ХҮМҮҮС-ТҮҮХ НАМТАР

XX зууны дэлхийн загварын ертөнц, ер нь эмэгтэйчүүдийг нь Коко Шанельгүйгээр төсөөлөхөд бэрх.

Өнгөрсөн зууны хамгийн алдартай эмэгтэйчүүдийн нэг тэрээр хэдийнэ тэнгэрийн оронд очсон ч одоо хэр нь сэрүүн тунгалаг мэтээр хүндлүүлж, дурсагдахаар амьдарсан нэгэн аж. Гэвч дайны сүүдэр энэ цуутай, ихэмсэг хатагтайн нэр алдрыг ч дайраад өнгөрчээ. Дэлхийн II дайны үед түүнийг нацистын тусгай ажилтан байсан гэх хардлага одоо хэр нь байсаар байгаа. Сая сая хүний хувьд Шанель хээнцэр тансагаас эхлээд энгийнийг хүртэл бүхий л хүнд тохирсон загварыг бүтээж чаддагаараа хүндлүүлж иржээ. Түүний ололт амжилт, хийсэн бүтээснийг үгүйсгэх аргагүй. Хэн ч хаанаас ч харсан Шанелийн загвар гэж танигддаг хослолуудыг Уиндсорын ахайтнаас эхлээд Францын тэргүүн хатагтай Карла Бруни Саркозиг хүртэл олон загварлаг хатагтай нар, дээдсүүд өнөөг хүртэл таалсаар л байгаа. 1963 онд Ерөнхийлөгч Жон Кеннедийг Далласт амиа алддаг өдөр АНУ-ын тэргүүн хатагтай агсан Жаклин Кеннеди ч бас нил ягаан өнгөтэй хувилбарыг нь өмссөн байсныг санах хүн цөөнгүй байгаа болов уу.

Алдарт бяцхан хар даашинзыг зохиогч бяцхан хар нууцтай байсан уу

“Бяцхан хар даашинз”. Энэ үгийг “Тиффанигийнд барьсан өглөөний зоог” киноны хээнцэр хар даашинзтай Одри Хепбёрны дүр төрхөөс салгаж ойлгоход бэрх. ХХ зууны Холливудын “хөөрхөнүүд”-ийн нэг Одри Хепбёрнийн өмсч алдаршуулсан Шанелийн энэ бүтээл одоо хэр нь хамгийн сайхан, бас хамгийн алдартай даашинзуудын жагсаалтад тэргүүлсээр байгаа. Тиймдээ ч дуудлага худалдаагаар 410 мянган фунт стерлингийн үнэ хүрч зарагдсан байдаг. Тэгвэл энэ даашинзыг өөр нэгэн түүх дагаж явдаг юм байна. Энэ түүх Франц улс нацист Германд эзлэгдсэн байх үеийн Коко Шанельтай холбоотой аж. Дэлхийн II дайны эхэн буюу 1940 оны зун нацист германууд Францыг эзэлсний дараа олон хүн аюулгүй байдлын үүднээс өөр улс руу дүрвэхийг илүүд үзэж байсан ч хатагтай Шанель дуучин Эдит Пиаф, Морис Шевалер, зохиолч Жан Кокту, Ерөнхийлөгч Франкус Миттерранд зэрэг алдартнуудын адил эх орондоо үлдсэн байна. Энэ нь дайн дууссаны дараа түүнийг нацистуудын хөл гар, тусгай ажилтан байсан гэсэн цуурхал тарах нэг шалтгаан болжээ. Америкийн түүхч, зохиолч Хэл Воган саяхан уншигчдын хүртээл болгосон “Sleeping with Enemy” хэмээх шинэ бүтээлдээ Коко Шанелийг дайны үед Германы армийн тагнуулын албанд ажиллаж байсан гэж бичжээ. Зохиолч энэ талаар, Германы эзэрхийллийн үед нацистын тусгай ажилтны үүрэг гүйцэтгэх нь түүний өдөр тутмын амьдралын нэг хэсэг байсан гээд, “Шанель бол амжилтад хүрэхийн тулд ямар ч боломжийг алдалгүй чадварлагаар ашигладаг нэгэн байсан. Нацистууд төрийн эрхийг авсан байсан болохоор Шанель тэдний эрх мэдэлд татагдсан. Энэ бол түүний амьдралын нэгэн түүх” гэжээ.

