хийх, телевизийн шууд нэвтрүүлэгт оролцох,  иргэдийн санал хүсэлтийг хүлээн авах ажлыг  зохион байгууллаа.
Авлигатай тэмцэх урьдчилан сэргийлэх соён гэгээрүүлэх хэлтсээс зохион байгуулсан "Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхолыг зохицуулах, ашиг сонирхолын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай” хуулийн талаар болон аж, ахуйн нэгж, төрийн захиргааны албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхолын мэдүүлэг болон хөрөнгө орлогын мэдүүлгийн талаарх  сургалтанд  200 гаруй албан тушаалтан хамрагдсан байна.
Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах, Аж, ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 14-р зүйлийн 14.1.4, аймгийн Цагдаагийн газрын даргын санал, дүгнэлтийг үндэслэн Баян-Өндөр сумын Зэст багийн "Эргэн дурсахуй”, Баянцагаан багийн "Жунгли”, Уурхайчин багийн "Казино”, Согоот багийн "М club” зэрэг баруудын согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон байна.
Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, архидалтыг бууруулах зорилгоор   2013 оны 2-р сарын 4-ний өдрөөс эхлэн аймгийн хэмжээнд долоо хоног бүрийн Мягмар гаригт согтууруулах ундаа худалдан борлуулах, түүгээр үйлчлэхийг хориглосон  аймгийн Засаг даргын шийдвэр гарч хэрэгжиж эхэлсэн байна.
Баян-Өндөр сумын Баянцагаан багт Төмөр замын авто зогсоолд түр нэвтэрч буй машинаас хураамж авахыг хориглосон тухай аймгийн Засаг даргын 2013 оны А/53 дугаар захирамжыг гаргаж хэрэгжилтэнд хяналт тавьж ажиллахыг холбогдох газруудад хүргүүлэн ажиллаж байна.
Иргэдийн санал хүсэлт, иргэдийн дунд явуулсан нээлттэй хэлэлцүүлэгийг үндэслэн "Найрамдал талбайд тээврийн хэрэгсэл байрлуулахыг хориглох тухай”  2013 оны А/42 дугаар захирамжийн дагуу  2013 оны 2-р сарын 4-ний өдрөөс эхлэн автомашин тавихыг хориглосон байна.  
Уламжлалт цагаан сарын баярын үеэр өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлтөд судалгаа хийх, хяналт тавих ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж 2 удаа судалгаа хийсэн байна.
Мансууруулах бодисын худалдаа, хэрэглээнд хяналт таих зорилгоор 2013 оны 02-р сарын 01-ний өдрөөс эхлэн аймгийн хэмжээнд хийн газ худалддаг бөөний цэгүүд, дэлгүүрүүдэд 18 насанд хүрээгүй иргэдэд дээрх төрлийн бүтээгдэхүүн худалдаалахыг хориглов. Захирамжийн биелэлтэнд хяналт тавьж ажиллахыг холбогдох газруудад үүрэг болгов.    
 Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор аж ахуйн нэгж, байгууллагуудыг камержуулах  асуудлаар судалгаа хийх, цаашид хийх ажлын санал боловсруулах  ажлын хэсгийг байгуулж аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагуудад аймгийн Засаг даргын 2013 оны  А/16 дугаар захирамжаар үүрэг өгөгдөв.                      
Аймгийн хэмжээнд 2012 оны жилийн эцсийн хэв журмын нөхцөл байдлын дүн мэдээгээр насанд хүрээгүй хүүхдээс үйлдсэн гэмт хэрэг өссөн дүнд дүгнэлт хийж гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, түүнтэй хэрхэн тэмцэх чиглэлээр баримталж байгаа бодлого чиглэлийг танилцуулсан сургалтыг нийт 14 сургууль, Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн 2400 суралцагсад зохион байгууллаа.
Шинэ жилийн баярт ард иргэдийг өргөнөөр хамруулах, иргэд рүү чиглэсэн олон талт үйл ажиллагаа явуулахаар төлөвлөж "Эрдэнэт Маскарад-2013” багт наадам болон  "Цасны баяр-2013” зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулав. Тус арга хэмжээнүүдэд давхардсан тоогоор 22 аж ахуйн нэгжийн 1300 гаруй иргэд хамрагдсан бөгөөд  "Архигүй шинэ жил” уриалга гарган нийт аж ахуйн нэгж байгууллагад хүргүүлэн ажилласнаар аймгийн хэмжээнд эрүүлжүүлэгдсэн хүний тоо урьд оны мөн үеэс 11.3 хувиар буурсан байна.