Шанель загвараас өөр юунд ч, хэнд ч итгэдэггүй байсан

Түүхч, зохиолч Воган цааш нь “Шанель загвараас өөр юунд ч, хэнд ч итгэдэггүй нэгэн байсан. Тэр зүгээр л сайхан хувцас, өөрийн бизнестээ л итгэдэг байсан. Гитлер нь байна уу, улс төр үү, нацизм уу түүнд ер хамаагүй. Өөрт нь л хэрэг болж байвал болдог байсан” гэж бичжээ. Хатагтай Шанель дайн дэгдсэн даруйд энэ бол загвар хөөх үе биш гэдгийг ойлгон Франц дахь дэлгүүрүүдээ хааж, германуудаас өөр цөөхөн хүнд үүдээ нээдэг байсан тансаг зэрэглэлийн “Ritz” зочид буудалд тухлан суужээ. Шанель тэр зочид буудалтай амьдралынхаа 30 жилийг холбосон гэдэг. Дайны үед Германы офицеруудаас өөр бусад хүнийг барагтай л бол хөл тавиулдаггүй байсан уг зочид буудалд амьдарч байхдаа тэрээ улс орныг нь эзэгнэн суусан нацист ноёдтой тогтмол холбоотой ажиллаж байсан аж. Түүнийг ийн хардах болсон нь дайны үед 44 настай герман офицер Ганс Гюнтер фон Диклагтай янаг амрагийн холбоотой байснаас үүджээ.

Воган энэ талаар бичихдээ “Намтар бичигч нар бүгд л фон Диклагийг теннис, зугаа цэнгэлд дуртай жирийн нэгэн хөнгөмсөг залуу шиг дүрсэлсэн байдаг. Үнэндээ тийм байгаагүй. Тэр бол 1920-иод оны сүүл үеэс эхлэн Францад ажилласан Германы мэргэжлийн тагнуулч, офицер байсан. Бүр тодруулбал тэр Шанелийг, Шанель түүнийг ашиглаж, тус тусын зорилгын төлөө хэн хэнээ араар нь хуурсаар ирсэн” гэжээ. Фон Диклаг өөрөөсөө 13 насаар ахмад ч ихэмсэг, хээнцэр бас овжин Шанельтай холбоо тогтоож, түүнийг “Ritz” зочид буудалд анх байрлуулжээ. Мөн тэрээр Шанелийг Германы эзлэн түрэмгийлэгчидтэй бизнесийн холбоо тогтооход нь зуучилж байжээ. Харин Шанель хариуд F-7124 кодтой “Уэстминстр” хэмээх нууц нэртэй Германы сөрөг тагнуулын албаны тусгай ажилтан буюу агент болсон аж. Түүний өмнөх амраг нь Уэстминстрийн гүн байсантай холбогдуулан энэ нууц нэрийг сонгожээ.

Нацистуудтай хамтран ажилладгаа ашиглан Шанель мөн өөрийн зээ дүү Андре Палассег Германы хорих лагериас суллуулахаар нууцаар хөөцөлдөж байжээ. Үүнээс гадна Германы тагнуулын албаныхан өндөр ашигтай сүрчигний бизнесийг гартаа оруулах шунал хөдөлгөм боломжийг Шанелийн өмнө цухалзуулж байсан нь түүнийг нацистуудтай холбогдоход хүргэсэн аж. Учир нь, нацистууд Франц дахь еврей нарын эзэмшиж байсан бүх үл хөдлөх хөрөнгө, бизнесийг хурааж авах ажиллагаа явуулж байсан бөгөөд Шанелийн хувьд нацистуудтай хамтарснаар тухайн үед сүрчигийн бизнесийн эрхийг эзэмшиж байсан Уэртгеймерийн еврей ах дүүсээс энэ ашигтай бизнесийг нь авах боломжийг бий болгожээ. Тэрээр еврей нарын эзэмшилд байгаа сүрчгийн бизнесийг өөрт нь шилжүүлэхийг хэд хэдэн удаа албан ёсоор хүссэн ч тодорхойгүй шалтгаанаар Францын өөр нэгэн бизнесмэн Феликс Эмиотод шилжүүлсэн байжээ.