Санхүү, төрийн сангийн чиглэлээр:
Бодлогын баримт бичгүүдийн нэг болох Аймгийн 2013 оны тодотгосон төсвийг баталлаа. Үүнд:
•    Орлогыг   39.2 тэрбум төгрөг
•    Зарлагыг 15.2 тэрбум төгрөг
•    Хөрөнгө оруулалтыг 8.8 тэрбум төгрөг
•    Байгаль орчиныг нөхөн сэргээхэд 1.0 тэрбум төгрөгөөр тус тус тодотгон баталлаа.
Орон нутгийн төсвийн орлогыг нэмэгдүүлэх үүднээс үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын хувь хэмжээг 1.0 хувиар тогтоон нэмэгдүүлсэн болно. /түгээмэл тархацтай ашигт малтмал ашиглаж байгаагаас бусад уул уурхайн салбарын олборлолт, баяжуулалтын үйлдвэрлэл эрхлэж буй ААН-үүдийн бүх үл хөдлөх эд хөрөнгө/
Хотын байгуулалт, бүтээн байгуулалтын чиглэлээр:
2013 оны 1-р сарын 22-нд "Эрдэнэт - Хот тохижилт 2013” зөвлөлгөөн зохион байгууллаа. Энэхүү зөвлөлгөөнөөр хот тохижилтын ажилд тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх, энэ чиглэлийн ажилд холбогдох байгууллага, аж ахуйн нэгжийн ажлын уялдаа холбоог сайжруулах, хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах талаар цаашид хийх ажлын төлөвлөгөөнд тусган ажиллахаар шийдвэрлэв.
Сар шинийн баярыг угтаж аймгийн хэмжээнд эзэнгүй дүүрэг, гэр хороолол болон орон сууцны хороололд хог цэвэрлэгээний ажлыг зохион байгуулж нийт 19536м3 хог ачиж, 871 нохойг устгах ажлыг зохион байгуулсан байна.
Орхон аймаг, "Эрдэнэт үйлдвэр”ХХК-ний хамтын ажиллагааны хүрээнд нийт 4 нэр төрлийн 1.4 тэрбум төгрөгийн ажил гүйцэтгэхээр төлөвлөгөөг батлуулан ажиллаж байна.
Аймгийн хог хаягдлын менежментийг сайжруулах, хөрсний бохирдолтыг бууруулахад шаардлагатай бульдозерын хөрөнгийг шийдвэрлэн ажилласан байна.
Өнгөрсөн хугацаанд нийт 22 аваарийн ажил гарснаас 19 бүрэн шийдвэрлэж, 3 ажил хийгдэж, дуусах шатандаа явагдаж байна.
Мал аж ахуй болон хотын өвөлжилтийн талаар:
Аймгийн хэмжээнд 1000 гаруй малчин өрхөд тэмээ нийт 181410 толгой мал өвөлжиж байгаа нь өнгөрсөн оныхоос 13,0 мянган толгойгоор илүү байна. Үүнээс малаас хил залгаа 2 аймгийн 5 сумын нутагт 600 гаруй өрхийн 129,8 мянган толгой мал буюу 71,9 хувь нь өвөлжиж байна.
2012-2013 оны мал аж ахуйн өвөлжилтөнд зориулж өвс 9699 тн, сүрэл 351 тн, ногоон тэжээл 300 тн, хүчит тэжээл 340 тн, гар тэжээл 36,3 тн-ыг бэлтгэсэн байна.
Хүчит багсармал, холимог тэжээл үйлдвэрлэх чиглэлээр "Сүмийн нуга” хоршоо, "Баянхангайн буян”, "Алтантошлой”, "Хос тав” ХХК-иуд ажиллаж байна. Эдгээр компаниудын үйлдвэрлэсэн тэжээлийг аймаг сумын малчид 1 кг-ийг нь 480 төгрөгөөр худалдан  авч байна.
Өвөл хаврын улиралд 3,8 мянган толгой малыг байнгын тэжээлд оруулах мал зүйн тооцоо гарснаас өнөөгийн байдлаар дундаас доош тарга хүчтэй 3,6 мянган малыг тэжээлд оруулсан байна.
Мал аж ахуйн өвөлжилт, хаваржилтанд зориулж 1024 хашаа байр, энгийн уурхайн болон гүний худаг, уст цэг 90 гаруйг ашиглаж байна.
Аймгийн Ус цаг уурын орчны шинжилгээний албаны мэдээгээр нийт нутаг дэвсгэр 10-12 см, хунгарласан гуу жалгандаа 20-35 см цасан бүрхүүлтэй байна. Одоогийн байдлаар оны эхний мал 99.9 хувьтай онд орж байна.
Баян-Өндөр сум Сэлэнгэ аймгийн Орхон туул сумаас 44,0 тн өвс татаж авах ажлыг зохион байгуулж, нэг боодол өвснийг 2500 төгрөгөөр олгож байна.
Мал өвөлжилтийн байдалтай газар дээр нь танилцах, хүн, мал эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор аймаг, сум, багийн удирдлага холбогдох байгууллагын удирдах ажилтан, МАА-н мэргэжилтэн, малын эмч, хүний эмч зэрэг 27 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажлын 9 хэсэг 2 сумын хөдөөгийн багуудад ажилласан дүнгээс харахад аймгийн хэмжээнд мал аж ахуйн өвөлжилт хэвийн байна.
Засгийн газрын 2010 оны "Хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүний талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” 138 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг хангах зорилтын хүрээнд хүн амын хүнсний хэрэгцээнд зориулж "Эрдмийт” ХХК гэрээ байгуулж 1000 тн мах / нийт бэлтгэсэн нөөцийн махны 57.8 хувийг үхрийн, 27.0 хувийг хонины, 15.2 хувийг ямааны мах байна./ нөөцөлсөн бөгөөд нөөцийн махыг цагаан сарын өмнө 1-р сарын 28-ны өдрөөс борлуулж эхэллээ.
2-р сарын 6-ны байдлаар үхрийн мах 2.8 тн, хонины мах 2.7 тн, ямааны мах 2.6 тн нийт 8.1  тн махыг борлуулсан байна. Мөн гулууз хэлбэрээр 185 ахмад настанд 3.7 тн махыг борлуулсан байна.

                                                        Аймгийн Засаг даргын Тамгын газар
 

                               

                                     АЗДТГ-аас зохион байгуулсан 7 хоногийн ажлын товч мэдээлэл

1-р сарын 21-нээс 1-р сарын 25-ны өдрүүдэд аймгийн Засаг даргын 10 захирамж гарлаа. Тухайлбал 37-р захирамжаар 2006 онд батлагдсан "Цахим Эрдэнэт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хугацаа дууссан тул уг хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулж батлуулах ажлыг зохион байгуулах ажлын хэсгийг байгууллаа.
1-р сарын 25-нд хуралдсан аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн хуралдаанаар:
1. "Аймгийн сайн малчин”, "Тэргүүний тариаланч”, "Тэргүүний тариаланч хамт олон” шалгаруулах тухай
2. 2012 онд шинээр зоорь, хүлэмж барьсан болон эрчимжсэн мал аж ахуй эрхэлсэн иргэд, аж ахуйн нэгжийг шалгаруулах тухай асуудлуудыг хэлэлцлээ.
Аймгийн ИТХ-ын ээлжит IV хуралдаанаар аймгийн Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө, 2013-2016 онд аймгийн хэмжээнд хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжүүлэх төслийн жагсаалт, аймгийн эдийн засаг, нийгмийг 2012 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн гүйцэтгэл, 2013 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, аймгийн 2013 оны тодотгосон төсвийн асуудлуудыг тус тус хэлэлцүүлж батлууллаа.