Шанелийн талаар зохиолч Жастин Пикардигийн уншигчдын хүртээл болсон “Коко Шанель: Домог ба амьдрал” номдоо, “Түүний хийсэн юм бүхэн үргэлж хачин, гаж байдаг байсан. Шанель үнэхээр их зөрчилдөөнтэй амьдралтай, бусадтай ч нийц муутай нэгэн байсан. Нэг талаас нь харахад семитүүдийг эсэргүүцэж дуугардаг ч нөгөө талаас нь харахад түүний хамгийн ойр дотнын үйлчлүүлэгч, бизнесийн хамтрагч нар нь еврей хүмүүс байсан. Ротшийлд л гэхэд дайны үед ч, дараа ч Шанелийн бизнесийн үнэнч хамтрагч байсан” гэжээ.

Тэгвэл тусгай ажилтан Шанель яг ямар үүрэг гүйцэтгэдэг байсан юм бол

Нацистууд зээ дүүг нь суллана гэж амласны дараа Шанель германуудын өгсөн үүргийн дагуу өөрийн холбоо харилцаа, танилын хүрээгээ ашиглан улс төрийн туршуул хийхээр 1941 оны наймдугаар сард Мадрид руу аялжээ. Воганы сөхөж тавьсан баримтад дурдсанаар, энэ удаагийн аялал түүнийг ердөө туршсан төдийд өнгөрсөн бөгөөд үүгээрээ энэ үүргийг гүйцэтгэж чадахыг нь баттай мэдэж авчээ. Үнэндээ Воган Шанелийг хэзээ ч тагнуулч байгаагүй гэдгийг бэлхэн ээ хүлээн зөвшөөрч байгаа аж. Учир нь, тагнуулч гэдэг бол хэн нэгнийг мөрдөж мөшгин гэрэл зургийг нь авч, бичиг баримт цуглуулдаг байтал Шанель хэзээ ч ийм зүйл хийж байгаагүй юм байна. Түүний бичсэнээр, эрхэмсэг хатагтай ердөө л зуучлагч, зохицуулагч, холбогчийн үүрэг гүйцэтгэгч байжээ. Шанелийн хувьд Испанид танихгүй, мэдэхгүй хүн бараг л байхгүй, Англид ч мөн адил байсан учир энэ давуу тал нацистуудад ихээхэн тус хүргэж чадах байжээ. Дайны төгсгөлд Швейцари руу дүрвэсэн тэрээр нацистуудтай холбоотой хэргээр шүүхэд дуудагдахаас хэлтэрсэн юм. Түүхч Воганы хувьд түүнийг Черчилийн ачаар мултарсан гэсэн бол бусад түүхч, намтарчид Их Британийн хааны гэр бүлийнхний оролцоо байсан гэж тайлбарладаг байна.

Эцэст нь, Шанель 1954 онд Парист эргэж очжээ. Сонирхолтой нь, дайны үед Шанельд өмчөө булаалгахад хүрч байсан хүмүүсийнх нэг болох Пиерре Уэртгеймер түүнд тусалсан байна. Тэрээр Уэртгеймерын санхүүжилтээр загварын хувцасны бизнесээ дахин сэргээжээ. Дайны үед нацистуудтай холбоотой байснаас нь болоод түүний бизнес Францад хангалттай амжилтад хүрч чадаагүй ч Америк, Их Британи болон дэлхийн бусад орон тэр дороо л цэцэглээд ирсэн гэдэг. Алдарт Коко Шанель 87 насандаа буюу 1971 онд дайны үед амьдарч байсан Парисын “Ritz” зочид буудалдаа насан өөд болсон байдаг.

Э.Наранбат

Source:eagle

- See more at: http://duulian.mn/news.php?sid=134&mid=33&nid=21101#sthash.hKTjrmgK.dpuf