1-р сарын 26-27-ний өдөр аймгийн Боловсрол соёлын газар, Баян-Өндөр сум, ХХААЖДҮГ, Стандартчилал хэмжил зүйн хэлтэс, Нийгмийн халамж үйлчилгээний хэлтсийн төрийн жинхэнэ албан тушаалын 10 ажлын байрны сул орон тоог нөхөх иргэдийг сонгон шалгаруулах төрийн албаны мэргэшлийн шалгалтыг Монгол улсын Төрийн албаны зөвлөлийн дэмжлэгтэйгээр онлайн хэлбэрээр зохион байгуулсан ба нийт 242 иргэн шалгалт өглөө.
Орон нутгийн төсвийн орлогод 299.7 сая төгрөг төвлөрсөн ба төрийн сангаар 483.3 сая төгрөгийн орлогын, 2.0 тэрбум төгрөгийн зарлагын гүйлгээ хийгдээд байна. 2012 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан хүлээн авалтын ажил 32.0 хувьтай явагдаж байна.
Хууль зүйн хэлтэс, Шүүх, Прокурор, Цагдаагийн газар, Боловсрол соёлын газар, Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн хэлтэстэй хамтран ерөнхий боловсролын сургуулийн 9-11-р ангийн сурагчдын дунд гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр сургалт зохион байгуулсан ба Авлигатай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн ажилтнууд манай аймагт судалгааны чиглэлээр ажиллаж, төрийн захиргааны 200 гаруй албан хаагчдад "Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль”-ийн талаар болон албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг, хөрөнгө орлогын мэдүүлгийн мэдээллийн системийг хэрхэн ашиглах талаар сургалт зохион байгууллаа.
Аймгийн ИТХ-тай хамтран Иргэний танхимд Найрамдал талбайд автомашин байрлуулах асуудлаар 50 гаруй иргэдийн дунд нээлттэй хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, Тээвэр, авто замын газраас цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал солилцов.
Эрүүл мэндийн яамны удирдлага болон Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын суурин төлөөлөгч нар манай аймагт ажиллан эрүүл мэндийн салбарын үйл ажиллагаа болон Эрдэнэт оношлогооны төвийн барилгын ажлын явцтай  танилцлаа.
Боловсрол, соёлын газартай хамтран 1-5-р ангийн багш нарт "Дүрслэх урлаг, Байгалийн ухааны хичээлийн заах арга зүй” сэдвээр сургалт, сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагын хөгжмийн багш нарын "Мэргэжлийн өдөрлөг”, яруу найргийн "Алтан навч” наадам, сургалтын менежерүүдийн дунд "Шилдэг илтгэл” шалгаруулах уралдаан, сургуулийн нийгмийн ажилтны дунд  илтгэлийн уралдаан, газар зүйн багш нарт "Газар зүйн мэдээллийн систем, түүний хэрэглээ” сэдэвт сургалт зэрэг арга хэмжээнүүдийг зохион байгууллаа.
Хүүхдийн оролцооны байгууллагын ахлагч, гишүүдийн уулзалт, сургалтыг "Монгол хүүхдийн харилцаа ба соёл" сэдвийн дор зохион байгуулж  нийт 29 хүүхэд хамрагдлаа.
Боловсрол соёлын газар, БОАЖГ-тай хамтран Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвийн оюутнууд болон ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд зохиогдож буй "Эко ангийнхан” телевизийн реалити шоуны "Бид байгалийн үр сад” сэдэвт 1-р үе шатны арга хэмжээнд нийт 14 баг хамт олон оролцсон байна.
"Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн 35, Хангарьд клубын 30 жилийн ойн нэрэмжит хоккейн "Хангарьдын цом” тэмцээнд 6 багийн 120 тамирчин оролцлоо.
Өсвөрийн шатарчдын "Цодгор хүү” аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг зохион байгуулж, 200 гаруй шатарчид өрсөлдөж 5 хүүхэд Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцох эрхийг авсан байна.
Мал өвөлжилтийн байдалтай газар дээр нь танилцах, хүн, мал эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор аймаг, сум, баг, холбогдох байгууллагын удирдах ажилтан, МАА-н мэргэжилтэн, малын эмч, хүний эмч зэрэг 27 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажлын 9 хэсгийг 2 сумын хөдөөгийн багуудад ажиллуулж төр засгийн болон орон нутгийн бодлого, зорилт, шийдвэрийг сурталчлан хүн, малд эрүүл мэндийн үзлэг хийж мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, малчдын санал хүсэлтийг хүлээн авч шийдвэрлэх ажлыг  зохион байгуулж байна.
Хүн амын хүнсний хэрэгцээнд зориулж "Эрдмийт” ХХК-ийн нөөцөлсөн нөөцийн махыг хүнсний худалдааны 5 цэгт 1-р сарын 28-ны өдрөөс борлуулахаар бэлтгэл ажлыг хангалаа.

                                          АЗДТГ-аас зохион байгуулсан 7 хоногийн ажлын товч мэдээлэл

1-р сарын 14-нөөс 1-р сарын 18-ны өдрүүдэд аймгийн Засаг даргын 10 захирамж гарсан ба 24-р захирамжаар цагаан сарын баярын үеэр өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлтөд судалгаа хийх, хяналт тавих, шаардлагатай нөхцөлд авах арга хэмжээний санал боловсруулах ажлын хэсгийг батлах, 28-р захирамжаар малчдад нийгмийн зарим үйлчилгээ үзүүлэх, мал онд оруулах, төл бойжуулах ажлыг зохион байгуулахад туслах ажлын хэсгийг байгуулах тухай шийдвэрүүдийг гаргалаа.
1-р сарын 19-20-ний өдрүүдэд Монголын үндэсний олон нийтийн радио телевизийн соёл урлаг, уран сайхны нэвтрүүлгийн хамт олон манай аймагт ажиллан, МҮОНРТ-ээр Орхон аймгийн Засаг дарга Монголын нийт ард түмэнд мэндчилгээ хүргэх, "Эрдэнэтийн эрдэнэсийн гэгээ оршвой” уран сайхны нэвтрүүлэг бэлтгэх зураг авалтын ажлыг зохион байгууллаа.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас аймгийн ЗДТГ-ын ажилтнуудад "Шууд ардчилал-иргэдийн оролцоотой төсвийн менежмент”-ийн талаар сургалт зохион байгуулав.
Албан тушаалтны 2012 оны хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг авах ажил явагдаж байна.
Эрүүл мэндийн сайд Н.Удвал аймгийн Бүсийн оношлогоо, эмчилгээний төвийн үйл ажиллагаатай танилцан эмч, ажиллагсдад Шинэчлэлийн Засгийн газрын бодлогын хэрэгжилт, эмнэлгийн тусламжийн чанар аюулгүй байдлыг хэрэгжүүлэх ажлын явцын талаар мэдээлж, тус төвд мамографийн аппарат, Жаргалант сумын Эрүүл мэндийн төвд автоклав хүлээлгэн өглөө.
Ерөнхий боловсролын сургуулийн 7-9-р ангийн сурагчдаас математик, монгол хэл, уран зохиол, түүх, биологийн хичээлүүдээр түвшин тогтоох шалгалт авлаа.
Бага ангийн багш нарт "Монгол хэлний хичээлийн зөв бичих арга зүй” сэдвээр сургалт явуулж 100 гаруй багшийг хамрууллаа.
Монголын мянганы сорилтын сангаас төрийн болон аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын эмч, сувилагч нарт "Осголт, хөлдөлт, түлэгдлийн үеийн анхны тусламж, эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэлт”, "Анхны тусламж”, "Зөв хооллолт” сэдвээр Төрийн захиргааны албан хаагчийн ёс зүйн дүрэм, Ёс зүйн харилцаа, хандлагын талаар ЭМГ-ын ажилтнуудад тус тус сургалт хийв.
Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдээр дамжуулж 0-24 сартай хүүхдүүдэд олон найрлагат бичил тэжээл, амин дэм түгээж, А гепатитын дархлаажуулалтанд 2-14 насны 4015 хүүхдийг хамруулсан бөгөөд дархлаажуулалт бүхий халдварт өвчин, цочмог сул саажилт, дархлаажуулалтын дараахь урвал хүндрэлийн тандалтанд 0-15 насны 4674 хүүхдийг хамруулав.
Эрүүл мэндийн даатгалын салбар зөвлөлөөс өгсөн үүрэг даалгаврын дагуу хөнгөлттэй эмийн жороор үйлчилдэг эмийн сангуудад хяналт шалгалт хийж байна.
Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох тухай хуулийг хэрэгжүүлэх хүрээнд аймгийн Архивын тасаг, Улсын бүртгэлийн хэлтэс, Татварын хэлтэс, Баян-Өндөр сумын ЗДТГ хамтарч зөвлөгөөн зохион байгуулсан ба одоогоор 367 иргэний материалыг хүлээн аваад байна.
Дэлхийн зөн олон улсын байгууллага, "Хөгжлийн өдөрлөг” төрийн бус байгууллага, хүүхдийн оролцооны байгууллагатай хамтран "Өөрчлөлтийг өөрөөсөө” сэдэвт өдөрлөгийг 250 гаруй хүүхдийн дунд зохион байгуулав.
Хүний хөгжил сангаас олгож буй 340,0 мянган төгрөгийг 2012 оны 1 сарын 5-ны байдлаар 1200-аад иргэнд олгоод байна.
Оюутолгойн хөрөнгөөр мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх сургалтанд нийт 19 ажил олгогчоос 282 ажлын байрны захиалга хүлээн авч, 461 иргэнийг бүртгэлээ.
Боловсрол соёлын газар, БОАЖГ-тай хамтран Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвийн оюутнууд болон ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын 9-11-р ангийнхны дунд "Эко ангийнхан” телевизийн реалити шоуны "Бид байгалийн үр сад” сэдэвт 1-р үе шатны арга хэмжээг эхлүүллээ.
Гүйлтийн цанын өсвөр үеийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн манай аймагт зохион байгуулагдаж, 11 аймгийн 16 багийн 101 тамирчин оролцсоноос Орхон аймгийн баг тамирчид тэргүүн байр эзэллээ.  Мөн футзалны өсвөр үеийн тэмцээн, мөсөн шагайн аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээн зохион байгуулагдаж, 35 багийн 200 гаруй тамирчин оролцлоо.
Одоогийн байдлаар Эрдэнэтийн дулааны цахилгаан станц 3 зуух, 3 трубинтайгаар хэвийн ажиллаж байгаа ба нүүрс 14 хоногийн нөөцтэй байна.   


                                               АЗДТГ-ын 7 хоногийн ажлын товч мэдээлэл

1-р сарын 7-ноос 1-р сарын 11-ний өдрүүдэд аймгийн Засаг даргын 17 захирамж гарсан ба 04-р захирамжаар Баян-Өндөр сумын нөөцийн өвс худалдах, үнэ тогтоох тухай, 08-р захирамжаар эмийн сангуудын үйл ажиллагаанд хяналт, үнэлгээ хийх ажлын хэсэг байгуулах, 09-р захирамжаар Орхон аймгийн хилийн цэсийг өөрчлөн тогтоох, тодорхойлох асуудлаар санал боловсруулах ажлын хэсэг байгуулах, 10-р захирамжаар Татварын хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах талаар санал боловсруулах ажлын хэсэг байгуулах, 11-р захирамжаар аймгийн Засаг даргын дэргэдэх "Худалдан авах ажиллагааны алба”-ны дүрмийг батлах, 14-р захирамжаар Эрдэнэт хотын агаарын бохирдолт, гэр хорооллоос үүсэх утааг бууруулах мастер төлөвлөгөөг боловсруулах ажлын хэсэг, 16-р захирамжаар аймгийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллагуудыг камержуулах асуудлаар судалгаа хийх, цаашид авах арга хэмжээний санал боловсруулах ажлын хэсэг, 18-р захирамжаар "Иргэн таныг сонсож байна 70353511 дугаарын утсаар хүлээн авсан иргэдийн санал, гомдлыг шийдвэрлэх журам”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулах ажлын хэсгийг тус тус байгуулах тухай шийдвэрүүдийг гаргалаа.
Аймгийн ИТХ-тай хамтран Монгол улсын шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны 21 жилийн ойн өдөрт зориулсан бөхийн барилдаан, аймгийн шатрын аварга шалгаруулах тэмцээн, төрийн албан хаагчидтай хэсэгчилсэн уулзалт ярилцлага зэрэг арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулсан бөгөөд 6 байгууллагын 11 төрийн албан хаагч төрийн жинхэнэ албан хаагчийн тангараг өргөв.
Эдийн засгийн хөгжлийн яамны мэргэжилтнүүд манай аймагт ажиллан 2013-2016 онд аймгийн хэмжээнд хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр хэрэгжүүлэх арга хэмжээний жагсаалттай танилцан зөвлөгөө өглөө.  
Төрийн албан хаагчийн бүрэлдэхүүн хөдөлгөөний тайлан мэдээг нэгтгэн гаргаж Төрийн албаны зөвлөлд хүргүүлэв. Аймгийн хэмжээнд 72 байгууллагын 3499 төрийн албан хаагч бүртгэгдсэн байна.
Аймгийн хэмжээнд хэрэгжиж байгаа хууль тогтоомж, Засгийн газрын 152 тогтоол шийдвэрийн биелэлтийн 2012 оны жилийн эцсийн дүн мэдээг гаргаж ЗГХЭГ-т хүргүүлсэн ба тогтоол шийдвэрийн биелэлт 89.8 хувьтай байна.
Цэргийн шинэчилсэн тоо бүртгэлийн ажил 94.3 хувьтай хийгдэж дууслаа.
1-р сарын 11, 12-ны өдрүүдэд хуралдсан аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн хуралдаанаар:
1. Аймгийн Засаг даргын 2013-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний төслийн тухай
2. Аймгийн эдийн засаг, нийгмийг  2012 онд хөгжүүлэх Үндсэн чиглэлийн гүйцэтгэл, 2013 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн төслийн талаарх мэдээлэл
3. 2013-2016 онд аймгийн хэмжээнд хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр хэрэгжүүлэх арга хэмжээний жагсаалт батлах тухай
4. Аймгийн  2013 оны тодотгосон төсвийн төслийн талаарх мэдээлэл
5. Аймгийн хэмжээнд Газрын харилцааны талаар 2012 онд хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, 2013 онд баримтлах бодлогын тухай мэдээллийг хэлэлцэн холбогдох материалыг аймгийн ИТХ-д хүргүүллээ.
ХХААЖДҮГ-тай хамтран аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй 120 гаруй жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн дунд уулзалт зохион байгуулж санал солилцлоо.
Эцэг эхийн оролцоог дэмжих хүрээнд "Миний сайхан аав, ээж” гэр бүлийн өдөрлөгийг 14-р сургуулийн эцэг эхийн зөвлөлтэй хамтран зохион байгуулж, өдөрлөгт 40 гаруй гэр бүл оролцлоо.
"Өвлийн өнгө" сэдэвт хүүхдийн оролцооны байгууллагын нэрэмжит цасны баярын арга хэмжээнд 6 байгууллагын 120 гаруй хүүхэд оролцлоо.
    Сайдын тушаалаар батлагдсан мэргэжлийн кабинетийн журмын дагуу нийт сургуулиудын 219 кабинетэд хяналт, шинжилгээ хийж, гэрчилгээ олголоо.
    Газар зүйн багш нарын дунд "Бодлого бодох аргачлал” сургалтыг зохион байгуулж, 23 багш хамрагдсан байна.
    Байт харвааны Монгол улсын анхны дэлхийн аваргын нэрэмжит "Хангарьдын цом” байт харвааны тэмцээн 1-р сарын 11-13-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдаж, 9 байгууллагын 70 тамирчин оролцлоо.
    Аймгийн волейболын холбооны нэрэмжит насанд хүрэгчдийн тэмцээн 1-р сарын 12-13-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдаж, 12 багийн 84 тамирчин оролцлоо.
    Чөлөөт бөхийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд Орхон аймгаас оролцсон Б.Нямгэрэл хүрэл медаль, Жудо бөхийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд 26 тамирчин оролцож, 2 мөнгө, 2 хүрэл медаль хүртлээ.
Өнгөрч буй долоо хоногт нийт 4191 үзлэг хийгдсэнээс томуу томуу төст өвчлөлийн үзлэг 208 буюу нийт үзлэгийн 5 хувийг эзэлж байна.
Сар шинийн баяраар хүндэтгэл үзүүлэх 70-аас дээш насны 2361 ахмадуудын судалгааг гаргав.
Ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй 120 гаруй иргэдэд Хүний хөгжлийн сангаас 4.1 тэрбум төгрөгийн тэтгэмж олгосон байна.